نقش شرکت‌های بیمه در مدیریت تصادفات موتورسواران و کاهش آن‌ها در ایران
موتورسواری در شهرهای بزرگ ایران، به‌ویژه تهران، با رشد روزافزون علاقه‌مندان و ثبت بیش از ۱۳.۵ میلیون موتورسیکلت در سطح کشور، به پدیده‌ای برجسته تبدیل شده است. این افزایش، اگرچه به‌عنوان راهکاری برای مقابله با ترافیک سنگین مطرح است، اما با چالش‌هایی مانند تصادفات، آلودگی هوا، و شلوغی خیابان‌ها همراه بوده است.
به گزارش بانکداری ایرانی و بر اساس گزارش‌های رسمی، از سال ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۰، بیش از ۴۲,۶۸۵ موتورسوار در حوادث رانندگی جان باخته‌اند، و در سال گذشته در تهران، ۲۷۴ نفر از این گروه در تصادفات فوتی بوده‌اند که رتبه اول را در میان متوفیان تصادفات پایتخت به خود اختصاص داده‌اند.
به دلیل عدم پایبندی به قوانین، مانند استفاده نکردن از کلاه ایمنی (۴۹۱ هزار جریمه در تهران از ابتدای ۱۴۰۴) و انجام حرکات نمایشی (۴۵۳ هزار تخلف)، به یکی از گروه‌های پرریسک در تصادفات تبدیل شده‌اند. در این میان، ۶۱ درصد از تصادفات فوتی در بزرگراه‌ها، به‌ویژه بزرگراه آزادگان، رخ داده و ۴۷ درصد از فوتی‌های تهران را موتورسواران تشکیل می‌دهند که ۷۲ درصد از آن‌ها مقصر بوده‌اند.
رئیس پلیس راهور فراجا تأکید کرده که مسئولیت بیمه در قبال خسارات ناشی از تصادفات موتورسواران، حتی در شرایط لغزنده مانند بارندگی، پابرجاست، مشروط به اینکه خسارت طبق نظر کارشناسان در پوشش بیمه‌نامه باشد.شرکت‌های بیمه، از جمله بیمه ایران، دانا، و پارسیان، در حال حاضر موظف به پرداخت خسارت‌های ناشی از این حوادث هستند، اما این تعهد با چالش‌هایی همراه است. عدم استفاده از کلاه ایمنی و تخلفات رانندگی، هزینه‌های خسارت را افزایش داده و فشار مالی بر شرکت‌ها وارد می‌کند.
با این حال، این صنعت می‌تواند فراتر از پرداخت خسارت عمل کند و نقشی فعال در کاهش این حوادث ایفا کند. در حقیقت، شرکت‌های بیمه می‌توانند با برگزاری کارگاه‌های آموزشی رایگان برای موتورسواران، بر اهمیت استفاده از کلاه ایمنی، رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی، و رانندگی ایمن در شرایط بارندگی تأکید کنند. این برنامه‌ها می‌توانند با همکاری پلیس راهور اجرا شوند و به‌عنوان بخشی از مسئولیت اجتماعی، هزینه‌های آینده را کاهش دهند.
همچنین، شرکت‌های بیمه می‌توانند بیمه‌نامه‌های ویژه‌ای برای موتورسواران ارائه دهند که با تخفیف‌هایی برای رعایت قوانین (مثل استفاده مداوم از کلاه ایمنی یا عدم تخلف) همراه باشد. این رویکرد نه‌تنها رفتار رانندگان را بهبود می‌بخشد، بلکه می‌تواند درآمد شرکت‌ها را از محل حق بیمه‌های جدید افزایش دهد.
با توجه به اینکه ۶۱ درصد تصادفات در بزرگراه‌ها رخ می‌دهد، شرکت‌های بیمه می‌توانند با شهرداری‌ها و پلیس راهور برای بهبود زیرساخت‌ها، مانند نصب علائم هشداردهنده یا جداکننده‌های ایمن در بزرگراه‌هایی مثل آزادگان، همکاری کنند. این اقدامات می‌تواند ریسک تصادفات را کاهش داده و هزینه‌های خسارت را کم کند.
بنابراین برای این سوال اساسی که آیا شرکت‌های بیمه می‌توانند تصادفات را کاهش دهند؟ پسخ روشن است و مثبت. شرکت‌های بیمه از طریق اقدامات پیشگیرانه می‌توانند تأثیر قابل‌توجهی بر کاهش تصادفات موتورسواران داشته باشند. اگرچه آن‌ها مستقیماً مسئول زیرساخت‌ها یا فرهنگ رانندگی نیستند، اما با سرمایه‌گذاری در آموزش، طراحی محصولات تشویقی، و همکاری با نهادها، می‌توانند رفتار موتورسواران را بهبود بخشند. آمار ۴۲,۶۸۵ فوتی در دهه گذشته و ۲۷۴ فوتی در تهران طی یک سال نشان می‌دهد که بدون مداخله فعال، این روند ادامه خواهد یافت. تجربه جهانی، مانند کاهش ۶.۳ درصدی تصادفات رانندگی در آمریکا در ۲۰۲۵ (طبق NHTSA)، نشان می‌دهد که ترکیب آموزش و فناوری می‌تواند نتایج مثبتی به همراه داشته باشد.با این حال، موفقیت این اقدامات به حمایت دولت و اجرای قوانین سخت‌گیرانه‌تر بستگی دارد. برای مثال، جریمه‌های فعلی برای عدم استفاده از کلاه ایمنی (۴۹۱ هزار مورد) ممکن است بازدارنده کافی نباشد، و بیمه‌ها می‌توانند با کمپین‌های مشترک با پلیس، این پیام را تقویت کنند.
