نخست وزیر رژیم صهیونیستی اعلام کرد که روز پنجشنبه در سفری به مسکو با رئیس جمهوری روسیه دیدار خواهد کرد و در این دیدار بر حضور ایران در سوریه متمرکز خواهد شد.
روزنامه وقایع اتفاقیه به بررسی سرنوشت ارتباط سیاسی ایران و روسیه، بعد از دیدار اخیر نتانیاهو با پوتین پرداخت و نوشت: نخست وزیر رژیم صهیونیستی اعلام کرد که روز پنجشنبه در سفری به مسکو با رئیس جمهوری روسیه دیدار خواهد کرد و در این دیدار بر حضور ایران در سوریه متمرکز خواهد شد.
در ادامه این مطلب می خوانیم: دیدار بنیامین نتانیاهو با ولادیمیر پوتین، ملاقاتی تکراری بین مقامات اسرائیلی و روس، دست کم طی سال های اخیر بوده و از قضا همیشه تحولات مربوط به ایران، اعم از موضوع هسته ای تا دیگر موضوعات منطقه‌ای و جهانی مورد بحث و مذاکره طرفین بوده است.
اینکه اسرائیل چه تأثیری در مناسبات تهران و مسکو داشته یا دارد، پرسشی است که به‌کرات در محافل تخصصی مربوط به سیاست خارجی مطرح شده اما در فضای رسانه‌ای کمتر به آن توجهی شده است. این پرسش ازاین‌رو، مطرح می‌شود که بدانیم دست‌کم در سال‌های اخیر، روس ها هیچگاه روابط با ایران را در اولویت‌های سیاست خارجی خود قرار نداده و درنتیجه به عنوان آیتمی مستقل به آن نگاه نکرده‌اند.
حال که پس از سال ها، فضای بی اعتمادی و در شرایطی که دو کشور پس از 516 سال ایجاد روابط دوجانبه صحبت از عصر جدید همکاری ها می‌کنند، باید دید که آیا ایران در سیاست خارجی روسیه حائز اولویت خواهد شد یا خیر؟ به عبارت دیگر، هرچند روسیه به‌عنوان قدرتی بزرگ، همواره مسائل کلان جهانی را برای روابط خارجی خود با دیگر کشورها مدنظر قرار می دهد اما این پرسش نیز مطرح می‌شود که تأثیر رژیم صهیونیستی بر نزدیکی دیدگاه های تهران و مسکو تا چه اندازه تعیین کننده است؟
** دیدارم با پوتین روی ایران متمرکز است
نخست وزیر رژیم صهیونیستی گفت که دیدار پیش‌روی او با رئیس جمهوری روسیه، بر حضور ایران در سوریه متمرکز خواهد بود. به نوشته روزنامه تایمز آواسرائیل، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی در ابتدای جلسه هفتگی کابینه با ادعای اینکه ایران به دنبال حضور دائمی در سوریه است، گفت: ایران به دنبال بهره برداری از تلاش های اخیر برای دستیابی به یک راه‌حل سیاسی در سوریه بود تا حضور خود را در این کشور تثبیت کند. من در دیدار پیش روی خود با رئیس جمهوری پوتین، درباره این موضوع گفت وگو خواهم کرد.
رژیم صهیونیستی از زمان مداخله نظامی روسیه در جنگ سوریه و حمایت آن از بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه در کنار ایران، تلاش کرده است تا با جلب حمایت مسکو با ایران و حزب الله مقابله کند. نتانیاهو در ادامه ادعاهای خود گفت که به ایران و حزب الله اجازه نخواهد داد تا از سوریه برای حمله به سرزمین‌های اشغالی و ایجاد جبهه‌ای علیه رژیم متبوعش در بلندی های جولان استفاده کنند.
** روابط روسیه و اسرائیل، همواره مستحکم
در پاسخ به پرسش های مطرح شده، ابتدا باید نگاهی به روابط روسیه و اسرائیل و سطح مناسبات دو کشور انداخت. هرچند در دوران اتحاد جماهیر شوروی، روابط مساعدی بین مسکو و تل آویو وجود نداشت اما این مناسبات پس از استقلال روسیه به‌شدت متحول شد و دو کشور از شرکای مهم سیاسی و اقتصادی یکدیگر شدند.
حضور جمعیت عمده‌ای روس زبان در اسرائیل نیز عاملی شده است تا روابط مسکو و تل‌آویو، شرایط متفاوت‌تری را نسبت به دوران شوروی داشته باشند. هر چند همکاری گسترده اسرائیل با ترکیه در منطقه به علاوه موضوعاتی نظیر تلاش تل آویو برای نفوذ در مناطقی نظیر قفقاز و آسیای مرکزی مطلوب روس ها نیست اما منافع ناشی از همکاری با اسرائیل آن‌چنان عظیم بوده که برای کرملین غیرقابل چشم پوشی است.
بهبود روابط با آمریکا و دریافت تکنولوژی های مدرن غربی توسط روسیه، عاملی برای توجه به اسرائیل از سمت این کشور شده است. اسرائیل نیز دلایلی قوی برای روابط مستحکم با روسیه دارد. مقامات رژیم صهیونیستی به خوبی از ابزارهای روسیه برای تأثیرگذاری بر منطقه و جهان آگاهی دارند؛ در نتیجه همواره تلاش کرده‌اند تا سطح مناسبات خود با مسکو را در بالاترین سطح ممکن نگه دارند.
همین امر نیز باعث شده است تا حمایت از مواضع روسیه در مجامع جهانی برای اسرائیل دارای اهمیت باشد؛ به طور مثال، در جریان نشست سازمان ملل متحد پس از الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه، نماینده اسرائیل در نشست سازمان ملل حضور پیدا نکرد تا رأی به محکومیت روسیه نداده باشد؛ امری که با ناخشنودی واشنگتن مواجه شد. نکته دیگر، اینکه به اذعان کارشناسان، دولت‌های فعلی روسیه و اسرائیل می‌توانند با هم در برخورد با جوامع مسلمان ناراضی ساکن در سرزمین های خویش اشتراکات زیادی داشته باشند. به هر حال، روسیه و اسرائیل توانسته‌اند طی سال های اخیر، مناسبات گسترده ای با یکدیگر داشته باشند و این امر همچنان تداوم دارد.
اسرائیل همواره عاملی اگر نگوییم مزاحم اما تأثیرگذار در بهبود روابط ایران و روسیه بوده و این امر، نمودهای عینی نظیر عدم تحویل موشک های اس300 روسی به ایران در دوران ریاست‌جمهوری دیمیتری مدودف را نیز داشته است. هرچند روس ها در آن مقطع قطعنامه‌های شورای امنیت را بهانه‌ای برای برهم‌زدن این معامله کلان کردند اما تردیدی در نقش‌آفرینی منفی اسرائیل در این رابطه وجود نداشت. اگر بخواهیم دلیل تأثیر سیاست‌های اسرائیل بر عدم بهبود روابط ایران و روسیه را باز کنیم، به موضوعی جز اولویت‌نداشتن ایران در اولویت های سیاست خارجی روسیه نمی‌رسیم.
در برخی از تحلیل های منتشرشده از سوی اندیشکده های روسی، از ایران به عنوان «کشوری که روسیه می تواند در برخی از موضوعات با آن همکاری کند» یاد شده است، درحالی‌که اسرائیل را به عنوان «شریکی بی همتا» توصیف می‌کنند.
بااین‌حال، این مسائل از چندی پیش که روابط ایران و روسیه وارد دوران تازه‌ای شده تا حدودی تغییر یافته است. حمایت های نسبی روسیه از ایران در موضوع هسته ای، تحویل سامانه دفاعی اس300، همگرایی با جمهوری اسلامی ایران در زمینه بحران سوریه و برخی مسائل از این قبیل نشان می دهند که تهران و مسکو وارد حوزه های مهمی از همکاری با یکدیگر شده‌اند. دید و بازدید های مکرر مقامات دیپلماتیک و نظامی ایرانی و روس از پایتخت‌های یکدیگر، شاهدی بر این امر است که مناسبات تهران و مسکو توسعه یافته است. هرچند شاید این توسعه روابط نتوانسته در مسائلی نظیر تجارت و افزایش مبادلات اقتصادی نمود داشته باشد اما قطعا موضوعات مهمی نظیر امنیت از سوی طرفین دنبال شده است.
اینکه چرا در دوران جدید اسرائیلی ها نتوانسته‌اند تأثیر منفی عمده‌ای را بر مناسبات با ایران بگذارند، می‌توان به صورت خلاصه در عمل‌گرایی روس‌ها خلاصه کرد. باید این مسئله را مورد توجه قرار داد که آن ابعادی که در آن منافع روسیه و منافع اعلانی اسرائیل با هم تعارض دارند، به خوبی آشکار هستند.
این تعارض منافع، شامل رابطه روسیه با ایران و حمایت روسیه از همان طرفی در جنگ سوریه بوده که مورد حمایت حزب الله و ایران هم است اما در ورای مواضع اعلانی (به ویژه در مورد ایران)، تعارض دوجانبه روسیه و اسرائیل چندان جدی نیست. همان طور که بسیاری از کارشناسان امنیتی اسرائیل اذعان کرده‌اند، توافق هسته ای با ایران باتوجه به اعمال محدودیت های جدی بر توانمندی هسته‌ای این کشور با منافع امنیتی اسرائیل تطابق دارد. درمورد سوریه هم باید به این واقعیت اشاره کرد که اسرائیل توانست در سال های گذشته بر بلندی‌های جولان سلطه داشته باشد اما تداوم این بحث در دوران هر جایگزین احتمالی دیگر، محل بحث است.
از نظر کارشناسان مسائل بین المللی، ابعاد گوناگون همکاری های اقتصادی منطقه‌ای و بین‌المللی ایران و روسیه، سبب شده تا باوجود فشارها و اقدامات آمریکا و ابراز نگرانی‌های اسرائیل، این روند همچنان توسعه یابد. اهمیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک جمهوری‌اسلامی ایران، سبب شده تا باوجود ابراز نگرانی های اسرائیل و تلاش‌های این رژیم، روسیه روابط خود را با جمهوری اسلامی ایران با علاقه و حساسیت گسترش دهد. این کشور برای بهره‌بردن از مزایای غیرقابل چشم پوشی این همکاری، عزم استوار خود را برای ادامه آن آشکار کرده است. تردیدی نیست که معیار اصلی این سیاست، تأمین منافع روسیه در چارچوب روابط با جمهوری اسلامی ایران است؛ منافعی که گستردگی و تنوع آن سبب شده تا به طور اجتناب ناپذیری توسعه روابط با ایران مورد توجه رهبران فدراسیون روسیه قرار گیرد.
در تأیید این ماجرا، رسانه های صهیونیستی معتقدند که تلاش‌های دیپلماتیک تل‌آویو برای تأثیرگذاری بر سیاست خارجی روسیه بی‌فایده بوده است زیرا با وجود مخالفت های اسرائیل، ما شاهد گرم‌تر شدن روابط میان مسکو و تهران بوده‌ایم.
*منبع: روزنامه وقایع اتفاقیه، 1395.12.17
نظر شما
