ورود خانم ها ممنوع!

ورود ممنوع! این عبارت در بسیاری از نقاط شهری و مکان‌های عمومی وجود دارد و بالطبع همه ما با آن روبه‌رو شده‌ایم، اما ماجرا وقتی جنجالی می‌شود که در قرن 21، امکان ورود به مکان‌های خاصی برای اقلیت‌های قومی، فرهنگی، نژادی یا حتی جنسیتی ممنوع می‌شود.

به گزارش شرق، در این شرایط، هرکسی از خود می‌پرسد چرا؟ چگونه است که یک تفاوت می‌تواند مانع قرارگرفتن دو انسان در کنار یکدیگر در محیطی خاص، شود. اینجاست که استدلال‌های فرهنگی، اقتصادی، مذهبی و ملی پشت‌ سر هم ردیف می‌شوند تا برای ممانعت از ورود، توجیه ارائه کنند.

به‌هرحال، در طول قرن‌های مختلف زنان بسیاری تنها به دلیل زن‌ بودن، از ورود به مکان‌های خاصی منع شده‌اند. تفکرات اولیه، زنان را به دلیل داشتن ذات پلید، ناتوانایی جسمانی لازم یا جنس دوم‌بودن، از ورود به مکان‌های مقدس منع می‌کردند.

بعد از آن، ورود زن‌ها به مراکز تفریحی در برخی ملیت‌ها منع شد؛ کافه‌ها تا ساعت‌های زیادی پس از شب باز بود و ورود خانم‌ها به آنها ممنوع بود و برای چندین دهه پس از شکل‌گیری «دولت‌های نوین»، زنان از حضور در سیاست و تصمیم‌گیری‌های کلان محروم بودند. اما تمام این مرزها در طول سال‌های متوالی شکسته شد؛ زنان برای یافتن نقش و جایگاه خود در جامعه تلاش کردند و کم‌کم در مشاغل کلیدی جای گرفتند. ورود زنان به عرصه سیاست، شرایط را برای جنس مؤنث بهتر کرد. اما هنوز در دنیای مدرن مکان‌های مختلفی در جهان وجود دارد که زنان امکان راهیابی به آنها را ندارند؛ کوه‌های مقدس، گورستان‌ها، معابد و مقبره‌ها، ازجمله این مکان‌هاست. در ادامه، نگاهی به پنج نقطه از جهان انداخته‌ایم که زنان اجازه ورود به آنها را ندارند.

قدم‌ زدن در مسیر کوه باستانی آتوس نه‌تنها برای زنان ممنوع است، بلکه بسیاری از حیوانات ماده هم نمی‌توانند وارد این کوه شوند. این کوه در میان یونانیان، به کوه مقدس مشهور است. این منطقه خودمختار که شامل کوه آتوس و شبه‌جزیره ماکدونیا می‌شود، متعلق به راهبان مسیحی است که اعتقاد دارند حضور زنان در این کوه، آرامش آنها را از بین می‌برد. در طول سال‌ها، زنان اندکی توانستند از کوه آتوس بالا بروند که در میان آنها یک زن راهبه ارتدوکس وجود دارد که قانون ورود خانم‌ها به کوه را شکسته است همچنین چندین کوهنورد زن که بدون اطلاع از ممنوع‌بودن این مسیر، از این کوه بالا رفته‌اند.

یکی از بدترین کشورها در زمینه حقوق زنان، عربستان‌سعودی است. در این کشور زنان محدودیت‌های بسیاری دارند که برخی از آنها حتی در ذهن نمی‌گنجد، به‌عنوان مثال در این کشور زنان نمی‌توانند رانندگی کنند. غالبا زنان این کشور همراه مردانشان از خانه خارج می‌شوند و ورود زنان به قبرستان برای تشییع‌جنازه‌ها در بسیاری از شهرهای این کشور، ممنوع است.

درگاه حاجی‌علی بخاری در بمبئی هند، یکی از قدیمی‌ترین نقاط گردشگری و معماری هندی‌ - اسلامی این شهر است که در قرن 15 ساخته شده است. معماری این بنا، نمونه‌ای منحصربه‌فرد و زیبا از معماری هندی-اسلامی به‌شمار می‌رود که شامل دروازه‌ای بزرگ و پوشیده از سنگ‌های سفید مرمر، ساختمان اصلی درگاه که مقبره حاج‌علی‌شاه در آن قرار دارد، دو حیاط و دو آسایشگاه، قوال‌خانه، مسجد و مناره می‌شود. این درگاه که شامل مقبره مقدس است، روزانه بین 15 تا 20 هزار بیننده را به‌خود جذب می‌کند. اما ورود زن‌ها به این مکان غیرقانونی است. مسئولان این مکان اعتقاد دارند ورود زن‌ها به مقبره، غیرشرعی است. در سال 2012 جنبش زنان در هندوستان در مورد ممانعت ورود زنان به این مقبره اعتراض کرد؛ آنها اعتقاد داشتند این محرومیت برخلاف قوانین اسلام است و می‌تواند وجهه دین را در بین مردم خدشه‌دار کند. این اعتراضات گرچه دنباله‌دار بود، اما هنوز ورود زنان به این مقبره ممنوع است.

این تفکر که زنان موجودات پاکی نیستند، در گذشته وجود داشته و در برخی از مکان‌های مذهبی، زنان نمی‌توانستند عبادت کنند. در بسیاری از معابد هندو ورود زنان ممنوع است، دلایل این ممنوعیت چندان مشخص نیست، اما این محدودیت هنوز هم در برخی مکان‌ها پابرجاست. در حقیقت، قوانین سفت‌وسختی هم برای مجازات خاطیان وجود دارد.

در سال 2004 این کوه جزو میراث‌ فرهنگی یونسکو شناخته شد، اما بر اساس رسوم پابرجا از قرن‌های پیش، هنوز ورود زنان به این محدوده ممنوع است. بیش از ‌هزار و 300 سال است که تنها مردان می‌توانند از این کوه بالا بروند. معبد بودایی کوچکی درون این کوهستان قرار دارد که به‌دلیل وجود این مکان مقدس، ورود زنان به ‌کل محوطه، ممنوع اعلام شده است. جنبش‌های زنان در طول دهه‌های اخیر راهپیمایی‌های بسیاری علیه این ممنوعیت به راه انداختند و تلاش داشتند به بهانه اضافه‌شدن این کوه به میراث‌ فرهنگی جهانی، ممنوعیت را از بین ببرند، اما تاکنون در این زمینه موفقیتی حاصل نشده است.