روزنامه تعادل در صفحه تشکل ها گزارشی را درباره عملکرد اتاق بازرگانی و تاثیر تصمیم گیری های این اتاق بر بخش های گوناگون اقتصادی به چاپ رساند و نوشت: براساس قوانین مختلف اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران عضو بیش از 96شورا، هیات و نهاد تصمیم ساز است که اتفاقا مهم ترین تصمیم گیری های اجرایی کشور در آنها صورت می گیرد.
در این گزارش که در شماره شنبه یکم آبان 1395 هجری خورشیدی به قلم فراز جبلی منتشر شد، می خوانیم: برای بسیاری از مردم دلیل اهمیت زیاد اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران غیرقابل درک است. بسیاری این سوال را دارند که چرا درحالی که هیچ گونه دریافتی مالی در اتاق بازرگانی وجود ندارد و اصولا این نهاد در قانون تنها به عنوان یک مشاور برای 3 قوه در نظر گرفته شده است باز هم گروه های مختلف میلیاردها تومان هزینه صرف حضور در راس تصمیم گیری این اتاق می کنند. آیا این تشکل صرفا در حد یک تشکل صنفی است یا قدرت اجرایی و تصمیم گیری نیز دارد؟
شاید دلیل اصلی این موضوع این باشد که تاکنون تمام توجه ها صرفا به اتاق بازرگانی و جلسات هیات نمایندگان بوده است بدون آنکه به اثرگذاری این اتاق در جلسات تصمیم ساز دولت توجهی شده باشد. براساس قوانین مختلف اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران عضو بیش از 96شورا، هیات و نهاد تصمیم ساز است که اتفاقا مهم ترین تصمیم گیری های اجرایی کشور در آنها صورت می گیرد. حدود 30درصد این جلسات رییس اتاق بازرگانی راسا حضور پیدا می کند و در 8 درصد آنها حق دارد از نواب خود استفاده کند.
همچنین 6 درصد با حضور رییس اتاق استان ها صورت می پذیرد و در بقیه نماینده اتاق حضور خواهد داشت. این درحالی است که برخلاف تصور کلی تنها در 4درصد جلسات اتاق حق رای ندارد و در 96درصد جلسات حق رای اتاق محفوظ است. در این گزارش نگاهی به این نهادها براساس سازمانی که جلسات را تشکیل می دهد، انداخته ایم.
** ریاست جمهوری و صندلی های بدون حق رای
بیشترین جلسات بدون حق رای اتاق در ریاست جمهوری برگزار می شود. براساس قانون در صندوق توسعه ملی رییس اتاق بازرگانی بدون حق رای حضور دارد. این جلسه با حضور شخص رییس جمهور برگزار می شود. همچنین در کارگروه صنعت و معادن استان ها و کارگروه توسعه صادرات نیز حضور رییس اتاق بدون حق رای است. صندوق رفاه دانشجویان، ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی و شورای موسسه اعتباری دانشگاه ها جزو معدود جلساتی هستند که رییس اتاق در آنها با حق رای حضور دارد. گفتنی است که در هیچ یک از جلساتی که زیر نظر نهاد ریاست جمهوری برگزار می شوند، اتاق حق فرستادن نماینده ندارد و رییس اتاق موظف است شخصا در جلسات شرکت کند.
** وزارت امور اقتصادی و دارایی و بیشترین تعداد جلسات
برخلاف تصور کلی که بیشترین ارتباط اتاق را با وزارت صنعت، معدن و تجارت می دانند، بیشترین جلساتی که اتاق و نماینده آن دارای کرسی هستند، جلسات وزارت امور اقتصادی و دارای است.
نخستین این جلسات شورای عالی اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی است، رییس موظف است شخصا در آن حضور داشته باشد. این جلسه با ریاست رییس جمهور برگزار می شود. با این وجود در جلسات شورای فرعی اصل 44 رییس می تواند نماینده خود را بفرستد. شورای رقابت نیز با وجود اهمیت آن با حضور نماینده اتاق برگزار می شود.
از جلسات مهم وزارت امور اقتصادی و دارایی می توان به هیات عالی واگذاری اشاره کرد که به ریاست وزیر اقتصاد برگزار می شود و در آن رییس اتاق شخصا باید حضور داشته باشد. این موضوع در شورای اقتصاد نیز صادق است. همچنین شورای بورس و اوراق بهادار نیز دارای همین شرایط هستند. این وضعیت دقیقا در شورای پول و اعتبار نیز وجود دارد.
بعضی از جلسات نیز میان چند وزارتخانه مشترک است که به ریاست وزیر اقتصاد صورت می پذیرد و رییس اتاق موظف به حضور در آن جلسات است مانند شورای گسترش مالکیت واحدهای تولیدی که در آن وزیر کشاورزی، رییس سازمان برنامه و بودجه، وزیر دادگستری، وزیر کار و امور اجتماعی، وزیر صنعت، معدن و تجارت و رییس کل بانک مرکزی در آن جلسه حق رای یکسانی با رییس اتاق بازرگانی دارند. همچنین کارگروه صادرات کشور به ریاست رییس جمهور در وزارت امور اقتصادی و دارایی با حق رای رییس اتاق بازرگانی برگزار می شود.
از جلساتی که در آن نماینده یی از سوی اتاق بازرگانی حضور دارد، می توان به موارد زیر اشاره کرد هر چند که این لیست بسیار طولانی تر است:
- کمیسیون انتخاب اشخاص برای بازرسی شرکت های سهامی عام؛
- هیات امنای حساب ذخیره ارزی؛
- کمیته حل اختلاف بانک ها با دریافت کنندگان تنخواه ارزی؛
- شورای عالی بیمه؛
- کمیسیون تعیین ضرایب مالیاتی کشور؛
- کمیسیون تعیین ضرایب مالیاتی شهرستان
- هیات های حل اختلاف مالیاتی استان ها؛
- هیات سرمایه گذاری خارجی؛
- هیات تسهیل و تسریع اجرای قراردادهای بیع متقابل؛
- هیات تسهیل و تسریع در اجرای قراردادهای بیع متقابل غیرنفتی؛
- شورای صندوق ضمانت صادرات ایران (رییس موظف به حضور است اما می تواند از نواب رییس به جای خود استفاده کند) ؛
- کمیسیون تهیه فهرست کالاهای ممنوع و غیرمجاز؛
- کمیسیون دایمی تعرفه؛
- کمیسیون ابطال کارت بازرگانی در گمرک؛
- هیات قیمت گذاری کالاهای متروکه؛
- کمیسیون تخلفات گمرکی؛
- شورای نظارت و هماهنگی شرکت ملی انبارهای عمومی؛
- کمیسیون تشخیص و ایفای تعهدات ارزی؛
- شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی؛
- شورای حمایت از صنایع؛
- مجامع شرکت های دولتی درحال واگذاری.
** وزارتخانه های سیاسی
برخی وزارتخانه ها ساختاری کاملا سیاسی دارند ولی در عین حال روی مسائل اقتصادی نیز اثرات مستقیم دارند. از جمله این وزارتخانه ها وزارت امور خارجه است. در جلسات مختلف این وزارتخانه نیز اتاق بازرگانی حضور دارد که ازجمله آنها می توان به کمیسیون نظارت و پیگیری بر جریان پیشرفت همکاری های فنی و اقتصادی و بازرگانی، کمیسیون عالی امور عراق و ستاد عالی همکاری مشترک جمهوری اسلامی ایران و عراق اشاره کرد.
در وزارت کشور نیز شاهد شکل گیری شوراهای گفت وگوی در استان ها با حضور استاندارها هستیم. همچنین در شورای تامین استان ها نماینده اتاق های مراکز استان نیز حضور دارند. در کارگروه تخصصی امور اقتصادی که در وزارت کشور برگزار می شود نیز دو نماینده از اتاق حضور پیدا می کنند.
** قوه قضاییه و دادگستری
قوانین زیادی نیز ناظر بر همکاری اتاق بازرگانی با قوه قضاییه همچنین وزارت دادگستری وجود دارد. قدیمی ترین آن عضویت نمایندگان اتاق در هیات منصفین تعقیب نخست وزیران و وزرای قبل از شهریور ماه 1357 است که در بهمن 57 به تصویب سنا رسید. همچنین در هیات رسیدگی و تشخیص محرومیت های اقتصادی و اداری نماینده اتاق ایران در هیات حمایت قضایی از سرمایه گذاری و دادگستری روسای اتاق های شهرستان حضور دارند. در دادگستری نیز رییس اتاق بازرگانی شخصا عضو هیات داوری واگذاری سهام است.
** وزارتخانه های مربوط به اقتصاد
در وزارتخانه هایی که به نوعی به اقتصاد مربوط هستند همیشه ردپایی از حضور رییس اتاق در مجامع اصلی می توان دید. در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ما شاهد حضور نمایندگان اتاق در شورای عالی سازمان تامین اجتماعی هستیم. در هیات های بدوی تشخیص مطالبات سازمان تامین اجتماعی نیز یک نفر نماینده کارفرما به انتخاب اتاق ایران حضور دارد. در هیات امنای صندوق تسهیلات نیز شاهد حضور نماینده اتاق بازرگانی هستیم. اما مهم ترین قانون حامی اتاق در حوزه وزارت رفاه می گوید، رییس اتاق بازرگانی یا نواب وی در جلسات شورای عالی کار حق رای دارند.
در وزارت جهاد کشاورزی نیز شاهد حضور نماینده اتاق در شورای عمران هستیم. در شورای سازمان گسترش کشاورزی نیز نماینده اتاق حق حضور دارد. در وزارت راه و شهرسازی مهم ترین جلسه یی که رییس اتاق در آن حضور دارد، شورای عالی هماهنگی ترابری کشور است که با حضور وزیر راه و ترابری، وزیر صنعت، معدن و تجارت، رییس سازمان برنامه، مدیرعامل سازمان بنادر و کشتیرانی، رییس کل راه آهن و رییس گمرک برگزار می شود.
بعضی وزارتخانه ها هم کمتر به اقتصاد مربوط هستند با این وجود موظف هستند در جلسات از حضور رییس اتاق استفاده کنند. مانند وزارت علوم، تحقیقات و فناوری که در هیات امنای بسیاری از دانشگاه ها شاهد حضور رییس اتاق بازرگانی هستیم. همچنین در شورای عالی فرهنگ و آموزش عالی نماینده اتاق بازرگانی حضور دارد. در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در بحث شورای عالی حج و زیارت اتاق دارای نماینده است.
** وزارت صنعت، معدن و تجارت
از نظر سازمانی نظارت بر اتاق بازرگانی بر عهده وزارت صنعت، معدن و تجارت است با این وجود اتاق ایران در نهادهای مختلفی در این وزارتخانه دارای کرسی است. ازجمله این نهادها می توان به شورای عالی موسسه استاندارد، شورای عالی نظارت بر اتاق ایران، مجمع عمومی شرکت نمایشگاه های بین المللی، کارگروه تعیین ارزش افزوده و مزیت رقابتی کالاهای صادراتی، شورای عالی معادن، کمیته دایمی مقررات صادرات و واردات، کمیته انتخاب صادرکنندگان نمونه، کمیسیون رفع مشکلات مربوط به عوارض، مجمع عمومی سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان با حضور شخص وزیر و 6 وزیر دیگر کابینه، کمیسیون تعیین نرخ عمده فروشی کالاهای صادراتی، شورای عالی توسعه صادرات غیرنفتی، شورای قیمت ها، کمیته تنظیم روابط بازرگانی خارجی، شورای سیاست گذاری گواهی الکترونیکی، کمیته توسعه صادرات غیرنفتی، شورای سیاست گذاری سازمان توسعه تجارت، کارگروه تخصصی امور اقتصادی-فنی، شورای سازمان صنایع کوچک ایران، دبیرخانه کمیسیون حل اختلاف صادرکنندگان با بانک ها و کمیته ملی تسهیل الکترونیکی تجارت فرامرزی اشاره کرد.
** عدم حضور هیات نمایندگان در جلسات
بیش از 96کرسی که بعضی از آنها دارای اهمیت بسیار زیادی در اقتصاد کشور هستند در اختیار اتاق بازرگانی ایران قرار دارد و بعضی از آنها کاملا روی اقتصاد بخش خصوصی اثرگذار هستند. حضور اجباری رییس در این جلسات به حدی است که عملا فرصت کمی برای مدیریت داخلی اتاق در اختیار وی می گذارد. از سوی دیگر هیات نمایندگان و کمیسیون های تخصصی سال هاست که از بازی نگرفته شدن آنها در تصمیم گیری ها شکایت دارند. شاید بهترین کار این بود که به جای اینکه در تمام جلسات از کارمندان اتاق بازرگانی استفاده شود به سراغ استفاده از نمایندگان اتاق بازرگانی همچنین کمیسیون ها در اکثریت این جلسات برویم.
*منبع: روزنامه تعادل
نظر شما
