پس از اتفاقاتی که در کشور ترکیه رخ داد و شاهد کودتایی نافرجام در این کشور بودیم، به نظر می رسد روابط تجاری ایران و ترکیه تحت شعاع مسائل داخلی این کشور قرار گرفته است. همچنین دیگر کشورهای همسایه ایران نظیر افغانستان، پاکستان و عراق در وضعیت سیاسی بی ثباتی قرار دارند و به عقیده برخی کارشناسان تمامی دردسرهای ایجاد شده محدودیت هایی را برای افزایش حضور قدرتمند ایران در عرصه ترانزیتی منطقه به وجود آورده است. در این بین گسترش نقل و انتقالات اقتصادی میان ایران و چین، بازگشایی جاده تاریخی ابریشم را به یکی از اولویت های اصلی مسئولان ایرانی و چینی تبدیل کرده است.
روزنامه آرمان در صفحه اقتصاد درباره مزایای افزایش قدرت ترانزیتی ایران در منطقه و همچنین راهکارهای پیش رو به گفت و گو با محمد امیرزاده پرداخت.
در این گفت وگو که در شماره یکشنبه 17 مرداد 1395 هجری خورشیدی با عضو اتاق بازرگانی تهران منتشر شد، آمده است: پس از اتفاقاتی که در کشور ترکیه رخ داد و شاهد کودتایی نافرجام در این کشور بودیم، به نظر می رسد روابط تجاری ایران و ترکیه تحت شعاع مسائل داخلی این کشور قرار گرفته است. همچنین دیگر کشورهای همسایه ایران نظیر افغانستان، پاکستان و عراق در وضعیت سیاسی بی ثباتی قرار دارند و به عقیده برخی کارشناسان تمامی دردسرهای ایجاد شده محدودیت هایی را برای افزایش حضور قدرتمند ایران در عرصه ترانزیتی منطقه به وجود آورده است. در این بین گسترش نقل و انتقالات اقتصادی میان ایران و چین، بازگشایی جاده تاریخی ابریشم را به یکی از اولویت های اصلی مسئولان ایرانی و چینی تبدیل کرده است.
سفر دکتر روحانی به آذربایجان نشان می دهد که این کشور به عنوان یکی از اصلی ترین گزینه های ترانزیتی ایران در منطقه به حساب می آید. همکاری با این کشور از یک سو راه اتصال به کشور روسیه را هموار می کند و از سوی دیگر مسیر جدیدی را می گشاید که از گرجستان به دریای سیاه، یونان، بلغارستان و رومانی ختم می شود و شاید اهمیت همین موضوع است که اکنون پای روسای جمهور دو کشور را به این ماجرا باز کرده است. همچنین همتای روسی دکتر روحانی هم در نشست باکو حضور دارد. در زمینه افزایش قدرت ترانزیتی ایران در منطقه، محمد امیرزاده، عضو اتاق بازرگانی تهران، تنش در کشورهای منطقه را فرصتی مناسب برای ایران می داند و در گفت و گو با «آرمان» می گوید: «ایران که در همسایگی کشورهایی نظیر ترکیه، عراق، افغانستان و پاکستان قرار گرفته است، می تواند با ایجاد مسیر ترانزیت مناسب مسیر صادرات خود را به کشورهای آسیب پذیر هموار کند.»
**در حدود یک ماه اخیر کشور ترکیه شاهد اتفاقاتی خاص بود. همچنین کشورهایی نظیر عراق، پاکستان و افغانستان به دلیل وجود برخی مسائل از وضعیت داخلی و بین المللی مطلوبی برخوردار نیستند. آیا چنین اتفاقاتی توان ترانزیتی ایران را محدود نمی کند؟
با اینکه برخی کارشناسان این مسائل را به ضرر افزایش قدرت منطقه ای ایران در زمینه حمل و نقل و تجارت ایران می دانند، اما به نظر من با افزایش تنش در این کشورها، نه تنها نیاز آنها به کالاهای مصرفی کاهش پیدا نمی کند، بلکه بیشتر هم می شود، چرا که بخش های تولیدی این کشورها در کنار دیگر حوزه ها آسیب را تجربه می کند و آنها برای تامین مایحتاج خود به ناچار باید از کشورهای همسایه خود کمک بگیرند.
پس در این شرایط مجبورند حداقل مسیر ترانزیت و حمل و نقل مناسبی به وجود آورند. پس کشور ما هم که در همسایگی کشورهایی نظیر ترکیه، عراق، افغانستان، پاکستان و ... قرار گرفته است، می تواند با ایجاد مسیر ترانزیت مناسب مسیر صادرات خود را به این کشورهای آسیب پذیر هموار کند. همچنین کشورهای آسیای میانه و آسیای شرقی هم برای افزایش توان تجاری و بازرگانی خود راهی جز همکاری با ایران ندارند. به همین دلیل در مجموع می توان گفت که تنش در کشورهای همسایه تاثیری در افزایش توان ترانزیتی ایران در منظقه ندارد.
**در صحبت هایتان به همکاری با کشورهای آسیای میانه و شرق آسیا اشاره داشتید. بار دیگر احیای جاده تاریخی ابریشم مطرح شده است. جان گیری دوباره این جاده تا چه اندازه بر افزایش توان ترانزیتی ایران تاثیرگذار است؟
به هر حال تحرک در شوارع و جاده های بین المللی هرچه بیشتر و پویاتر باشد، هم روابط تجاری کشورها را تسهیل می کند و هم هزینه ها را تا حد زیادی کاهش می دهد. گزارش ها نیز نشانگر آن است که کشور چین بیش از ایران به تعمیر این جاده علاقه دارد و اگر این اتفاق به وقوع بپیوندد، از نظر سیاسی و اقتصادی برای ایران مزایای زیادی دارد و کشورهای ایران و ترکیه به قطع بیشترین سود را از احیای جاده تاریخی ابریشم می برند، زیرا در میانه قرار گرفته اند و شرق و غرب را به هم متصل می کنند و بازرگانان کشورهای مختلف در مسیر رفت و آمدهای خود ایران را برای سرمایه گذاری مد نظر قرار می دهند.
**بزرگ ترین شریک تجاری ایران در زمان تحریم ها کشور چین بود و در بیشتر مواقع مصرف کنندگان از کیفیت کالای چینی رضایت نداشتند. آیا بازگشایی جاده ابریشم می تواند به واردات کالای باکیفیت چینی بینجامد؟
سیاستگذاری در رابطه با کیفیت محصول را در اصل مصرف کنندگان مشخص می کنند. اگر مصرف کنندگان استاندارد محصول مورد تقاضای خود را ارتقا دهند و از واردات کالای مرغوب استقبال کنند، فروشنده هم بر اساس نیاز مشتری کیفیت را تعیین می کند. هیچگاه فروشنده نمی تواند به زور و اجبار کالا را به مصرف کننده بفروشد. در مجموع باید گفت که درجه کیفیت نه به وسیله تولیدکننده و واسطه، بلکه توسط مشتری تعیین می شود.
**از صحبت های شما می توان اینگونه برداشت کرد که مصرف کنندگان ایرانی حاضرند محصولی نامرغوب اما با قیمت پایین بخرند! آیا مفهوم صحبت های شما این بود؟
تجربه چند سال اخیر گواه این موضوع است. به طور یقین اگر محصولی با کیفیت بالا وارد بازار شود و مشتریان از آن استقبال نکنند، تولیدکننده بازار صادراتی خود را تغییر می دهد. در این شرایط نباید از عرضه کننده انتظار داشت که به خاطر گروه اقلیت مصرف کنندگان متحمل زیان و ضرر شود. علاوه بر این موضوع، در زمان تحریم ها ما با محدودیت خرید کالای خارجی هم مواجه بودیم و شاید به دلیل جبری که وجود داشت چنین کالاهایی چند سالی بازار ایران را به اختیار خود درآوردند.
**در این شرایط، تیره شدن روابط روسیه با اتحادیه اروپا تا چه حد می تواند در افزایش همکاری این کشور با ایران موثر باشد؟ آیا ایران می تواند جای خالی کشورهای اروپایی را برای روسیه پر کند؟
در ابتدا باید گفت که ارتقای توان تجاری، بازرگانی و ترانزیتی هر کشوری زمان بر است. به همین جهت تبدیل ایران به بزرگ ترین شریک تجاری روسیه و قرار گرفتن در جای کشورهای اروپایی ممکن است مدتی طول بکشد.
در این مدت هم اگر ایران زیرساخت های خود را بهبود ببخشد و در زمینه ترانزیت همپای اروپاییان حرکت کند و خود را با شرایط روز جهان وفق دهد، می توان به تبدیل ایران به یکی از قدرت های تجاری و ترانزیتی منطقه امیدوار بود. ایران اگر قصد دارد در زمینه صادرات کالا موفق عمل کند، باید در آینده برندسازی کند و مشتریان خارجی با اطمینان خاطر کالای ایرانی را در سبد مصرف خود قرار دهند. در گذشته ترکیه هم مشکلاتی با اروپا داشت، اما ایران نتوانست جایگزین مناسبی برای اتحادیه اروپا باشد. در بهترین شرایط هم ایران شاید به یکی از بزرگ ترین شرکای تجاری برخی کشورهای اروپایی تبدیل شود، اما برای تبدیل شدن به بزرگ ترین شریک تجاری هر کشوری به سال ها زمان نیاز است. برای مثال ما در زمینه صادرات کالای کشاورزی به دلیل کمبود آب با محدودیت های زیادی برخوردار هستیم.
**سفر رئیس جمهوری ایران به باکو چه دستاوردهایی در زمینه حمل و نقل برای کشور می تواند داشته باشد؟ کشور آذربایجان به طور خاص از چه ظرفیت های اقتصادی برخوردار است که ما بتوانیم از آنها استفاده کنیم؟
کشور آذربایجان مصمم است سرمایه گذاری لازم برای خط راه آهنی که باکو تا خلیج فارس را به یکدیگر متصل می کند، انجام دهد که این اتصال منافع زیادی را برای هر دو کشور به دنبال دارد.
*منبع: روزنامه آرمان
نظر شما
