دیپلماسی دولت دوم روحانی نسبت به دوره دوم خود راه دشوارتری دارد. بدون شک خاورمیانه دوران ترامپ خطرخیزتر از دوران باراک اوباما است؛ شکل‌گیری ائتلاف قدرتمندتری که میان عربستان و امریکا در راستای کاهش نفوذ منطقه‌ای ایران صورت گرفته، وضعیتی شکننده‌تر را ایجاد کرده است.
روزنامه ابتکار چشم اندازهای جدید سیاست خارجی دولت دوازدهم را بررسی کرد و آورد: دیپلماسی دولت دوم روحانی نسبت به دوره دوم خود راه دشوارتری دارد. بدون شک خاورمیانه دوران ترامپ خطرخیزتر از دوران باراک اوباما است؛ شکل‌گیری ائتلاف قدرتمندتری که میان عربستان و امریکا در راستای کاهش نفوذ منطقه‌ای ایران صورت گرفته، وضعیتی شکننده‌تر را ایجاد کرده است.
در گزیده ای از این مطلب می خوانیم: ترامپ همچنین بر خلاف اوباما ابایی از ورود نظامی به سوریه ندارد. تحلیل‌گران سیاسی معتقدند، با وجود همه اتفاقاتی که منجر به شکل‌گیری جدیدی از نظم منطقه‌ای شده است، مهمترین اولویت سیاست خارجی دولت دوازدهم باید حرکت به سوی اعتمادسازی عزت‌مندانه و مقتدرانه با همسایگان غربی خود باشد. کمک به ورود بحران سوریه از فاز نظامی به فاز سیاسی، و پرهیز از تداوم رابطه مخاصمه‌آمیز عربستان با ایران می‌تواند به سرد شدن آتش رادیکالیسم سیاسی- مذهبی در منطقه کمک کند.
با این حال و با وجود همه تنش‌های منطقه‌ای نوید آن می‌رود که دولت آینده روحانی علاوه بر تلاش برای ثبیت و حفظ دستاوردهای خود در زمینه برجام، فرصت‌های دیگری نیز برای اولویت قرار دادن و گنجاندن آن در سیاست خارجی خود دارد؛ توافق چابهار، عضویت در سازمان همکاری‌های شانگهای، ادامه گسترش روابط دیپلماتیک با اروپا و برجام منطقه‌ای از مهمترین اولویت‌های آتی دستگاه دیپلماتیک دولت دوازدهم خواهد بود که به تبیین آنها مبادرت می‌کنیم.
** برجام و نقش آن در آینده سیاست خارجی دولت دوازدهم
بدون تردید هنوز هم برجام در جایگاه مولفه‌ای مهم در تعیین سمت و سوی سیاست خارجی دولت دوازدهم قرار دارد. موضوع توافق هسته‌ای و برجام یکی از مهمترین مباحث مطرح شده در زمینه سیاست خارجی است که دولت در دوره دوازدهم هم نگاه ویژه‌ای به آن خواد داشت.
** توافق چابهار و تداوم دیپلماسی فعال اقتصادی
دیپلماسی فعال اقتصادی دولت برخلاف نظر منتقدانش تنها معطوف به زمینه هایی که متاثر از دستاوردهای برجام بوده، سرایت نمی‌کند. به ثمر نشستن و توافق تاریخی ترانسپورتی و ترانزیتی چابهار بین افغانستان، ایران و هند نمونه‌ای از دستاوردهای بالفعل دولت است که در آینده بیشتر زمینه‌های اهمیت آن برجسته خواهد شد. این نخستین توافق منطقه‌ای افغانستان در عرصه ترانزیت بوده که می‌تواند معادلات اقتصادی منطقه را به نفع کشور دوباره ساختاربندی کند.
** فرصت سازمان همکاری های شانگهای
ایران در سال های اخیر توانسته نگاه عمیق‌تری به کشورهای ماوراء همسایگان جدید بیندازد و عمق استراتژیک خود را در همکاری با کشورهای آسیایی توسعه دهد. چین، هند، مالزی و اندونزی کشورهایی هستند که با توجه به هویت آسیایی خود، جمعیت فراوان، رشد سریع و پیشرفت در بخش‌های صنعتی و تکنولوژیک توجه دولت را جلب کرده‌اند.
** اتحادیه اروپا سد راه آمریکا در گذر از برجام
از هر منظری که به اصطکاک بین اتحادیه اروپا و آمریکا نگاه بیندازیم، فرصتی برای دستگاه دیپلماسی دولت دوم روحانی است. موضع اتحادیه اروپا در زمینه تعهد به اجرای کامل برجام حاکی از آن است که کشورهای اروپایی تلاش دارند ضمن احترام به این توافق بین‌المللی، جایگاه درخور توجهی را در عرصه سیاست جهانی و در مقابل آمریکا کسب کنند. با وجود سیاست ها و اظهارات ضد برجامی دولت آمریکا، اتحادیه اروپا خود را متعهد و پشتیبان توافق هسته‌ای با ایران می‌داند. کشورهای اروپایی تلاش می‌کنند تا به رغم مخالفت آمریکا، در عرصه‌های گوناگون سیاسی و اقتصادی رویکردهای تعاملی با ایران را دنبال کنند و این اتحادیه را به عنوان وزنه‌ای قابل توجه در عرصه سیاست بین‌الملل نشان دهند. تحلیل‌ها حاکی از آن است که کارشناسان اروپایی، برجام را توافقی صرفا میان ایران و آمریکا نمی‌دانند بلکه کشورهای اروپایی شرکت کننده در مذاکرات نیز به عنوان بخشی از جامعه جهانی خود را در امضا و اجرای کامل آن موثر و نقش‌آفرین می‌بینند.
پیروزی روحانی در دور نخست انتخابات ریاست جمهوری با 23.5 میلیون رای امیدواری‌ها برای ادامه سیاست تعاملی را که از سال 2013 آغاز شد، بیشتر کرده است. اگر چه به رویکرد دولت آمریکا تردیدهایی وجود دارد اما اتحادیه اروپا بازیگر اصلی در این خط‌و مشی است. برای اروپا و جامعه بین المللی انتخابات ایران همه پرسی در تایید توافق هسته‌ای تفسیر می‌شود که نتیجه آن ادامه سیاست خارجی دولت روحانی است.
*منبع: روزنامه ابتکار،1396.4.1
نظر شما
