خالی شدن کلان شهرها در پی بحران آب

وجود بحران آب بی‌شک تبعاتی را به همراه خواهد داشت و با توجه به جدی بودن این بحران در کلان شهر ها یک کارشناس حوزه آب بر این باور است چنانچه مصرف آب هر شهروند در مناطق شهری و روستایی کشور به کمتر از ۵۰ لیتر در روز نرسد با توجه به برداشت۸۰ درصدی از منابع تجدیدشونده، خالی از سکنه ‏شدن شهرهای کشور به زودی اتفاق خواهد افتاد.

داریوش مختاری فعال حوزه آب در گفت و گو با ایسنا، اظهار کرد:اگر چه آب شهری و روستایی حدود ۶ درصد آب استحصالی کشور را مصرف می‌کند و در همان حال، کشاورزی بیش از ۹۰ درصد از آب استحصالی کشور را مصرف می‌کند، ولی بر خلاف گمان موجود، کاهش مصرف آب شهری و روستایی به مراتب مهم‌تر از کاهش مصرف آب کشاورزی است.

این کارشناس حوزه آب با بیان اینکه در شرایط بسیار دشوار، امکان جایگزینی تولیدات کشاورزی از طریق "واردات آب مجازی" و یا "توسعه کشت در فضای بسته (کشت گلخانه‌ای) " است، اظهار کرد: با این وجود دیده می‌شود که اکنون برای تامین آب شهرهای یزد و سمنان، پروژه‌هایی در دستور کار است که اجرای آنها به چند هزار میلیارد تومان بودجه نیاز دارد و بخشی از آب شهری بسیاری از شهرهای کشور از جمله آباده فارس و کلانشهرها به ویژه کلانشهر تهران، خارج از حوزه آبریز مربوطه و در قالب انتقال آب بین حوضه‌ای، تامین می‌شوند.

مختاری ادامه داد:در همان حال، اجرای این پروژه‌ها به دست‌کم ۱۰ سال زمان نیاز دارد. در غیر این صورت این شهرها همانند صدها روستای کشور که خالی از سکنه شده‌اند به زودی خالی از سکنه می‌شوند.

به گفته این کارشناس شواهد موجود نیز آشکارا گویای خالی از سکنه‌شدن زودهنگام روستاهای کشور و شهرهای کوچک از جمله جهرم فارس (ناشی از خالی‌شدن آبخوان دشت جهرم) و استهبان فارس (ناشی از خشکیدن دریاچه بختگان و به دنبال آن، کاهش تولیدات ۱۸ هزار هکتار انجیرستان دیم استهبان) و یا بیرجند در خراسان جنوبی و شهر سمنان هست که این جمعیت‌ها به کلانشهرهای بزرگ افزوده می‌شوند و شرایط این کلانشهرها را برای تامین آب شهری دشوارتر می‌کنند. بنابراین مسوولیت شهروندان کشور در خصوص کاهش آب مصرفی بسیار زیاد است.

وی با بیان اینکه سالانه چند صد میلیارد تومان بودجه برای آموزش و اطلاع‌رسانی شهروندان در خصوص کاهش آب مصرفی شهری و روستایی لازم است، عنوان کرد:هم‌اکنون این بودجه تقریبا صفر است و برنامه عملیاتی و زمان‌بندی‌شده و فراگیری برای کاهش مصرف آب شهری و روستایی در کشور وجود ندارد.

مختاری تصریح کرد: باتوجه به شرایط موجود نیاز است مدیران و کارشناسان شرکت‌های آب و فاضلاب، شهرداری‌ها، دستگاه برنامه‌ریزی (سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی) و دستگاه‌های نظارتی در گام آغازین از آموزش‌های لازم برای آشناشدن با ضرورت‌ها و ترویج مدیریت مصرف آب شهری و روستایی در قالب کارگاه‌های آموزشی فشرده برخوردار شوند سپس زمینه اداری و مالی را به طور فراگیر برای فرهنگ‌سازی کاهش مصرف آب با بکارگرفتن کارآزمودگان علوم رفتاری، روانشناسی و علوم اجتماعی آشنا به مساله فراهم کنند و هر چه زودتر مدیریت کاهش مصرف آب را جایگزین مدیریت سازه‌ای که به طور معمول مربوط به گسترش شبکه‌های توزیع آب و فاضلاب هست، کنند.

به گفته وی باید به این موضوع توجه کرد که گرچه تاکنون ایران علی رغم بهره‌برداری بی‌رویه از آب‌خوان‌ها توانسته‌ از بی‌ آبی در امان بماند، اما با پایان‌یافتن ذخایر راهبردی آبخوان‌ها، بی‌درنگ کلانشهرهای کشور بی‌آب خواهند شد،  در این بین بسیاری از کارشناسان حوزه آبی بر این باورند که کم‌آبی یک واقعیت جغرافیایی و زمین‌شناختی در کشور است که با انجام آموزش و اطلاع‌رسانی فراگیر بی‌شک لازم است شهروندان را از پیامدهای ‌مصرف‌ بی‌رویه آب آگاه کرد.