کُند شدن آهنگ حذف یارانه با نزدیک شدن به دهک هشتم

در پایان مهر ماه 1404، 1.5 میلیون نفر از یارانه بگیرانی که در دهک‌های هشتم تا دهم شناسایی شده بودند حذف شدند که در مقایسه با دو ماه پیش از آن که هر ماه 3 میلیون نفر حذف شدند، شیب کند‌تری داشته است.
به گزارش  تسنیم، طی ماه‌های مرداد و شهریور در مجموع حدود 6 میلیون نفر که به عنوان خانوارهای دهک دهم و نهم شناخته شده بودند از فهرست یارانه بگیران حذف شدند. به این ترتیب تعداد یارانه بگیرانی که از سوی وزارت کار، در مرداد ماه اعلام شده بود، از 46 میلیون و 576 هزار و 331 نفر  به  43 میلیون و 741 هزار و 274 نفر در انتهای شهریور کاهش یافت.

در مهر ماه نیز تعداد یارانه بگیران دهک‌های چهارم تا نهم اعلام شده از سوی وزارت کار 42 میلیون و 313 هزار و 039 نفر بود. به این ترتیب یک میلیون و 428 هزار و 235 نفر دیگر از فهرست یارانه بگیران حذف شدند.

ارجاع پرونده وزیر به قوه قضائیه به علت تعلل در حذف یارانه

لازم به ذکر است، اگر جمعیت کشور را حدود 90 میلیون نفر در نظر بگیریم، در هر دهک 9 میلیون نفر قرار دارند. به این ترتیب حذف سه دهک برابر با حذف 27 میلیون نفر از یارانه بگیران خواهد بود. به عبارت دیگر تنها 60 میلیون نفر باید در مجموعه یارانه بگیران کشور باقی بمانند.

تا پیش از سال 1404 بخشی از خانوارها از دریافت یارانه انصراف داده یا حذف شده بودند. در دولت چهاردهم نیز نهایتا 750 هزار نفر حذف شده بودند. برهمین اساس و با توجه به اعلام رئیس سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها در نیمه نخست سال 1404، همچنان 18 میلیون نفر دیگر باید با توجه به الزامات قانونی حذف می‌شدند.

حذف سه دهک بالا که شامل دهک هشتم، نهم و دهم است مورد تاکید قانون بودجه 1404 و برنامه هفتم توسعه است و از این جهت الزام قانونی برای اجرای مکانیز حذف وجود دارد. تعلل در اجرای این مسیر نیز مسئله‌ای است که پرونده وزیر کار را از مجلس به قوه قضائیه فرستاده است.

با وجود شاخص‌های  قبلی مانند مجموع گردش حساب خانوار، مالکیت خودرو، سفرهای خارجی، اقامت کشور خارجی و ...، شاخص جدیدی نیز به عنوان خرید خُرد به مجموعه شاخص‌های دهک‌بندی اضافه شده است. این شاخص میزان هزینه خانوار را در میانگین 6 ماهه مورد بررسی قرار می‌دهد.

به این ترتیب شاهد دقت بالاتری در دهک‌بندی بوده‌ایم به طوری که در مجموع حذف 6 میلیون نفر از فهرست یارانه بگیران، در آخرین عدد اعلام شده از سوی وزیر کار، نهایتا 50 هزار نفر نسبت به این مسئله اعتراض کردند.

بخش  عمده این اعتراضات نیز شامل افرادی می‌شد که به طور مثال تنخواه یک شرکت یا مجموعه در اختیار آنها قرار می‌گرفت و همین موضوع تبدیل به عاملی برای افزایش گردش حساب آنها و افزایش رقم خرید خُرد شده بود.

کند شدن روند حذف یارانه با نزدیک شدن به دهک هشتم

با وجود دیر آغاز شدن مسیر حذف یارانه پردرآمدها که عملکرد وزارت کار در این حوزه را به شدت تحت تاثیر خود قرار داده است، شاهد آغاز مراحل حذف از مرداد ماه بودیم. به این ترتیب و در محله اول و دوم یعنی در مرداد ماه و شهریور ماه، 6 میلیون نفر از فهرست یارانه بگیران حذف شدند.

به این ترتیب از 18 میلیون نفری که باید حذف می‌شدند به 12 میلیون نفر رسیدیم. در مهر ماه و با حذف حدود 1.5 میلیون نفر دیگر این عدد به 10.5 میلیون نفر رسید. اما سوال اینجا است که چرا در مهر ماه تیغ تند حذف یارانه‌ها که ماهانه 3 میلیون نفر را حذف می‌کرد به نصف کاهش یافت؟

به نظر می‌رسد که شاید مهم‌ترین دلیل این اتفاق نزدیک شدن مرز دهک‌بندی به دهک هفتم است. به عبارت دیگر تا کنون دهک دهم، و بخشی از دهک نهم حذف شده‌اند. در نتیجه در ادامه مسیر دهک‌بندی و حذف حساسیت بالاتری وجود دارد چرا که مرز بین افراد مشمول و افرادی که طبق قانون باید حذف شوند، به یکدیگر نزدیک شده و ضریب خطا بالاتر خواهد رفت.

این مسئله می‌تواند تعداد اعتراضاتی که تا کنون به نسبت تعداد حذفیات بسیار کم بوده است را افزایش دهد. بنابراین به نظر می‌رسد که این موضوع تبدیل به عاملی برای ملاحظه بیشتر وزارت کار شده باشد.