عالمان دین روایت میکنند که خداوند 2 نعمت اساسی به انسان اعطا کرده است که یکی از آنها، سلامتی و دیگری امنیت است. امنیت و آسایش و به تبع آن استقلال وکیل، خواه وکلای مجلس یا وکلای دادگستری باشد، از لوازم اساسی شغل وکلاست.
در ادامه این سر مقاله به قلم محمد صالح نیکبخت حقوقدان و وکیل دادگستری می خوانیم: به خاطر اهمیت شغل و حساسیت وظایف این دسته از شهروندان، وکلا به امنیت احتیاج مبرم دارند. در همه کشورها، نمایندگی مجلس از مشاغلی است که حاکمیت باید سازوکار لازم را برای تامین امنیت آنها فراهم کند. در قانون اساسی ایران نیز آمده است که هر نماینده در برابر تمام ملت ایران مسئول است وحق دارد در تمامی مسائل داخلی و خارجی کشور اظهارنظر کند. به تبع آن در اصل 86 قانون اساسی آمده است:«نمایندگان مجلس در مقام ایفای وظایف نمایندگی دراظهارنظر و رای خود کاملا آزاد هستند و نمیتوان آنها را به سبب نظراتی که در مجلس اظهارکرده یا آرایی که در مقام وظایف نمایندگی خود اعلام کردهاند، تعقیب یا توقیف کرد».
از آنجا که نمایندگان حق اظهارنظر درتمام امورکشور را دارند و تصمیمات و آرای آنها بر سرنوشت تمام بخشهای کشور تاثیر میگذارد، این مصونیت که به آن «مصونیت پارلمانی»گفته میشود، به وکلای مردم اعطا شده است و قانون هم باید از آن حمایت کند. مصونیت پارلمانی نمایندگان مجموعهای از تدابیر قانونی است که نماینده پارلمان را تحت حمایت خود قرار میدهد و او را از تعقیب حفاظت میکند. این مصونیت استثنائی بر اصل تساوی تمام مردم در برابر قانون و استفاده همه اقشار جامعه از امکانات قانونی در دفاع از خویش است. ازسوی دیگر، این مصونیت ماهوی است و به دوره نمایندگی و مکان اظهارنظر محدود نیست چنانکه ناظر بر تمام دوره نمایندگی و زمان بعد از آن هم میشود. لازم به یادآوری است که اینگونه نظرات نمایندگان قائم به مکان اظهارنظر، تنها در صحن مجلس نمیشود، زیرا مصونیت و امتیازی که برای نماینده در نظرگرفته شده، قائم به شغل نمایندگی اوست.
آنچه برای نماینده محترم مردم تهران در مجلس یعنی محمود صادقی مطرح شده ناظر بر آن است که گفته میشود او به مراجع قضائی احضار شده است. اگر این احضار مرتبط با نظرات دکتر صادقی درباره پرونده آقای یاشار سلطانی و املاک واگذار شده از سوی شهرداری باشد، از آنجا که او پیشتر درکسوت روحانیت بوده و درگفتار رعایت موازین اخلاقی و قانونی را میکند، به نظر نمیرسد شاکی، دادستان باشد چنانچه برخی ازخبرگزاریها اعلام کردند یکی از نمایندگان مجلس از دکتر صادقی شکایت کرده است. با توجه به اینکه به لحاظ قانونی مصونیت پارلمانی درباره نمایندگان مجلس وجود دارد بنابراین نمیتوان به اظهارات او، عنوان اتهامی نشراکاذیب و تشویش افکارعمومی را داد، وانگهی نامبرده مرتکب جرم مشهود یا انتساب اتهامات شخصی به افراد خاص نشده است تا وصف توهین و هتک حرمت باشد.
حقوقدانانی که در زمینه حقوق اساسی و سیاسی صاحبنظر هستند عنوان داشتند که مصونیت پارلمانی نمایندگان تا آنجا مطرح است که نماینده در مقام وظیفه نمایندگی خود، اتهام شخصی به افراد وارد ننماید، بنابراین نماینده مردم تهران درباره پرونده یاشارسلطانی اظهارنظر کرد. آنچه طرح کرده در حیطه نمایندگی او بوده است. درمواردی نمایندگان مجلس سوالاتی از وزراء یا شخص دوم کشور دارند که در این شرایط، وزرا و رئیسجمهور موظف هستند با ارائه مدارک مرتبط به موضوع، پاسخ مستندی برای نمایندگان تهیه و ارائه دهند.
نگارنده صرفنظر از اینکه این موضوع چگونه بازتاب داده شد، اعتقاد دارد حسابهای قوه قضائیه مشخص و دقیق است. مجلس در سالهای اخیر درباره رفتار نمایندگان، سازوکار قانونی پیش بینی کرده و رفتار نمایندگان را رصد میکنند.
*منبع: روزنامه آرمان،95.9.7