بانکداری ایرانی-شن چاله های ۱۳۰ متری! آنهم در فاصله کمتر از ده متر رودخانه کن، آنهم در فاصله ۱۰۰ متری مجتمع های مسکونی. حتی تصور خطرات این ابرگودالها ترسناک است. شن چاله هایی که اگرچه حالشان خوب است اما آتش زیر خاکستری هستند و هر لحظه می توانند به یک بحران تبدیل شوند، بحرانی که بارها و بارها نسبت به بروز آن هشدار داده شده اما گویا گوش مالکانش به این حرفها و هشدارها بدهکار نیست....
به گزارش ایسنا، سالهاست که مدیران شهری در مورد وضعیت شن چاله های منطقه ۱۸ که در مجاورت رود دره کن نیز واقع شده، هشدار می دهند و اعلام می کنند که این چاله های عظیم خطری بالقوه برای شهر تهران هستند، سال ۹۴ رحمت الله حافظی رئیس وقت کمیسیون سلامت در شورای شهر چهارم شن چاله های منطقه۱۸ را "ابرگودال" نامید و اعلام کرد: نمی‌دانیم در معادن شن و ماسه چه خبر است؟ ۲۰سال قبل حکم پلمپ این معادن صادر شده است و سالها غیر مجاز حفاری کردند و تا عمق بیش از ۱۰۰ متر نیز در زمین نفوذ کردند و ابر گودال‌هایی در حاشیه سطح تهران ایجاد کردند که تهدیدات زیادی را به همراه دارد.
هشدارها در مورد تاثیرات شن چاله ها بروی افزایش آلودگی هوا و کاهش ایمنی جداره رود دره کن ادامه داشت تا اینکه افشین حبیب زاده رئیس وقت کمیته عمران شورای شهر پنجم نیز مجددا هشداری مشابه ارائه کرد و اعلام کرد: چاله و گودالی که در اثر فعالیت‌های معادن شن و ماسه ایجاد شده حدود ۱۸۰ هکتار مساحت دارد و بیش از ۱۰۰ متر عمق دارد و حجم این چاله ۱۸۰ میلیون متر مکعب است که برای آنکه حجم این چاله را بتوانید در نظر بگیرید باید بگویم که حجم سد امیرکبیر ۲۰۵ میلیون متر مکعب است.
وی با بیان اینکه در مجاورت این شن چاله، رودخانه کن است که البته با یک دیواره چهار متری از هم جدا شده‌اند گفت: به هر حال این چاله می‌تواند در مواقع بحرانی خطرآفرین باشد و باید اقدامی برای پر کردن این چاله داشته باشیم.
ابر گودال ها خطر بالقوه برای بزرگراه فتح و راه آهن
و حتی زهرا صدر اعظم نوری رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر پنجم نیز با اشاره به عمق زیاد شن چاله ها و نزدیکی بیش از حد به رود کن اعلام کرد: مخاطرات ناشی از تجاوز گود به حریم و بستر رودخانه کن در محدوده مورد نظر و احتمال وقوع رانش گسترده در محدوده‌ای به شعاع حداقل ۱۰۰ متر در صورت وقوع سیلاب‌های با دوره بازگشت صد ساله و بالاتر، خطر بالقوه‌ای برای بزرگراه فتح و راه آهن تهران جنوب خواهد بود این موضوع در محدوده‌هایی که عرض دیواره به حدود ۵ متر رسیده بحرانی‌تر است و احتمال وقوع تخریب بیشتر است.
این عضو شورای شهر تهران تاکید کرد که ضروری است برنامه زمان بندی برای تسریع در انجام اقدامات بلند مدت شامل احداث دیوارهای حفاظتی و شیب شکن در دیواره مابین گود و ساحل رودخانه و تخصیص اعتبار مورد نیاز در دستور کار معاونت فنی عمرانی و منطقه ۱۸ قرار بگیرد و از سوی دیگر با توجه به مجاورت بخشی از ضلع کند روی بزرگراه بروجردی با بخش عمیق گود ناپایدار در فاصله‌ای در کمتر از ۱۰ متر و وجود ترک‌های عمیق در محدوده مورد نیاز که حاکی از فعال بودن جبهه رانشی دیوار گود می‌باشد ضروری است. اجرای برنامه زمانبندی ایمنی سازی موقت و دائم گود در محدوده مورد نظر در اولویت اقدامات قبل از هر گونه برنامه افتتاح و ارائه مجوز برای بارگذاری ترافیکی در محدوده مورد نظر قرار گیرد.
ما طرحی داشتیم که با مالکان موضوع تغییر کاربری و همچنین ایمن سازی شن چاله ها را پیش ببریم که چند جلسه برگزار شد اما به توافق کلی نرسیدیم
شن چاله های منطقه ۱۸ به دغدغه همه مدیران در هر دوره تبدیل شدند تا اینکه در دوره مدیریت شهری ششم نیز خبر آمد که شهرداری از مالکان این معادن شن و ماسه شکایت کرده است، بگونه ای که حمیدرضا صارمی معاون شهرسازی شهرداری تهران ، در این باره گفت که طرح توسعه شهری مربوط به شن چاله های منطقه ۱۸ با رویکرد توجه به احداث مسکن ارزان قیمت و ایجاد فرصت های سرمایه گذاری مورد بازنگری قرار می گیرد چراکه شن چاله ها، دیواره های مختلفی را در بر می گیرند که در نواحی مختلف دارای عمق های متفاوت هستند و اکنون رها شده و شرایط نابسامانی دارند، در این خصوص مقرر شد، پایدارسازی شن چاله ها با تجمیع رویکردهای سازمان محیط زیست، سازمان صنایع ملی و تمامی ذینفعان و نهادهای مرتبط و با مدیریت و راهبری شهرداری منطقه ۱۸ عملیاتی شود.
سیل شن چاله ها تا حرم امام خمینی (ره)می رود
این هشدارها در مورد شن چاله های منطقه ۱۸ و وعده بازنگری در طرح توسعه شهری آن بیان شد تا اینکه حادثه سیل امامزاده داوود رخ داد و تعدادی از هموطنانمان جان خود را از دست دادند و مجمع نمایندگان استان تهران به منظور بررسی اتفاقات سیل اخیر با حضور دستگاه های مربوطه، نشستی را برگزار کرد که در این نشست علیرضا جاوید مشاور پارلمانی شهردار تهران با اشاره به خطرات در کمین تهران اعلام کرد:" در منطقه ۱۸ تهران شن چاله هایی وجود دارد که اگر آب های خروشان در آن وارد شود، تا جنوب تهران و حرم امام خمینی (ره) را تخریب می کند. در این رابطه می طلبد وزارتخانه های کشور، نیرو و جهاد کشاورزی اختلاف نظرات را کنار گذاشته و همدلی مناسب برای رفع مشکلات داشته باشند. همچنین می طلبد ساخت و سازهای غیرمجاز در بستر رودخانه ها را با پیوست اجتماعی ببینیم و در حال حاضر بزرگترین خطری که ما را تهدید می کند، سیل است.
انواع و اقسام هشدارها در مورد شن چاله های منطقه ۱۸ ارائه شده اما هنوز گوش مالکان شن چاله‌ها به این حرفها بدهکار نیست، حالا شهردار منطقه ۱۸ با تایید شکایت شهرداری از مالکان مذکور در مورد آخرین اقدامات برای ایمن سازی گودها توضیحاتی ارائه می کند.
شکایت حقوقی شهرداری از مالکان شن چاله ها
۸۰ هکتار شن چاله
محمدجواد خسروی شهردار منطقه ۱۸ در گفت وگو با ایسنا، در مورد آخرین وضعیت شن چاله های منطقه ۱۸ گفت: مجموع مساحت شن چاله ها و فضای پیرامونی آنها حدود ۲۰۰ هکتار است، اما مساحت شن چاله ۷۰ تا ۸۰ هکتار است که پنج مالک اصلی دارد.
وی با بیان اینکه ما طرحی داشتیم که با مالکان موضوع تغییر کاربری و همچنین ایمن سازی شن چاله ها را پیش ببریم و چند جلسه برگزار شد، اما به توافق کلی نرسیدیم، گفت: مالکان در موضوع تغییر کاربری همراه نیستند و حتی محل اختلاف ما خود مسئله ایمن سازی شن چاله ها است که هزینه هنگفتی دارد.
شن چاله‌های مرگ
خسروی با تاکید بر اینکه با توجه به اینکه در سالهای گذشته برداشت اضافه از معادن صورت گرفته است، ادامه داد: این برداشت اضافی بگونه ایست که برخی شن چاله ها عمق ۱۳۰.۱۴۰ متر پیدا کردند، به دنبال آن هستیم که این زمین ها به شهرداری واگذار شود تا شهرداری هم این زمین ها را پس از بهسازی در اختیار مردم قرار دهد.
به گفته شهردار منطقه ۱۸، شن چاله ها در سنوات گذشته جایی برای برداشت شن و ماسه شهر تهران بود که باید تا عمق ۳۰ متر برداشت می کردند اما حالا برداشت زیاد شده و مشکل حاد ایجاد کردند، این شن چاله ها در حالی ایجاد شده که در صدمتری یک مجتمع هستند و در سمت شرقی شن چاله ها به فاصله ده متری نیز رودخانه کن قرار دارد و این گودها خطر بالقوه هستند.
خسروی با تاکید بر اینکه شهرداری در مرحله ابتدا بحث ایمنی و بعد تغییر کاربری را دنبال می کند، تاکید کرد: شهرداری عزم جدی برای حل این مشکل دارد و با دادستان چندبار جلسه داشتیم و حتی شکایت حقوقی از این چند شرکت کردیم و امید است در ماه های اینده به نتایج خوب برسیم، البته به تازگی با یکی از نهادها که مالکیت بیش از ۵۰ درصد شن چاله‌ها با آنهاست، مذاکرات خوبی داشتیم که پس از نهایی شدن، اطلاع‌رسانی می شود.
وی با اشاره به تمهیدات شرکت «خاکریز آب» برای ایمن سازی جداره رودخانه کن گفت: شرکت خاکریز آب برای ایمن سازی جداره رودخانه کن اقداماتی انجام داد تا اگر سیلی رخ داد، شن چالها خودش حادثه نشود اما مسئله اصلی ایمنی خود شن چالهاست و از آنجایی که مالک دارد باید یک فکری برای آنها شود.
