پسته را دومین محصول ارز آور پس از نفت برای کشور می‌شناسند اما این روزها به دلیل ضعف دانش باغداران، خرده مالکی و بهره‌وری پایین آب، آمریکا و ترکیه رقیب سرسختی برای ایران در بازارهای صادراتی شده‌اند.
بانكداري ايراني -پسته را دومین محصول ارز آور پس از نفت برای کشور می‌شناسند اما این روزها به دلیل ضعف دانش باغداران، خرده مالکی و بهره‌وری پایین آب، آمریکا و ترکیه رقیب سرسختی برای ایران در بازارهای صادراتی شده‌اند.
پسته از قدیم‌الایام به عنوان یکی از محصولات کشاورزی و خشکبار صادراتی ایران در دنیا شناخته شده است، حتی نام انگلیسی آن (Pistachio) هم از کلمه فارسی پسته بر گرفته است. به حدی که در کنار فرش ایرانی و زعفران جایگاه ویژه‌ای در صادرات غیرنفتی کشورمان دارد.
سالانه نزدیک به یک میلیارد دلار پسته از مجموع 50 میلیارد دلار صادرات غیرنفتی از ایران به مقصد کشورهای اروپایی و امارات صادر می‌شود، اما نکته حائز اهمیت این است که طی چند سال گذشته کشورهایی همچون آمریکا و ترکیه رقابت برای کشت پسته را با ایران آغاز کرده‌اند، اگر چه کیفیت و تنوع پسته ایرانی جایگاه خاص خود را دارد.
بی‌توجهی به سلامت درختان پسته، استفاده از سموم و کودهای نامناسب، پراکندگی و خرده‌مالکی در باغ‌های پسته همه و همه دست به هم دست هم داده تا میزان برداشت پسته در واحد سطح در بسیاری از باغات زیر یک تن باشد، در حالی که این رقم در آمریکا در هر هکتار 2.6 تن است.
نظری به عنوان یکی از باغداران نمونه پسته در کشور که منطقه بوئین‌زهرا در استان قزوین را برای کشت پسته از حدود 30 سال پیش انتخاب کرده است.
به گفته خودش از هر هکتار به طور متوسط 2 تن پسته برداشت می‌کند با آنکه میانگین کشوری رقمی زیر یک تن عنوان می‌شود.
طی بازدیدهای که از مراحل تولید تا فرآوری پسته مجموعه آقای نظری داشتیم به نکات جالب توجهی برخوردیم که کمتر در مجموعه باغداران وجود دارد. فعال بودن بخش تحقیق و توسعه (R&D) که سالانه 25 تحقیق و نمونه برداری میدانی روی محصولات باغ پسته این فرد انجام می‌شود، استفاده از دستگاه‌های تمام اتوماتیک برای پوست کنی، ضدعفونی، شست‌وشو و ارائه محصول نهایی پسته خشک و آماده صادرات است.
نظری در مورد نحوه فعالیت خود و دلایل موفقیتش می‌گوید: از سال 68 دو نمونه پسته اکبری و احمدآقایی را از استان کرمان و شهر رفسنجان به اینجا آورده و در وسعت 200 هکتار کشت را آغاز کردیم که اخیراً 200 هکتار دیگر نیز به این سطح اضافه شده است.
وی با اشاره به اینکه 70 رقم پسته در کلکسیون تحقیقات این مزرعه نگهداری می‌شود، به اهمیت تحقیق و توسعه برای پیشگیری از خطرات احتمالی که به درختان پسته به محصول نهایی آسیب می‌زند، اشاره کرد و گفت: حدود 25 تحقیق و نمونه‌برداری گسترده از باغات پسته در سال انجام می‌دهیم که یکی از نتایج بارز آن جلوگیری از آفت پسیل است.
این باغدار نمونه پسته با اشاره به اینکه برای صادرات به دلیل حساسیت اروپایی‌ها باید از ورود حتی یک دانه پسته آلوده به آفات جلوگیری کرد، گفت: اگر در 250 هزار تن تنها 200 عدد پسته آلوده باشد، محصول صادراتی مرجوع می‌شود که چیزی جز ضرر برای ما نیست، برای همین آزمایشات و مراقبت‌های سخت‌گیرانه‌ای را در فصل کشت روی باغ‌های خود داریم.
نظری کم آبی را یکی دیگر از مشکلات پیش‌روی پسته‌کاران استان کرمان برشمرد و گفت: با استفاده از سیستم‌های آبیاری نوین به ازای هر هکتار 4 هزار و 500 مترمکعب آب مصرف می‌کنیم، در حالی که این رقم در رفسنجان 7 تا 10 هزار مترمکعب است.
وی محاسبه برداشت محصول بر اساس واحد سطح را غیرمنطقی دانست و گفت: باید دید به ازای مصرف هر مترمکعب آب چقدر محصول برداشت می‌شود، تا جایی که در آمریکا به ازای هر مترمکعب آب یک کیلوگرم پسته تازه به دست می‌آید، در حالی که این رقم در ایران 100 گرم است.
پایین بودن دانش کشاورزان از نکات دیگری است که حسین حکم‌آبادی عضو هیأت علمی پژوهشکده پسته کشور به آن اشاره کرد و گفت: یکی دیگر از معضلات ما این است که اقلام پسته نه شناسنامه دارند و نه نام مشخصی و اکنون در این باغ نمونه از 5 سال اخیر تمام قطعات باغ به تفکیک و ریز به ریز شناسنامه‌دار شده و هر درخت برای خودش هویت دارد.
وی یکی از مشکلات بخش کشاورزی در ایران را خرده‌مالکی عنوان کرد و گفت:در ایالت کالیفرنیا 40 هزار هکتار باغ پسته در دست یک نفر است و حتی 20 هزار هکتار دیگر را همان فرد مدیریت می‌کند یعنی بخش اعظمی از پسته‌کاران در زیرمجموعه یک واحد مشخص هستند ولی ما 250 هزار مالک باغ پسته در کرمان داریم که 80 درصد این باغداران زیر 2 هکتار باغ دارند که تمایلی به افزایش محصول خود نداشته و باغداری شغل چندم آنهاست این در حالی است که کشاورز نمونه کشور ما با فعالیتی که دارد از هر هکتار 12 تن پسته برداشت کرده است.
به گزارش خبرنگار فارس، این در حالی است که طبق اعلام وزارت جهاد کشاورزی با اجرای الگوی کشت برای کشت پسته و همچنین تلاش برای توسعه زنجیره ارزش که کمک می‌کند، تا زمین‌های پسته کاران به صورت متحد از ابتدا تا انتها با هزینه‌های کمتر محصول بهتر و بیشتری را تولید کند وارد شود.
اگر از این مهم غافل شویم، دیری نمی‌پاید که کشورهایی همچون ترکیه و آمریکا بازار این محصول را که به نام ایران از دیرباز شناخته شده به نام خود مصادره می‌کنند.
*منبع خبرگزاری فارس
نظر شما
