روزنامه صمت در صفحه صنعت و پژوهش گزارشی را درباره فناوری هایی که قدرت کشورها را تا سال 2020 میلادی در رتبه بندی جهانی مشخص می کند منتشر کرد. در بخشی از این گزارش می خوانیم: سالانه فناوری های جدیدی به دنیا معرفی می شوند که می توانند قدرت کشورها و زندگی بشر را در زمینه های مختلف تغییر دهند.
در این گزارش که در شماره یکشنبه 14 شهریور 1395 هجری خورشیدی به قلم طیبه جهانبازی منتشر شد، آمده است: شناسایی و ارزیابی این فناوری های در حال ظهور کمک شایانی به درک تحولات دنیا خواهد کرد اما کشوری می تواند در این حوزه به عنوان قدرت فناوری دنیا مطرح شود که موفق به کسب و توسعه این فناوری ها شود. حال مروری خواهیم داشت بر 16 فناوری که قدرت کشورها را تغییر می دهد.
** 3 شرط لازم برای فناوری ها
موسسه RAND، سازمان جهانی آینده پژوه علم و فناوری است که برای مشخص کردن فناوری های مطرح دنیا مطالعه ای را روی 56 فناوری انجام داد و به این نتیجه رسید که تا سال 2020 میلادی 16 فناوری (انرژی خورشیدی، ارتباطات بی سیم، محصولات ژنتیک دستکاری شده، ارزیابی های زیستی سریع، فیلترها، کاتالیست ها، تولید مسکن ارزان، تولید خودروهای هیبریدی، سنسورهای فراگیر، کشت بافت یا مهندسی ژنتیک، فناوری پزشکی، روش های تشخیصی و جراحی پیشرفته، رایانه های پوشیدنی، رمزنگاری کوانتومی، نمونه سازی سریع و فناوری نانو) بیشترین کاربرد را در دنیا خواهد داشت و قدرت کشورها با این 16 فناوری سنجیده می شود اما هر 16 فناوری باید 3 ویژگی اساسی داشته باشند؛ نخست اینکه تجاری سازی شوند، دوم بیشتر از سایر فناوری ها مورد توجه بازار قرار گیرند و سوم تاثیری چند منظوره داشته باشند به این معنی که بیشترین تاثیر را روی آب، غذا، زمین، جمعیت، مدیریت جامعه، ساختار اجتماعی، انرژی، سلامت و بهداشت، توسعه اقتصادی، آموزش و صنایع دفاعی داشته باشند.
** ترکیب مباحث تئوری با تجربه
سازمان جهانی آینده پژوه علم و فناوری با دفاتری در سراسر جهان که از سال 1948م به عنوان یک سازمان غیرانتفاعی مستقل در شمال امریکا راه اندازی شد به طور تقریبی با 1600 نفر از 50 کشور جهان همکاری می کند. پژوهشگران RAND مباحث تئوری را با تجربه کسب شده از سراسر جهان ترکیب می کنند. مجید متقی طلب، رییس پارک علم و فناوری گیلان در گفت وگو با صمت به تشریح این 16 فناوری پرداخت و گفت: نخستین فناوری انرژی خورشیدی است که از آن به نام انرژی های تجدیدپذیر یاد می شود و در قالب های مختلف انرژی ازجمله باد، گرمایی، خورشیدی و مواردی از این دست خود را نشان می دهد و نهادهایی مانند سازمان انرژی های نو ایران (سانا) راه های دستیابی به این فناوری را دنبال می کنند. او افزود: دومین فناوری ارتباطات بی سیم است که در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات جا می گیرد. این فناوری در دو شاخه مطرح است. (یکی در ارتباط با دستگاه های ارتباطی برای دسترسی به اطلاعات در هر زمان است و دیگری ارتباطات بی سیم روستایی است که در حوزه های مختلف ازجمله مصارف خاصی مربوط به بحث های امنیتی به کار گرفته می شود. ) بحث ارتباطات بی سیم روستایی یکی از برنامه هایی است که وزارت اطلاعات و ارتباطات آن را به جد دنبال می کند و حتی برای مباحث تئوری این نوع فناوری ها حساسیت ویژه ای وجود دارد. سومین فناوری محصولات ژنتیک دستکاری شده است که می تواند برای محصولات کشاورزی در نظر گرفته شود و کاربردهای مختلفی در داروسازی دارد.
** فیلتر پنجمین فناوری
متقی طلب با اشاره به چهارمین فناوری که به نام فناوری ارزیابی های زیستی سریع شناخته می شود، تصریح کرد: این فناوری عبارت است از: مجموعه آزمایش ها و ارزیابی هایی که برای اهداف مختلف پژوهشی یا تشخیص بیماری مورد استفاده قرار می گیرد. ارزیابی های زیستی اغلب در آزمایشگاه هایی انجام می شود که مردم به طور منظم برای تست های سلامت به آنجا مراجعه می کنند. متاسفانه عمده دستگاه ها و مواد اولیه که برای این منظور استفاده می شود وارداتی است. این فناوری یک کسب وکار بزرگ را در سطح بین الملل به خود اختصاص داده که سهم کشورمان از تجارت جهانی در این حوزه کم است. پنجمین فناوری، فناوری فیلترهاست و انواع فیلترهای مورد استفاده در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی مانند پارس جنوبی، سد و نیروگاه را دربرمی گیرد. این فیلترها از فیلترهای ساده که داخل خودرو استفاده می شود تا فیلترهای پیچیده ای که پایه نانو با حفظ محیط زیست و تصفیه انواع پساب ها را شامل می شود در بر می گیرد. متقی طلب اظهار کرد: ششمین فناوری کاتالیست ها هستند که در صنایع نفت و قسمت هایی که نیاز به فعل و انفعالات شیمیایی است استفاده می شود که شما با استفاده از فناوری کاتالیست ها می توانید از یک ماده اولیه ماده ای با ارزش افزوده بالا تولید کنید. هفتمین فناوری تولید مسکن ارزان است به گونه ای که با دسترسی به انواع فناوری ها بتوان مسکن ارزان و مقاوم ساخت و تمامی امکانات مسکن را به صورت الکتریکی مهیا کرد که از آنها به اسم «خانه های هوشمند» نیز یاد می شود که از هر لحاظ مقرون به صرفه است. هشتمین فناوری تولید خودروهای هیبریدی است؛ درحال حاضر دانشگاه های مختلف کشور روی این موضوع کار می کنند. تولید چنین خودروهایی تاثیر بسزایی روی محیط زیست دارد و توجه بازار را به همراه خواهد داشت. نهمین فناوری سنسورهای فراگیر است؛ این سنسورها کاربردهای مختلفی دارد از جمله اینکه با جاسازی در زمین مشخص می شود که زمین چه میزان و چه زمانی نیاز به آبیاری دارد. سنسورها را در جاهای مختلف کار می گذارند و می توانند زلزله را پیش بینی کنند همچنین برای جلوگیری از آتش سوزی و امنیت در فرودگاه ها مورد استفاده قرار می گیرند.
** کشت بافت دهمین فناوری
او دهمین فناوری را فناوری کشت بافت یا مهندسی ژنتیک دانست و افزود: درحال حاضر موضوع مهم این است که بتوان با استفاده از سلول های بنیادی اعضای بدن را ساخت، از آنجایی که متقاضی برای اعطای کلیه در کشور کم است از این رو پژوهشگران به دنبال این هستند تا با کشت سلول های بنیادی بتوانند کلیه مصنوعی بسازند. یازدهمین فناوری پزشکی است که حوزه های مختلفی ازجمله کشاورزی، انسانی یا سایر حوزه ها را در برمی گیرد. دوازدهمین فناوری روش های تشخیصی و جراحی پیشرفته است. همانطور که شاهد هستید امروزه بسیاری از جراحی ها به صورت لیزر و بدون شکاف در بدن انجام می شود. سیزدهمین فناوری رایانه های پوشیدنی است؛ این فناوری می تواند در قالب های مختلف مثل دستکش یا پیراهن نیاز شما را رفع کند. در این راستا موفق شدیم در پارک علم و فناوری گیلان منسوجی را تولید و تجاری سازی کنیم که وقتی بیماران قلبی آن را به تن می کنند علائم قلبی آنها به یک مرکز پزشکی ارسال می شود و وقتی بیمار به مرکز پزشکی انتقال داده شد در مدت کوتاهی معالجه می شود. چهاردهمین فناوری رمزنگاری کوآنتومی است که برای جلوگیری از هک شدن به کار می رود. پانزدهمین فناوری نمونه سازی سریع است که اغلب برای تولید محصول در کارخانه ابتدا باید نمونه سازی انجام شود. از آنجایی که قیمت مواد اولیه ساخت آن نمونه بالاست امروزه با استفاده از رایانه این قالب ها در مدت کوتاهی و با قیمت مناسب تری ساخته می شود و درنهایت شانزدهمین فناوری نانوفناوری است که در این حوزه یکی از کشورهای پیشرو هستیم.
** فناوری، محور توسعه صنایع دفاعی
اسمائیل قادری فر، مدیرکل دفتر تجاری سازی فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری که نظری متفاوت داشت مهم ترین کاربرد فناوری های مطرح دنیا را در صنایع دفاعی دانست و به صمت گفت: هر کشوری که بتواند فناوری خود را در صنایع دفاعی ارتقا دهد می تواند در سایر بخش های فناوری نیز پیشرفت کند به عنوان نمونه امریکا سالانه میلیاردها دلار هزینه صنعت نظامی اش می کند و با استفاده از فناوری های دفاعی فناوری سایر بخش ها را نیز ارتقا می دهد. او افزود: بعد از فناوری های نظامی، فناوری های هوایی و فضایی هستند که کاربردهای متفاوتی در بخش های مختلف دارند و خیلی از کشورهای پیشرفته دنیا که فناوری های فضایی بالایی دارند این فناوری ها را در صنایع غیرفضایی نیز به کار می گیرند اما درمجموع فناوری های نوظهوری که در صنعت دفاعی و انبیک (nbic)بایو و نانو، فناوری اطلاعات و ارتباطات و فناوری های مبتنی بر علوم شناختی در دنیا به کار می رود جزو فناوری های نوظهوری است که در عرصه های دیگر نیز کاربردهای زیادی دارد.
*منبع: روزنامه صمت