اشتغال‌زایی در عصر بانکداری الکترونیک

اما به‌رغم پیشرفتی که از ابتدای انقلاب تاکنون در زمینه انجام خدمات زیربنایی در کشور صورت گرفته، هنوز هم روستاییان در محیطی نابرابر زندگی می‌کنند. به باور کارشناسان اقدامات راهبردی باید بیش از گذشته، ابعاد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی را در برگرفته و کمک‌های فنی جای خود را به تواناسازی در روستاها بدهد که این امر مستلزم وجود نهادها و تشکل‌های دولتی و عمومی و سازماندهی درست آن برای جلب مشارکت‌های مردمی است؛ کاری که «پست بانک ایران» در چند سال اخیر انجام داده و با ایجاد باجه‌های بانکی و ارائه خدمات برخط و تامین مالی خرد روستایی، نقش بسیار مهمی در جلب مشارکت روستاییان در فرآیند توسعه روستایی به ویژه اشتغال‌زایی  ایفا کرده است.

«دنیای اقتصاد» در گفت‌وگو با دکتر بهزاد شیری، مدیر عامل پست بانک ایران، موضوعاتی همچون فعالیت‌های این بانک در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی، اقدامات انجام شده برای خروج از زیان‌دهی اهداف سال 1399 را زیر ذره‌بین قرار داده است.

او در پاسخ به این سوال که پست ‌بانک ‌ایران، به‌عنوان بانک توسعه‌ای تخصصی حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی چه فعالیت‌هایی را انجام داده است، گفت: بررسی وضعیت روستاهای کشور نشان می‌دهد که تنها پست‌بانک ایران به‌دلیل رسالت سازمانی و قانونی خود در این مناطق حضور دارد و بخش عمده خدمات بانکی قابل ارائه به مردم روستایی کشور توسط این بانک انجام می‌شود. این بانک طی سنوات گذشته نسبت به ایجاد و راه‌اندازی 6053 باجه بانکی در روستاها اقدام کرده است که از طریق این باجه‌ها نسبت به ارائه 30 خدمت بانکی به آحاد مختلف مردم روستا اقدام می‌کند.

به‌اعتقاد شیری، دلیل اصلی حضور موفق این بانک در مناطق روستایی کشور تنها با عملیاتی کردن بانکداری عاملی و اعتماد به بخش‌‌خصوصی اتفاق افتاده و باعث شده از تحمیل هزینه‌های سربار ایجاد شعب بانکی به اقتصاد کشور جلوگیری شود.

او در ادامه اضافه کرد: این بانک در حال حاضر سهم 85 درصدی خودپردازها (ATM) و 37 درصدی پایانه‌های فروشگاهی (POS) شبکه بانکی کشور در روستاها را داراست. همچنین 85 درصد حساب‌های این بانک، حساب روستاییان است. این خدمات باعث ایجاد 2 میلیون تراکنش روزانه روستایی در سامانه‌های حضوری و غیرحضوری این بانک شده است. این موضوع، صرفه‌جویی در مسافت طی شده به شهرها حدود 25 میلیارد کیلومتر و صرفه‌جویی در زمان حدود 160 میلیون نفر ساعت و صرفه‌جویی در هزینه‌ها معادل 432 هزار میلیارد ریال طی یک‌سال 1398 را رقم زده است. اهمیت و صرفه اقتصادی، رسالت اجتماعی و بهداشتی این ماموریت در شرایط فعلی کاملا برای جامعه هدف مشهود است.

رموز موفقیت سال 98

مدیرعامل پست بانک ایران همچنین درمورد اینکه این بانک از آذرماه سال 1398 به‌عنوان بانک سودده معرفی شد، این‌گونه توضیح داد: پایبندی اصولی پست ‌بانک ‌ایران در راستای کمک به برنامه‌ها و سیاست‌های دولت، سهامداران و ارائه خدمات بانکی مطلوب به مردم روستایی کشور و بنگاه‌های اقتصادی فعال در عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) دلیل سودآور شدن بانک در سال 1398 شده است؛ سودآوری این بانک دولتی در کل بانک‌های مشابه (دولتی) می‌تواند به‌عنوان شاخص باشد در صورتی‌که هیچ‌گونه اضافه برداشتی نیز از بانک مرکزی نداشته است.

او افزود: اصول مورد توجه ما شامل رعایت ضوابط و مقررات بانک مرکزی ایران به‌ویژه رعایت کامل نرخ سود انواع سپرده‌ها (بلندمدت: 15درصد)،  برنامه‌محور کردن کل فعالیت‌های بانک در تمام سطوح سازمانی، نهادینه‌کردن مدیریت ارزیابی عملکرد، نهادینه‌کردن شفافیت در بانک فراتر از الزامات سازمان بورس و اوراق بهادار، تدوین برنامه راهبردی با رویکرد بانکداری دیجیتال، حرکت به سمت بهره‌گیری از درآمدهای غیرمشاع و استفاده از ابزارهای تعهدی و خدمات بانکداری بین‌الملل است. با رعایت ضوابط و مقررات نرخ سود، این بانک سهم بازاری خود را با استفاده از ظرفیت‌های شناسایی‌شده در عرصه‌های مختلف افزایش داده و چنانچه برخی بانک‌های کشور نیز این موضوع را رعایت می‌کردند، بهبود شاخص‌های امور بانکی این بانک فراتر از وضعیت فعلی بود.

شیری همچنین درخصوص اینکه نسبت مطالبات به تسهیلات در پست ‌بانک‌ ایران چگونه است، گفت: نسبت مطالبات به تسهیلات روند نزولی داشته و با برنامه‌ریزی و اقدامات انجام شده این نسبت طی یک سال گذشته  37درصد کاهش داشته و پایین‌تر از نسبت شبکه بانکی قرار گرفته است. در سال مالی قبل، املاک تملیکی بانک کاهش چشمگیر یافته و این اقدامات بر قدرت تسهیلات‌دهی بانک افزوده و در سال رونق تولید، تامین مالی بیشتر واحدهای تولیدی را فراهم ساخته است.

شیری همچنین درمورد مهم‌ترین برنامه‌های پست بانک ایران در سال پیش‌رو گفت: با توجه به نام‌گذاری هوشمندانه‌ سال ۱۳۹۹ از سوی مقام معظم رهبری به عنوان سال «جهش تولید»، قطعا نظام بانکی کشور با تمام وجود برای کمک به تولید و جهش آن، گام برخواهد داشت. پست ‌بانک ‌ایران نیز با تمام توان و ظرفیت‌های خود آماده تامین مالی و ارائه خدمات به بخش‌های تولیدی و زیربنایی کشور به ویژه حوزه‌های فناوری اطلاعات و کسب‌وکارهای نوین و دانش‌بنیان، کشاورزی، آب‌وخاک، صنایع متوسط و کوچک، صنایع دستی و گردشگری، انرژی‌های نوین و دیگر بخش‌های مولد است. به گفته او یکی از اولویت‌های این بانک همواره کمک به بهبود فضای کسب‌وکارها است که در این بخش با توجه به ماموریت بانک به‌عنوان بانک توسعه‌ای تخصصی حوزه‌ فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)  و روستایی کشور، حمایت‌ جدی از تامین مالی کسب‌و‌کارهای نوین نظیر استارت‌آپ‌ها، شتاب‌دهنده‌ها و ابتکارات خلاقانه انجام شده و در حوزه‌های روستایی نیز با تخصیص اعتبارات لازم به کسب‌وکارهای متوسط و خرد توانسته است برای بیش از ۵۶ هزار نفر اشتغال پایدار ایجاد کند.  شیری افزود: همچنین برنامه‌ اهداف سپرده‌ای پست بانک ایران برای سال ۱۳۹۹ تهیه و ابلاغ شده است، به‌طوری‌که در این برنامه به بانکداری غیرحضوری، جذب منابع ارزان‌قیمت و مدیریت مطالبات غیرجاری توجه ویژه‌ای شده تا با جذب منابع کم‌هزینه و وصول مطالبات و تخصیص آن به حوزه‌ اشتغال‌زا و مولد بتوان درجهش تولید سهم قابل قبولی را کسب کرد.

شیری معتقد است پست‌ بانک ‌ایران همه‌ توان و ظرفیت خود را در سال جاری به‌کار خواهد بست تا با تخصیص منابع به بخش‌های مولد و اشتغال‌زای کشور، بیش از پیش در ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و پشتیبانی از جهش تولید سهیم باشد.

همچنین افزایش سرمایه پست بانک یکی دیگر از مباحث اصلی و مهمی است که مکررا مورد تاکید مجامع بانک، سهامداران، بانک مرکزی و وزارت امور اقتصادی و دارایی قرار گرفته است. اما به موجب قوانین، مشارکت دولت در افزایش سرمایه امکان‌پذیر نیست (دولت مالک 51 درصد سهام بانک است) و در مفاد قانون بودجه سال 1399در این خصوص تکلیفی دیده نمی‌شود و به نظر می‌رسد افزایش سرمایه از این مجرا امکان‌پذیر نخواهد بود.