پایان ۲۷ سال داوری با رضایت یا دلخوری؟

به گزارش ایسنا، در ۱۳۵۲ دنیا مانند امروز نبود؛ فرق‌های زیادی بین دنیای آن روز با جهان امروز ما وجود داشت؛ از سایت‌های خبری و موتورهای جستجوگر امروزی خبری نبود، کتاب‌ها هنوز کاغذی بودند و کسی مطالعه اخبار و اطلاعات شبکه‌های اجتماعی و دستگاه‌های دیجیتال را به خواندن کتاب و روزنامه ترجیح نمی‌داد، چه، اساسا از این چیزها خبری نبود. مردم به جای دانلود فیلم‌ها از سایت‌های مختلف، آنها را در سینماها تماشامی‌کردند.

در انگلیس تاتنهام هاتسپر در فینال جام اتحادیه یک بر صفر نوریچ را برد و قهرمان شد، تیم‌های ملی درگیر مسابقات انتخابی جام جهانی ۱۹۷۴ بودند و در ایران، فوتبال، داغ داغ دنبال می‌شد. در شهریور همان سال بود که نتیجه تاریخی ۶ بر صفر در داربی معروف پایتخت رقم خورد.

دو ماه قبل از داربی مشهور، ۲۰ تیر ۱۳۵۲، در مشهد پسری به دنیا آمد که بعدها نقش زیادی در داربی‌های پایتخت ایفا کرد؛ محسن ترکی، رکورددار قضاوت در شهرآورد تهران، آن روز چشم به جهان گشود.

ترکی وقتی ۱۶ سال داشت، اولین مدرک داوری‌اش را – مدرک درجه سه – دریافت کرد و فعالیت حرفه‌ای‌اش به عنوان داور را آغاز کرد. این داور مشهدی با پشتکار فراوان مدارج ترقی را یکی پس از دیگری طی کرد و در سال ۱۳۸۱ توانست مدرک داوری بین‌المللی را کسب کند. این آخرین مدرک داوری بود که ترکی به آن دست یافت.

دو سال قبل از دریافت مدرک بین‌المللی، لیگ فوتبال ایران به نام، حرفه‌ای شد و با عنوان لیگ برتر معرفی شد. محسن ترکی از جمله داورانی بود که از همان سال ۱۳۷۹ قضاوت در لیگ برتر را تجربه کرد و تا امسال که از دنیای قضاوت کنار رفت، بی‌وقفه در آن حضور داشت.

عمده شهرت ترکی در دنیای داوری، تعداد قضاوت‌های او در داربی مشهور تهران است. ترکی هفت بار این بازی مهم را سوت زده است که این مساله از توانایی بالای او در امر قضاوت و اعتماد بالای کمیته داوران به او در دوره‌های مختلف حکایت دارد.

در اولین شهرآوردی که در زمان حیات محسن ترکی یعنی ۱۶ شهریور ۱۳۵۲ برگزار شد، نیکولای پتریچیانو از رومانی کار قضاوت را بر عهده داشت. البته در آن زمان، داربی‌ها هر از گاهی به داوران خارجی سپرده می‌شد و از بین داوران ایرانی، محمد صالحی پنج بار داربی را قضاوت کرد. در هر پنج باری که صالحی قاضی میدان داربی‌ها بود، بازی به تساوی کشیده شد اما از هفت قضاوت ترکی، چهار دیدار با تساوی، دو دیدار با برتری استقلال و یک دیدار با برد قاطع پرسپولیس پایان یافت.

تا سال ۱۳۷۴، داربی‌ها گاهی با داور ایرانی و گاهی با داور خارجی انجام می‌شد اما از این سال به بعد، تنها داوران خارجی اجازه سوت زدن داربی را پیدا کردند تا به نوعی توانایی داوری فوتبال ایران در قاره آسیا و جهان زیر سوال برود. جنجال‌ها و حاشیه‌سازی‌های زیاد در داربی‌های قبل از ۱۳۷۴ شاید چاره دیگری برای کمیته داوران فدراسیون فوتبال نگذاشته بود.

این وضعیت ادامه داشت تا این که در تاریخ ۲۵ بهمن ۱۳۸۷، مهدی تاج، رئیس وقت کمیته داوران و رئیس فعلی فدراسیون فوتبال، قضاوت داربی را دوباره به یک داور ایران سپرد؛ محسن ترکی. این دیدار به تساوی یک بر یک انجامید. از آن تاریخ تا پایان کار ترکی، شش بار دیگر قضاوت در داربی نصیب این داور بین‌المللی شد.

داربی‌هایی که محسن ترکی آنها را سوت زده است:

۱ – ۲۵ بهمن ۱۳۸۷؛ پرسپولیس یک – استقلال یک

۲ – ۱۰ مهر ۱۳۸۷؛ پرسپولیس یک – استقلال یک

۳ – ۱۰ فروردین ۱۳۹۰؛ پرسپولیس صفر – استقلال یک

۴ – ۲۵ شهریور ۱۳۹۰؛ پرسپولیس صفر – استقلال ۲

۵ – ۳ شهریور ۱۳۹۱؛ پرسپولیس صفر – استقلال صفر

۶ – ۸ آبان ۱۳۹۴؛ پرسپولیس یک – استقلال یک

۷ – ۲۷ فروردین ۱۳۹۵؛ پرسپولیس ۴ – استقلال ۲

به گزارش ایسنا، ترکی در دوران فعالیت حرفه‌ای خود فراز و نشیب کمی داشت اما در هفته‌های اخیر مورد هجمه بخشی از جامعه داوری و مربیان قرار گرفته بود. ماجرا از روزی آغاز شد که ترکی در تست آمادگی جسمانی داوران آسیا موفق نبود و رد شد؛ اتفاقی که از سوی دوستان ترکی در جامعه داوری طبیعی دانسته شد. داوران بین‌المللی فوتبال ایران در گفت‌وگو با ایسنا عنوان کردند که ترکی چند روز قبل از تست AFC کاملا آماده بوده و این که در تست مذکور نتوانسته خوب عمل کند به شرایط همان روز بستگی داشته و دلیلی بر نتوانی او نبوده است.

قانون هم به داورانی که در تست AFC رد می‌شوند اجازه داده است که تا زمانی که اعتبار قبولی در تست داوری داخل کشور خود را دارند، در رقابت‌های داخلی سوت بزنند. فریدون اصفهانیان و حسن کامرانی‌فر، ‌روسای کمیته داوران و دپارتمان داوری فدراسیون فوتبال هم به ایسنا این مورد را تایید کرده‌اند. ترکی ابتدای فصل شانزدهم لیگ برتر در تست داوران ایرانی موفق بود و می‌توانست تا تست بعدی که در نیم‌فصل گرفته می‌شد – فارغ از نتیجه تست AFC – در رقابت‌های لیگ برتر و جام حذفی ایران سوت بزند.

با تمام این اوصاف، برخی از مربیان و بخشی از جامعه داوری در روزهای اخیر علیه ترکی موضع گرفتند و بارها عنوان کردند که او حق قضاوت در لیگ برتر را ندارد؛ اظهارنظرهایی که موجب ناراحتی شدید محسن ترکی شد. در نهایت، ترکی در کلاس داوری در جزیره کیش شرکت کرد و تست آمادگی جسمانی را – که به زعم داوران حاضر در حد تست‌های AFC فیفا بود – با امتیازی بالا پشت سر گذاشت و در همان زمین چمن اعلام کرد که تصمیم دارد از دنیای داوری کنار برود.

صحبت‌های داوران، مسئولان کمیته و دپارتمان داوری، رئیس فدراسیون فوتبال و سایرین بی‌نتیجه بود و محسن ترکی در تصمیم خود ثابت‌قدم ماند. نام ترکی نه به عنوان بهترین داور ایران اما قطعا به عنوان یکی از بهترین‌ها در تاریخ داوری ایران،‌ باقی خواهد ماند.