اعتراض صنفی با چراغ‌های روشن

رانندگان این اتوبوس‌ها، اغلب کارگرانی بودند که از تجمع روز یکشنبه جمعی از کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی باخبر بودند و در پی برخوردهای صورت‌گرفته با برخی از این کارگران و در اعتراض به بی‌توجهی به مطالباتشان درباره واگذاری مسکن، با سرعت مطمئنه و در صفوفی به‌هم‌پیوسته در خیابان‌ها تردد می‌کردند؛ نوعی اعتراض مدنی از سوی کارگران نسبت به بی‌توجهی به مطالبات صنفی که شیوه‌ای مرسوم در کشورهای مختلف دنیاست. با یکی از رانندگان این اتوبوس‌ها که حرف زدیم و دلیل روشن‌بودن چراغ‌ها را پرسیدیم، گفت: روزی 10 بار این خیابان‌ها را بالا و پایین می‌کنیم برای یک لقمه نان اما دریغ از اندک حمایتی که از کارگران زحمتکش اتوبوسرانی شود. زمانی آمدند و گفتند برای مسکن ثبت‌نام کنید، خیلی‌ها رفتند و با هزار زحمت یک میلیون تومان پول قرض کردند تا بتوانند ثبت‌نام کنند، حالا که چند سال گذشته، از خانه که خبری نیست هیچ، از طرفی به عده‌ای از کارگران گفته‌اند باید جریمه دیرکرد وام‌هایی را که گرفته‌اید هم بدهید تا خانه‌های نیمه‌کاره‌ای که هنوز هم تکمیل نشده به شما واگذار شود.

**علت اعتراض صنفی کارگران شرکت واحد چه بود؟ 

اما ریشه اعتراضات کارگران شرکت واحد، به تأخیر در واگذاری مسکن از سوی تعاونی شرکت واحد به بیش از پنج هزار کارگر این شرکت برمی‌گردد. منابع مطلع و فعالان کارگری این شرکت می‌گویند: در سال 85 هیأت‌مدیره شرکت واحد اتوبوسرانی به اتفاق کمیته مسکن شهرداری تهران مصوب کردند از محل درآمد فروش زمین‌های مازاد شرکت واحد، به کارکنان فاقد مسکن این مجموعه برای خرید مسکن به‌صورت بلاعوض کمک‌های مالی شود.

به گفته این کارگران، به اعتبار این مصوبه در سال‌های 86 و 87 مبلغ 75 میلیارد تومان از محل فروش زمین‌های مازاد شرکت واحد برای پرداخت کمک‌های مالی بلاعوض خرید مسکن کارکنان شرکت واحد، تأمین اعتبار شد و طبق جدولی که‌‌ همان زمان بر مبنای سابقه کارمندان و کارگران شرکت واحد تنظیم شده بود؛ قرار شد به هر کارگر یا کارمند فاقد مسکن به ازای هر سال سابقه کار در شرکت واحد، یک میلیون تومان تعلق گیرد و شرکت واحد نیز تا مبلغ پنج‌میلیون تومان به‌صورت بلاعوض به این کارگران کمک مالی کند.

درواقع، اگر کارگری 20 سال سابقه داشت با جمع کمک مدیرعامل 25میلیون اعتبار در روز به نام‌کردن سند خانه‌اش در محضر به او پرداخت می‌شد؛ خرید پروژه‌های مختلفی که شرکت واحد تعیین می‌کرد، مانند 1- پروژه سهیل منطقه 19شهرداری که به‌عنوان «سهیل یک» 389واحد و «سهیل دو» 515واحد بود. 2- پروژه «سپیدار یک» که شامل 170 واحد بود و بعد از تحویل آن به اعضا، سپیدار دو و سه هم با 314 واحد کلید خورد. 3- پروژه شقایق ورامین که با 264واحد کلید خورد و بعدا پروژه‌های پرند هم اضافه شد که 750 واحد بود. آنچنان که کارگران می‌گویند، به دو شیوه به هر یک از شاغلان فاقد مسکن شرکت واحد مبالغی تعلق می‌گرفت؛ در شیوه نخست چنانچه کارگر یا کارمند فاقد مسکن به‌صورت فردی نسبت به خرید مسکن اقدام می‌کرد، این مبلغ در زمان ثبت سند خرید از سوی نماینده شرکت واحد به فروشنده ملک پرداخت می‌شد و در شیوه دوم نیز پس از آنکه فرد مورد نظر در تعاونی مسکن شرکت واحد عضو می‌شد، کمک‌هزینه مورد نظر از سوی شرکت واحد در قالب بخشی از هزینه ساخت مسکن به حساب تعاونی واریز می‌شد.

**اعتراض به عملکرد نامطلوب تعاونی شرکت واحد

کارگران می‌گویند با وجود اینکه در آن زمان بیش از 17 هزار نفر، کارگر شرکت واحد بودند، تسهیلات مورد نظر هرگز به‌صورت عادلانه از سوی تعاونی، میان کارکنان فاقد مسکن تقسیم نشده است زیرا همان زمان تعدادی از دریافت‌کنندگان نقدی این تسهیلات کسانی بودند که به‌همراه مدیرعامل وقت شرکت واحد از یک نهاد دیگر به این شرکت آمده بودند، سابقه کاری چندانی در شرکت واحد نداشتند و به‌همین‌دلیل، باید کمک‌های بلاعوض کمتری به آنها اعطا می‌شد اما در ‌‌نهایت، کل سابقه خدمت این متقاضیان در داخل و خارج از شرکت واحد، مبنای محاسبه کمک‌هزینه این افراد قرار گرفت.

کارگران این شرکت همچنین درباره کمک‌هزینه‌هایی که در قالب بخشی از پروژه‌های تعاونی مسکن کارگران شهرداری پرداخت شد نیز می‌گویند: از آنجا که به‌دلیل عملکرد نادرست هیأت‌مدیره تعاونی، هنوز هیچ واحد مسکونی‌ای به کارگران عضو تحویل داده نشده، در عمل هیچ نفعی از این تسهیلات به کارکنان شرکت واحد نرسیده است. یکی از کارگران با‌سابقه این شرکت درباره عملکرد تعاونی مسکن شرکت واحد به «وقایع‌اتفاقیه» می‌گوید: در تعاونی مسکن شرکت واحد، برخلاف همه تعاونی‌ها اعضا هیچ اختیاری برای جابه‌جایی مدیرعامل تعاونی و اعضای هیأت مدیره‌اش نداشتند و باید برای دریافت تسهیلات عضو یک تعاونی من‌درآوردی می‌شدند که اعضا هیچ نقشی در جابه‌جایی مدیران آن نداشتند. از طرفی این تعاونی برخلاف تعاونی‌های قانونی، هزاران عضو داشت، در صورتی که برابر مقررات اداره تعاونی‌ها هر تعاونی نمی‌تواند بیشتر از500 عضو داشته باشد. بااین‌حال، آنچنان‌که این عضو باسابقه کارگران شرکت واحد ادعا می‌کند، برای شروع به کار این تعاونی قبل از هر کاری کارگران را متقاعد کردند اگر می‌خواهند از حق مسکن برخوردار شوند هر کدام نفری یک میلیون تومان به حساب تعاونی بریزند.

این کارگر ادامه می‌دهد: حالا اگر بیش از پنج هزار نفری که از آن صحبت کردیم، نفری یک میلیون ریخته باشند در کنار 75 میلیونی که از فروش ملک شرکت واحد به‌دست آمده باید میلیاردها تومان پول در حساب این تعاونی باشد. سؤال ما این است که این پول‌ها که با خون دل کارگران فراهم شده بود و به‌دلیل تأمین‌نشدن همان یک میلیون تومان خیلی‌ها نتوانستند ثبت‌نام کنند، چه شد و چرا هیچ تسهیلاتی به این بیش از پنج هزار نفر تعلق نگرفت.

**بیش از 5 هزار نفر هیچ تسهیلات مسکنی دریافت نکرده‌اند

کارگران می‌گویند، با اینکه این پول‌ها تا سال 89 در بانک به‌نام مدیران تعاونی شرکت واحد بودند و همچنان سود بانکی به آن اضافه می‌شد، مدیران این تعاونی هرگز درباره آن پول‌ها که بیش از پنج هزار نفر، یک میلیون تومان به حساب تعاونی ریخته بودند، حرفی نزدند و همواره فقط از 75 میلیاردی که در نتیجه فروش ملک شرکت واحد به‌دست آمده بود، صحبت کردند.

به گفته این کارگران، تاکنون برخلاف آنچه مدیران شرکت واحد ادعا می‌کنند، فقط تعدادی از کارگران از این تسهیلات استفاده کردند و بقیه، یعنی بیش از پنج هزار نفر همچنان در بلاتکلیفی به سر می‌برند. یکی از فعالان کارگری شرکت واحد که اکنون بازنشسته است و همچنان در صف دریافت تسهیلات مسکن قرار دارد، درباره وضعیت فعلی مسکن کارکنان که 95درصد آن را کارگران و رانندگان شرکت واحد تشکیل می‌دهند، می‌گوید: بیش از پنج هزار نفر از کارگران تاکنون از هیچ‌یک تسهیلات مسکن استفاده نکرده‌اند و پروژه‌های سپیدار 2 و 3 که 314 واحد است، با وجود اینکه چهار سال از زمان تحویل آن گذشته و با توجه به پرداخت نزدیک به 70 درصد هزینه ساخت فقط حدود 40 تا 50 درصد پیشرفت فیزیکی داشته و بر‌اساس شکایت پیمانکار از تعاونی مسکن شرکت واحد، پرونده در دادسرای کرج و فردیس همچنان بلاتکلیف است که گویا به تازگی رأی علیه پیمانکار صادر شده و در مراحل اجرائی‌ گیر کرده و طبق آخرین خبر، دستور اجرائی‌کردن حکم هم صادر شده اما اعضا چهار سال است منتظر خانه‌های خود هستند و پیمانکار، تاکنون نزدیک به 12میلیارد تومان پول از تعاونی مسکن دریافت کرده که درواقع، نزدیک به 80 درصد هزینه ساخت را طبق قرارداد دریافت کرده است. همچنین به گفته این کارگر، پروژه‌های مسکن، سپیدار 2 و 3 نیز از سال 90 تاکنون متوقف و نیمه‌ساخته رها شده است.

همچنین 750 عضو پروژه پرند که مراحل ساخت آن تمام شده و چهار سال از زمان تحویل آن گذشته، با توجه به اینکه بیشتر از هزینه ساخت هم پرداخت کرده‌اند اما هنوز در سردرگمی و بلاتکلیفی به سر می‌برند و بخش عمده‌ای از پروژه‌های سهیل که هزار و 26 عضو دارد، هنوز نیمه‌ساخته است و کارگران در بعضی از موارد در خانه‌های بدون آب، برق و گاز در محل کارگاه ساخت‌و‌ساز، با خانواده‌هایشان زندگی می‌کنند. پروژه شقایق ورامین نیز با مشکلات مختلفی ازجمله تحویل‌ندادن به‌موقع و مشکلات اضافه‌شدن وام و نداشتن پارکینگ مواجه است.

**یک سال است منتظر اجرای مصوبه‌ هستیم

یکی از فعالان صنفی رانندگان شرکت واحد که در تجمع روز یکشنبه هم حضور داشته است، به «وقایع‌اتفاقیه» می‌گوید: اعتراضی که انجام شده، در نتیجه عمل‌نکردن شهرداری به مصوبه‌ای بوده که پیش‌ازاین از سوی شورای مسکن برای احقاق حق مسکن کارگران شرکت واحد به تصویب رسیده است. این فعال صنفی در ادامه می‌گوید: بعد از اعتراض‌ها و پیگیری‌هایی که در شورای شهر انجام دادیم و تلاش‌های آقای حقانی، عضو شورای شهر، توانستیم این مصوبه را برای حمایت از رانندگان شرکت واحد که هیچ تسهیلاتی از شهرداری نگرفته‌اند، بگیریم که از سوی نمایندگان شهرداری تصویب شد و به امضا رسید اما نمی‌دانیم چرا با گذشت این مدت، هنوز به اجرا درنیامده است.

تاریخ تصویب این مصوبه، شهریور 94 است و فعالان صنفی شرکت واحد می‌گویند، با گذشت بیش از یک سال از این مصوبه، حالا دیگر نگرانی‌ها درباره بی‌توجهی برخی مسئولان شهرداری به مصوبه مسکن شدت گرفته است و کارگران نگران هستند حق مسکن آنها نادیده گرفته شود. او تصریح می‌کند: 12 مرداد 95 هم جمع و خواستار پیگیری مطالبات معوقه مسکن شدیم که با وعده‌هایی که مسئولان شورای شهر به ما دادند، آن تجمع اعتراضی پایان یافت و منتظر ماندیم تا ببینیم بالاخره کسی ترتیب اثری به اعتراض‌هایمان می‌دهد یا نه اما دراین‌مدت کاری انجام نشد و به‌همین‌دلیل دوباره تجمع کردیم تا شاید صدایمان شنیده شود. کارگران شرکت واحد با قرض‌کردن از این و آن، هزینه‌های پیش‌خرید مسکن را فراهم کردند.

**مشکلات اتوبوسی کارگران شرکت واحد

در گذشته شاید دیدن چهره رانندگان اتوبوس به سختی امروز نبود. با تفکیک‌هایی که در اتوبوس‌ها صورت گرفته، بسیاری از مسافران اصلا چهره این راننده‌ها را نمی‌بینند و شاید به‌همین‌دلیل است که خیلی از ماها اصلا نمی‌دانیم کارگران خاموش و بی‌ادعای اتوبوس‌های شهر ما اصلا چه دغدغه‌هایی دارند. کار در آفتاب، باران، دود و آلودگی هوا یک طرف و کارکردن با اتوبوس‌های فرسوده شهرداری، یک طرف دیگر. حکایت کارگران اتوبوسرانی، حکایت امروز و دیروز نیست و مشکلاتشان هم متفاوت از سایر کارگران نیست. آنها هم دغدغه معیشت دارند و غم نان و می‌گویند: «چرا باوجوداینکه زیرمجموعه شهرداری هستیم اما حق و حقوقمان مانند سایر کارکنان شهرداری، طبق قانون نظام هماهنگ مدیریت خدمات کشور محاسبه نمی‌شود و با این همه سختی‌ای که تحمل می‌کنیم، باز هم طبق قانون کار، حقوق می‌گیریم. اگر قرار است تسهیلاتی طبق مصوبه شورای مسکن به ما تعلق گیرد و از حق مسکن برخوردار شویم چرا برای این حق قانونی‌مان باید سال‌ها انتظار بکشیم و درنهایت، با هزارویک مشکل مواجه شویم؟»

کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی، درگیر کاری هستند که در زمره کارهای سخت و زیان‌آور است؛ آلودگی صوتی، آلودگی شیمیایی، مشکلات رانندگی‌کردن در شهر تهران و فشارهای روانی بسیاری که به رانندگان وارد می‌شود ازجمله مواردی است که کارگران شرکت واحد با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. نداشتن تشکیلات مستقل کارگری مانند سایر گروه‌های کارگری، نداشتن بیمه‌های درست اتوبوس که به گفته یکی از کارگران، با این هزینه‌ها و این اتوبوس‌های 18متری فقط پنج میلیون بیمه دارند و برخوردارنبودن از تسهیلات مسکن مناسب از دیگر مشکلات این کارگران است که برخلاف رویه قانونی، آن‌چنان که باید به این موضوعات رسیدگی نمی‌شود.

*منبع: روزنامه وقایع اتفاقیه، 1395.9.17