سال عملگرایی

 روزنامه فرهیختگان در شماره شنبه 22 اسفند در یادداشتی به قلم علی دادپی استاد دانشگاه کلایتون، می نویسد: آخرین یادداشت هر سالی فرصتی است برای یادآوری رویدادهای سالی که رو به پایان است و آرزوی پیروزی در سالی که فرا می رسد.

در ادامه این یادداشت می خوانیم: سالی که به پایان رسید سال بازگشت به عقلانیت در سیاست و اقتصاد کشور بود؛ سالی که فرا می رسد سال عملگرایی و استفاده از فرصت هاست.

در تاریخ تحولات اقتصادی و اجتماعی کشور ما سال 1394 هجری خورشیدی به یادگار خواهد ماند. سالی که در آن شاهد به نتیجه رسیدن مذاکرات فشرده دولت ایران با 6 دولت دیگر از جمله پنج دولت عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد بودیم. توافق هسته ای و برجام برخاسته از آن درنهایت به ثمر رسید و اقتصاد کشورمان وارد دوران پساتحریم شد. در کمتر دوره ای از تاریخ سرزمین مان افکار عمومی تا به این حد درگیر مذاکرات دیپلماتیک بودند. به یمن حضور خبرنگاران داخلی و شبکه های اجتماعی، بسیاری از کوچک ترین رویدادها و شرایط فضای مذاکرات باخبر می شدند. دیگر مذاکرات پشت درهای بسته روی نمی دهند تا گفت و گوهایی باشند که تنها از طریق بیانیه های رسمی نتایج آنها اعلام شود. برای اولین بار در تاریخ معاصر همه اقشار مردم ایران متوجه سختی و ظرافت تعامل با کشورها و دولت ها شدند. 

همه دیدند که کاغذ پاره دانستن قوانین بین المللی و قطعنامه های سازمان ملل بیشتر خبر از بی خبری از شرایط جهان امروز می دهد تا شجاعت و شهامت در استقلال طلبی و قدرت در تکاپویی جهانی. 

درباره اندازه و سرعت بروز نتایج اقتصادی برجام و گذار از دوران پساتحریم به اقتصادی در هم تنیده با اقتصاد جهانی نظرهای گوناگونی ابراز می شود. با این حال در بعد اقتصادی بسیاری از بازیگران و فعالان همان درس مذاکرات را فراگرفتند. حتی اگر بتوان قواعد بازی و قوانین فعالیت های اقتصادی را برای مدتی در نظر نگرفت، درنهایت انباشت هزینه ها و افزایش ریسک و خطرات ناشی از بی رویگی باعث می شود تا همه بخواهند به چارچوبی قانونمند بازگردند. 

مانند روند مذاکرات برجام، این فعالان اقتصادی متوجه سختی و ظرافت بازگشت اقتصاد به مسیر و روند طبیعی آن شده اند. بی نظمی های مالی، تعهدات انباشت شده و وام های پرداخت نشده همه و همه دست به دست هم دادند تا شکوفایی اقتصادی را دشوار کنند. فعالان اقتصادی کشور اکنون می دانند هزینه های پنهان و آشکار بی خردی ها آنقدر هست که یک شبه جبران نشود.

سال 1394 را می توان سال بازگشت عقلانیت به عرصه سیاست و اقتصاد دانست. سالی که هزینه های واقعی اشتباهات گذشته برای همه گروه ها و اقشار آشکار شد. کسی دیگر نمی تواند درباره بازگشت سریع و کم هزینه اقتصاد کشور به مسیر طبیعی اش وعده ای خیالی بدهد. با این حال در هر فعالیت اقتصادی دانستن هزینه ها و واقع بینی امیدبخش هستند.

حرکت اقتصادی بدون نقشه با کوچک شماری هزینه ها همراه است. این امر قاعدتا زیانبار خواهد بود. به نظر من اقتصاد مانند همه تلاش های سترگ گذشته با گام های پیوسته ولو کوچک راه های طولانی را خواهد پیمود. 

از این روست که سال 1395 خورشیدی را می توان سال عملگرایی و استفاده از فرصت ها دانست. سالی که فعالان اقتصادی با درک هزینه ها خواهند کوشید از فرصت های موجود در چارچوبی عقلانی بهره ببرند. در حالی که بهای نفت افزایش اندکی یافته است، فعالان اقتصادی می توانند از فرصت های مختلف در صنایعی مانند جهانگردی، فناوری، تجارت خارجی و بازارهای منطقه ای بهره ببرند. 

نگرانی ها همان هستند که در سال 1394 بوده اند، ولی به لطف برجام و فرارسیدن دوران پساتحریم در سال 1395 فرصت ها از نگرانی ها بیشترند. کاری که در پیش روی کارآفرینان ایرانی است آسان نیست، ولی هیچ کار سترگی آسان نیست. ایرانیان در سالی که رو به پایان است، به خوبی این واقعیت را درک کرده اند؛ البته کارهای سترگ پاداش هایی ماندگار دارند.