یکی از جذاب ترین سرفصل تسهیلات دهی برای بانکهای بزرگ ، وام فروش اقساطی است. بانکهای بزرگ از این محل درآمدزایی خوب و مناسبی داشته و توانسته اند علاوه بر اعطای تسهیلات خرد به شهروندان برای حقوقی های بزرگ نیز تسهیلات داشته باشند.اما بانک های کوچکتر توجه کمتری به این سرفصل داشتند.
به گزارش بانکداری ایرانی، بانکهای بزرگی مانند ملت، پاسارگاد و تجارت در یازده ماهه منتهی به بهمن 1399 رقم جالب توجهی را در این سرفصل ثبت کردند. بیشترین مبلغ تسهیلات فروش اقساطی متعلق به بانک ملت و بیشترین کسب درآمد از محل تسهیلات فروش اقساطی در یازده ماهه منتهی به بهمن 1399 متعلق به بانک پاسارگاد با مبلغ 53 هزار میلیارد ریال بود.
بانک ملت با پرداخت 311 هزار میلیارد ریال تسهیلات و کسب 40 هزار میلیارد ریال درآمد ازین سرفصل مانند دیگر حوزه های بانکداری از دیگر بانک ها پیشی گرفته است. بعد از آن بانک صادرات ایران با رقم 302 هزار میلیارد ریال و درآمد 46 هزار میلیاردریال، بانک پاسارگاد با وام 299 هزار میلیارد ریالی و درآمد 53 هزار میلیارد ریالی و بانک تجارت با رقم تسهیلات 280 هزار میلیارد ریالی و درآمد 31 هزار میلیارد ریالی قرار دارند.
در حقیقت به لحاظ بانکداری اسلامی و عرف صنعت بانکداری و ادبیات تجاری ایران، فروش اقساطی از واگذاری عین به بهای معلوم به غیر به ترتیبی که تمام یا قسمتی از بهای مزبور به اقساط مساوی، یا غیرمساوی در سررسید یا سررسیدهای معین دریافت شود.به زبان ساده، بانک ها می‌توانند برای گسترش امور صنعت و معدن،کشاورزی و خدمات بنابر درخواست و تعهد متقاضی اموال منقول را خریداری و با اخذ تضمین به صورت اقساطی به مشتری بفروشد. مدت قرارداد فروش اقساطی و بازپرداخت اقساط، حداکثر معادل عمر مفید اموال موضوع قرارداد است، که به تشخیص بانک تعیین می‌شود.
وام فروش اقساطی به چندین شکل پرداخت می شود در مرحله نخست به شهروندان معمولی و حقیقی پرداخت می شود تا مایحتاج زندگی خود را تهیه کنند. در مرحله دوم به فراد حقوقی پرداخت می شود.در واقع، فروش اقساطی در قالب فروش اقساطی مواد اولیه، لوازم یدکی وابزار کار ، فروش اقساطی وسایل تولید، ماشین آلات وتاسیسات، تجهیزات منزل و فروش اقساطی مسکن (به منظور گسترش در امر مسکن ) پرداخت می شود. مهمترین بخش وام فروش اقساطی به واحدهاي توليدي جهت تامين مالي مواد اوليه که شامل هر نوع مواد خام ، نيمه ساخته ، ساخته شده و واسطه‌اي و مواد بسته بندي که در توليد يک محصول معين بکار ميروند، براي يکدوره توليد حداکثر يکساله پرداخت مي شود.
برخی از ویژگی های فروش اقساطی
1- عامل مهم در معاملات فروش اقساطی ، تعهد متقاضی بر خرید و مصرف اموال مورد تقاضا است و موسسه مطلقاً از خرید اموال بدون وجود متقاضی و تعهد او به قصد خرید خودداری مینماید . لذا ، بلافاصله پس از خرید باید اموال خریداری شده در اختیار متقاضی قرار گیرد.
2- فروش اقساطی ، ابزاری کوتاه مدت جهت رفع نیازهای سرمایه در گردش واحدهای تولیدی از لحاظ مواد اولیه ، لوازم یدکی و ابزار کار بوده و به صورت ابزاری میان مدت برای رفع نیاز های سرمایه ای واحدهای تولیدی و خدماتی از لحاظ وسایل تولید ، ماشین آلات و رفع نیاز مصرف کنندگان وسایل با دوام تولیدات داخلی مانند خودرو ، یخچال ، تلویزیون ، ..... و ابزاری بلند مدت جهت رفع نیاز متقاضیان در زمینه مسکن است.
3- فروش اقساطی در امور بازرگانی قابل استفاده نیست.
4- در فروش اقساطی ، اموال بلا فاصله پس از انعقاد قرار داد به مالکیت مشتری در می آید.
