چه افرادی نباید حجامت کنند؟

حجامت به یک روش درمانی سنتی عربی و موجود در طب اسلامی گفته می‌شود که برگرفته از روش قدیمی‌تر کوزه‌اندازی تَر در طب سنتی چین است که در این روش درمانی با ایجاد خراش‌هایی روی سطح پوست سعی در خروج خون غلیظ و آلوده از بدن دارند.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)- منطقه خراسان، با فراگیر شدن پزشکی در کشور ایران به دلیل خطرات بالقوه آن از قبیل انتقال عفونت، خطر خونریزی و... با مصوبه معاونت درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در شهریور سال 1377، انجام حجامت توسط پزشکان در مطب‌ها ممنوع شد که این بخش‌نامه به دلیل مغایرت با شرع بر اساس نظر فقهی شورای نگهبان با حکم دیوان عدالت اداری در تیر سال 1380 لغو شد و اکنون به عنوان یکی از اعمال یداوی مورد تائید متخصصان طب سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

دکتر روحانی، دستیار تخصصی طب سنتی در پاسخ به ایسنا، پیرامون اینکه حجامت به چه گروه سنی توصیه می‌شود، گفت: در کتب طب سنتی آمده است که افراد زیر 2یا زیر 6 سال و افراد بالای 60 سال از انجام حجامت خودداری کنند البته در صورتی که حجامت برای افراد بالای 60 سال خیلی ضروری باشد موردی ندارد، اما در مجموع به این افراد توصیه نمی‌شود.

وی خاطرنشان کرد: همچنین به افرادی که کم‌خونی دارند و در مجموع ضعیف هستند به دلیل اینکه خون زیادی از بدن خارج می‌شود، حجامت توصیه نمی‌شود، حتی به افرادی که از سلامت کامل برخوردار بوده و کم‌خون هم نیستند بدون دلیل، انجام حجامت توصیه نمی‌شود و این باور‌ها که به طور مثال انجام دو بار حجامت برای هر فرد در یک سال مفید است کاملا اشتباه است.

روحانی در خصوص دفعات انجام حجامت و فاصله میان جلسات انجام آن، خاطرنشان کرد: برای برخی بیماری‌ها ذکر شده است که حتی در یک هفته سه بار حجامت انجام شود و از طرفی ممکن است برای یک بیمار ذکر شود که تنها یک بار انجام آن کافی است و از این رو مشاهده می‌شود که این موارد به شرایط بستگی دارد، اما در حالت کلی بهتر است که برای انجام حجامت میان هر دو جلسه، سه هفته فاصله زمانی باشد.

این دستیار تخصصی طب سنتی با تاکید بر اینکه البته انجام حجامت تنها در صورتی که شرایط موردنیاز پیش از انجام حجامت رعایت شود، می‌تواند مؤثر واقع شود، افزود: قبل از حجامت حتما باید ماده‌ای که قرار است خارج شود، آماده خروج شود و در این زمینه نیاز است تا به توصیه‌های غذایی و حتی دارویی توجه شود تا از غلظت ماده خارج‌شونده که خون است کاسته شود و به خروج آسان‌تر آن کمک کند.

وی در خصوص انجام حجامت، اظهار کرد: از دیدگاه علمی و بر اساس مطالبی که در کتب طب سنتی ذکر شده است، انجام حجامت در صورتی که برخی موارد لازم و ضروری قبل از حجامت انجام شود می‌تواند در درمان برخی از بیماری‌ها مفید واقع شود.

روحانی با اشاره به اینکه در مجموع از دیدگاه طب سنتی، حجامت برای مواقعی که بدن به پاکسازی از ماده زائد نیاز دارد، توصیه می‌شود، تصریح کرد: انجام حجامت برای بیماری‌های مزمن نظیر درد‌های رماتیسم، سردردهای میگرنی و بیماری‌های کبد و گوارش همچنین رفع آکنه و جوش‌ می‌تواند بسیار مفید و اثربخش باشد.

این دستیار تخصصی طب سنتی پیرامون اینکه انجام حجامت از کدام قسمت‌های بدن مناسب‌تر است، گفت: حجامت در قسمت‌های مختلف بدن افراد صورت می‌گیرد زیرا طب سنتی بر اساس تجمع اخلاط است و از هر مکانی که تجمع خلط بیشتری باشد در همان منطقه حجامت انجام می‌شود و حالت کلی برای آن وجود ندارد.

وی ادامه داد: یکی دیگر از مواردی که حتما باید در انجام حجامت به آن توجه شود این است که در یک جلسه دو قسمت از بدن حجامت نشود و اینکه در یک جلسه انجام حجامت در قسمت‌های مختلف بدن صورت گیرد کاملا اشتباه است، اما متاسفانه برخی از مراکز غیر‌متخصص به دلیل مسائل اقتصادی این اقدام را انجام می‌دهند که کاملا غلط است.

روحانی پیرامون ضرورت نیاز طب سنتی، تصریح کرد: با توجه به اینکه برای برخی از بیماری‌ها واقعا طب نوین درمانی ندارد و برای آنها نقش دارو‌ها و نوع درمان طب نوین تنها کنترل بیماری است و از طرفی دارو‌های تجویزی برای طب نوین همه با عارضه همراه هستند از این‌رو در این مواقع طب سنتی می‌تواند بسیار مفید واقع شود، اما در شرایطی که بیماری‌ها درمان قطعی داشته باشند طب نوین توصیه می‌شود.

این دستیار تخصصی طب سنتی گفت: با توجه به اینکه در این زمینه افراد غیر‌متخصص بسیاری ورود پیدا کرده‌اند، توصیه من به افراد برای انجام حجامت و سایر درمان‌ها در حوزه طب سنتی این است که افراد حتما به مراکز معتبر علمی مراجعه کنند و درمان آنها بر اساس تشخیص پزشک باشد.

فاطمه معمر‌زاده، مدیر‌عامل سلامتکده طب سنتی ایرانی در خصوص فعالیت این سلامتکده، گفت: این سلامتکده طب سنتی که فعالیت خود را از مهر‌ماه سال گذشته آغاز کرده، بزرگترین سلامتکده طب سنتی شمال شرق کشور است که تحت نظر دانشگاه علوم پزشکی مشهد بوده و در زمینه‌های مختلف طب سنتی ارائه خدمات دارد.

وی با بیان اینکه 15 پزشک که همه آنها دستیاران تخصصی طب سنتی بوده در این سلامتکده مشغول فعالیت هستند، افزود: خدمات مختلفی نظیر حجامت فصد و غمز، زالو‌درمانی، طب سوزنی، ماساژ‌درمانی، مزاج‌شناسی تخصصی، کاپینگ(باد‌کش سرد و گرم) و سایر خدمات دیگر مانند ویزیت بیماران، خدمات پرستاری، مامایی، رژیم‌درمانی و تغذیه ارائه می‌شود.

اقدامات لازم قبل و بعد از انجام حجامت

در مقالات علمی و پزشکی آمده است که علاوه بر اینکه قبل از انجام حجامت معده نباید کاملا پر یا خالی باشد، بایستی حداقل از 12 ساعت پیش از حجامت از مصرف کرفس، لبنیات، ماهی، غذا‌های شور و ترشی‌جات و 24 ساعت قبل از آن از خوردن تخم‌مرغ به جد پرهیز شود.

همچنین ذکر شده است علاوه بر اینکه 12 ساعت قبل از آن از تحرک زیاد، خشم و هیجانات عصبی پرهیز شود، 12 ساعت قبل و بعد از حجامت حتما از مقاربت خودداری شود و زنان در زمان عادت ماهیانه حجامت انجام ندهند.

استشمام گلاب و خوردن عرق کاسنی همراه با عسل و سیاه‌دانه و خودداری از کشیدن سیگار تا 48 ساعت بعد از حجامت توصیه شده است و چنانچه بعد از حجامت فرد دچار افت شدید شود، توصیه شده است که به مدت 10 دقیقه پا‌ها را به سمت بالا قرار داده و از شربت شیرین استفاده کند.

معمر‌زاده، مدیر‌عامل سلامتکده طب سنتی ایرانی در خصوص انجام حجامت در این سلامتکده، گفت: در این سلامتکده حجامت فصد و غمز توسط پرستار، بهیار یا افراد با رشته‌های مرتبط صورت می‌گیرد در صورتی که در سایر مراکز غیر‌تخصصی حجامت توسط افرادی که صرفا تجربی آن را فرا گرفته‌اند، انجام می‌شود.

وی افزود: همچنین در این مرکز برای هر فرد پک مخصوص و جداگانه تهیه شده و مجموع وسایلی که برای مراجعان مورد استفاده قرار می‌گیرد بهداشتی و منحصر به همان فرد است.

معمر‌زاده پیرامون میزان استقبال مردم از این سلامتکده، تصریح کرد: خوشبختانه میزان استقبال مردم بسیار بالاست و بر اساس فرم‌های نظر‌سنجی که از مراجعه‌کنندگان دریافت می‌شود میزان رضایت‌مندی مراجعان بیش از 70 درصد بوده است و ماهیانه حدود 300 نفر برای انجام حجامت به این مرکز مراجعه می‌کنند.

وی ادامه داد: قیمت هر جلسه حجامت در این مرکز 15 هزار تومان بوده که این قیمت بر اساس تعرفه‌های دولتی محاسبه شده است.