دنیای اقتصاد : بررسی جدیدترین گزارش بانک‌مرکزی از وضعیت چک‌های مبادله‌ای در فروردین۱۴۰۳ نشان می‌دهد در این ماه از مجموع ۶میلیون و ۳۰۰هزار فقره چک مبادله‌شده، ۵۲۹هزار فقره چک برگشت خورده است. به‌طور کلی نسبت چک‌های برگشت‌خورده به کل چک‌های مبادله‌شده، ۸.۳درصد بوده که اندکی کاهش را نسبت به اسفندماه نشان می‌دهد. افزایش و کاهش این نسبت ارتباط مستقیم با تشدید نااطمینانی در اقتصاد دارد. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد در فروردین سال جاری میزان استفاده از چک کاهش یافته است.
بانک مرکزی در جدیدترین گزارش خود آمار مربوط به چک‌های مبادله‌ای در فروردین‌ماه1403 را منتشر کرد. بر اساس این گزارش، تعداد چک‌های برگشتی از 789هزار فقره در اسفندماه1402 به 529هزار فقره در فروردین‌ماه 1403 رسیده است که کاهش 33درصدی را نشان می‌دهد. همچنین ارزش چک‌های برگشتی در این ماه 44.6هزارمیلیاردتومان بوده است که نسبت به ماه قبل کاهش 45.2درصدی را نشان می‌دهد.
همچنین بررسی نسبت تعداد چک‌های برگشتی به چک‌های مبادله‌ای نیز نشان می‌دهد این نسبت به 8.3درصد کاهش یافته است. از نظر مبلغ نیز این نسبت معادل11.6درصد بوده است. در اسفندماه1402 نسبت چک‌های برگشتی به مبادله‌ای از نظر تعداد 8.7درصد و از نظر مبلغ 11.7درصد بوده که حاکی از کاهش نسبی در اولین ماه سال جاری بوده است.
مطابق آمارهای بانک‌مرکزی در فروردین‌ماه سال جاری، در کل کشور بیش از 6میلیون و 300هزار فقره چک مبادله شده است که ارزش آن بیش از 385.5هزارمیلیاردتومان بوده است. میزان چک‌های مبادله‌شده نیز در این ماه نسبت به ماه پیش از آن، یعنی اسفند1402، از نظر تعداد 3.4درصد و از نظر مبلغ نیز 44.3درصد کاهش یافته است.
از این میزان چک‌های مبادله‌شده 529هزار فقره چک برگشت خورده و 5میلیون و 800هزار فقره چک وصول شده که به این معناست که بیش از 8درصد چک‌های مبادله‌شده برگشت خورده‌اند. همچنین ارزش چک‌های برگشتی در این ماه 44.6هزارمیلیاردتومان بوده که نسبت آن به ارزش کل چک‌های مبادله‌شده معادل 11.6درصد است.
در گزارش بانک مرکزی آمده است که در فروردین‌ماه ١٤٠٣، در کل کشور حدود ٥١٥هزار فقره چک به ارزشی حدود 43هزارمیلیاردتومان به دلایل کسری یا فقدان موجودی برگشت داده شده است. در واقع در کل کشور از نظر تعداد 97.4درصد و از نظر ارزش 97.2درصد از کل چک‌های برگشتی به دلایل کسری با فقدان موجودی بوده است. بررسی استان‌ها در کشور نشان می‌دهد که تهران بیشترین میزان چک مبادله‌ای را با سهم 47درصدی به خود اختصاص داده است. بر این اساس، تهران با مبادله حدود 1.8فقره چک به ارزش 171هزار میلیارد تومان، نزدیک به نیمی از ارزش کل چک‌های مبادله‌شده را در کشور با سهم 29درصدی به خود اختصاص داده است. پس از تهران استان اصفهان با سهم 10.3درصدی در جایگاه دوم قرار گرفته و خراسان رضوی نیز از این منظر جایگاه سوم را دارد و 7.7درصد از چک‌های مبادله‌ای را به خود اختصاص داده است. از منظر ارزش چک‌های مبادله‌شده نیز تهران با 44.4درصد در جایگاه اول، اصفهان با 7.4درصد و خراسان رضوی با 6.3درصد به ترتیب در جایگاه‌های دوم و سوم قرار گرفته‌اند.
فاصله با نقطه مطلوب
بررسی روند نسبت چک‌های برگشتی به کل چک‌های مبادله‌شده در سال1402 نشان می‌دهد که این نسبت چه از لحاظ مبلغ و چه ارزش در اواسط سال افزایشی را تجربه کرد که تا پایان سال به‌طور کلی روند کاهشی اما پرنوسانی را تجربه کرد.بطور کلی افزایش این نسبت نشان از تشدید نااطمینانی در اقتصاد و شرایط نامطلوب آن دارد. حال به‌طور کلی به نظر می‌رسد وضعیت چک‌های برگشتی در اقتصاد بهبود یافته و این نسبت یک پله پایین‌تر آمده است؛ به‌طوری‌که هم در مبلغ و هم در ارزش چک‌های برگشتی شاهد یک روند نزولی هستیم. البته باید توجه کرد که در شرایط مطلوب این نسبت باید زیر 10درصد باشد و هنوز در بخش ارزش چک‌های برگشتی شاهد بالا بود نسبی میزان آن هستیم.
همچنین در فروردین‌ماه ۱۴۰۳، در کل کشور بیش از ۲۰۰هزار فقره چک رمزدار به ارزشی حدود 101۰هزار میلیارد تومان وصول شده است که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد و مبلغ به‌ترتیب 55.8درصد و 61.5درصد کاهش داشته است. در این ماه در استان تهران بیش از ۵۷هزار فقره چک رمزدار به ارزشی حدود 58هزارمیلیاردتومان وصول شد. در این ماه 48.6درصد از تعداد چک‌های رمزدار وصولی در سه استان تهران با سهم 28.6درصدی، خراسان رضوی با 10.6درصد و اصفهان با 9.4درصد وصول شده است. از منظر ارزش چک‌ها نیز، 71.2درصد از ارزش چک‌های رمزدار وصول‌شده در استان تهران با سهم 57.4درصد، خراسان رضوی با 8.2درصد و اصفهان با 5.6درصد بوده است.
