انتشار سند سازوکار مداخله زود‌هنگام در بانک‏‌ها

دنياي‌اقتصاد : بانک مرکزی، ترجمه سند «سازوکار مداخله زودهنگام در بانک‌‌های ضعیف ‌‌‌‌-گزینه‌های سیاستی» را که توسط موسسه ثبات مالی کمیته نظارت بانکی بال تهیه شده است، منتشر کرد. با توجه به اهمیت وافر مقوله مداخلات نظارتی زودهنگام توسط مراجع نظارت بانکی، موسسه ثبات مالی کمیته نظارت بانکی بال، سندی را تحت عنوان «سازوکار مداخله زودهنگام در بانک‌‌های ضعیف‌‌‌‌-گزینه‌های سیاستی» در آوریل سال ۲۰۱۸ منتشر کرده است.

این سند در بردارنده راهکارهای مهمی در زمینه پایش شاخص‌‌های مداخله و میزان و نحوه مداخله است که با توجه به اهمیت، به‌روز بودن و جامعیت آن، در این بانک مورد ترجمه واقع شد که نسخه‌‌ای برای استفاده شبکه بانکی و صاحب‌نظران در دسترس عموم قرار گرفته است. علاقه‌مندان می‌توانند برای دریافت این سند به سایت بانک مرکزی به آدرس https: / / www. cbi. ir/ مراجعه کنند.

به‌طور کلی مداخلات نظارتی توسط مقام ناظر در دو دسته مداخله نظارتی معمول و مداخله زودهنگام رسمی صورت می‌گیرد و به بانک‌‌ها کمک می‌‌کند که به سرعت نسبت به از بین بردن ضعف‌‌های خود اقدام کنند. در مداخله نظارتی معمول، اقدامات نظارتی بر پایه ارزیابی‌‌ها و نتایج حاصل از نظارت‌‌های معمول حضوری و غیرحضوری انجام می‌شود که غالبا شاخص‌‌های متداول صنعت بانکداری در کشورهای مختلف نظیر کفایت سرمایه، منابع در معرض ریسک اعتباری، انواع ریسک‌‌های بازارهای مالی و حاکمیت شرکتی را می‌‌سنجد. این‌گونه از اقدامات‌ مداخله‌‌ای شامل طیف گسترده‌‌ای از اقدامات است که به اصلاح نقایص مدیریتی بانک مشکل‌‌دار کمک می‌کند و از این جهت این‌گونه مداخلات بر اساس وضعیت بانک قابل انعطاف هستند و از سطح و عمق کمتری برخوردارند. این در حالی است که مداخله زودهنگام رسمی، با شاخص‌‌های متفاوت، فرآیند مداخله را آغاز می‌‌کند و اقدامات آن بر اساس چارچوب‌‌های قانونی و نظارتی است.

سازوکار اقدام سریع اصلاحی ایالات متحده و اقدامات مداخله زودهنگام در اتحادیه اروپا دو مثال از سازوکارهای مداخله زودهنگام رسمی هستند. از دیگر ویژگی‌‌های‌ سازو‌کارهای مداخله رسمی زودهنگام می‌توان از اختیارات فراتر از مداخله معمول، امکان اجرای طیف وسیعی از اقدامات متناسب با ویژگی‌‌ها و شرایط بانک ضعیف و مداخله‌‌جویانه‌‌تر بودن اقدامات نام برد. همان‌طور که ذکر شد این سازوکار در کشورهای مختلف با توجه به تعریف آستانه‌های مداخله، گستره اقدامات پیش‌‌بینی شده و میزان صلاح‌دید در انتخاب اقدامات در خصوص بانک‌‌های مشکل‌‌دار دارای تفاوت‌‌هایی هستند، لیکن به‌طور کلی اقدامات از پیش تعیین‌‌شده‌‌ای محسوب می‌شوند و در نهایت منجر به بهبود وضعیت مدیریت بانک و سودآوری آن یا محدود کردن فعالیت‌‌های بانک و جلوگیری از تشدید وضعیت ضعیف مالی آن و کاهش زیان ناشی از ورشکستگی بانک می‌شوند. خاطرنشان می‌‌سازد معیارهای آغاز مداخله‌‌ رسمی زودهنگام عمدتا مبتنی بر سرمایه بوده و به‌طور مستقیم به توانایی بانک‌‌های ضعیف در بازپرداخت‌‌ بدهی‌‌ها معطوف است. از آنجا‌ که به‌طور سنتی سرمایه آخرین سپر حفاظتی بانک است، عدم رعایت آستانه معینی از سرمایه باعث ایجاد نگرانی در مورد حیات بانک شده و مداخله مقام ناظر را توجیه می‌‌کند.

علاوه بر شاخص سرمایه، استفاده از مجموعه‌‌ای از نسبت‌‌های مبتنی بر ریسک و نسبت‌‌های اهرمی، به دلیل ایجاد شفافیت، قابلیت مقایسه و هماهنگی، توصیه شده است. همچنین شاخص‌‌های کیفیت دارایی، رشد دارایی و نقدینگی نیز اغلب به عنوان معیارهای جانشین یا مکمل برای آغاز مداخله رسمی زودهنگام مبتنی بر سرمایه (سرمایه‌- محور) در نظر گرفته می‌شود.

در مجموع سازوکارهای مداخله زودهنگام رسمی در عمل به عنوان پشتوانه اقدامات نظارتی معمول (صلاحدیدی) عمل می‌‌کند و اثر‌بخشی آن را از طریق ایجاد چارچوب‌‌های قدرتمندتر، بهبود می‌‌بخشد. وجود مداخله زودهنگام رسمی نشان می‌دهد در صورتی که اقدامات معمول (صلاحدیدی) شرایط مناسب را به بانک بازنگرداند، مراجع نظارت بانکی می‌توانند اقدامات بالقوه سخت‌‌گیرانه‌‌تر‌‌- از جمله عزل مدیرعامل و اعضای هیات‌مدیره‌‌- را اتخاذ کنند. امید است ماحصل انتشار چنین اسنادی به بسط و تعمیق ادبیات نوین نظارت بانکی در شبکه بانکی و ارتقای ثبات و سلامت نظام بانکی کشور منتج شود.