لیر بازهم سر به زیر دلار

دنیای‌اقتصاد : روند تضعیف لیر ترکیه که از هفته‌های گذشته آغاز شده است دیروز نیز ادامه یافت تا جایی که نرخ برابری لیر در مقابل دلار به کمترین سطح خود در طول ۱۸ ماه اخیر رسید. در آخرین دور از معاملات ارزی استانبول، هر دلار با ۴/ ۰ درصد صعود به ۹۷۴/ ۶ لیر رسید تا به این ترتیب کاهش ارزش لیر در برابر دلار طی ۳ ماه نخست امسال از ۹ درصد فراتر رود.

 اصلی‌ترین دلیل ریزش لیر درحال‌حاضر نگرانی از پیامدهای اقتصادی کرونا روی اقتصاد ترکیه است؛ به‌ویژه حالا که صنعت گردشگری این کشور به‌دلیل لغو پروازها و کنسلی رزرو هتل‌ها با چالشی جدی مواجه شده است. در همین حین اونس طلا ظرف روز گذشته به بالای سطح ۱۷۲۰ دلاری کشیده شد که با ثبت سقف ۱۷۲۷ دلاری به اوج ۹۰ ماهه خود پرید.

به‌دنبال افزایش شمار قربانیان کووید-۱۹ به ۱۲۹۶ نفر، محدودیت‌های تردد در برخی شهرهای ترکیه وضع شده و در پایتخت حرکت کلیه قطارها متوقف شده است. وضعیت در استانبول که قطب اصلی مالی ترکیه به‌شمار می‌رود، از همه وخیم‌تر است.

بسیاری از پروازهای داخلی و خارجی نیز در این کشور لغو شده‌اند. شمار مبتلایان به کووید-۱۹ در ترکیه از ۶۱ هزار نفر عبور کرد.

ترکیه به‌منظور جلوگیری از شیوع بیشتر کرونا به مدت ۴۸ ساعت در این کشور قرنطینه سراسری اعلام کرد که هرج‌ومرج پیش آمده قبل از قرنطینه باعث شد تا وزیر کشور استعفا دهد؛ هرچند این استعفا با مخالفت رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری این کشور مواجه شود.  با تداوم تاثیر منفی پاندمی کرونا بر اقتصاد جهانی و درآمد شرکت‌های آمریکایی، قیمت جهانی طلا بیش از ۲ درصد ظرف روز گذشته جهش کرد و به بالاترین سطح خود در بیش از ۷ سال و ۶ ماه گذشته رسید. قیمت طلا در معاملات امروز به‌دنبال ترس از رکود اقتصادی شدیدتر و در میانه اقدامات محرکی عظیم بانک‌های مرکزی جهان، به بالاترین رقم در ۹۰ ماه گذشته رسید. هر اونس طلا در بازارهای جهانی با ۳ دلار افزایش ۱۷۲۰ دلار فروخته شد. طلا در ساعات اولیه به ۱۷۲۷ دلار، بالاترین رقم از نوامبر ۲۰۱۲ نیز رسید. نگرانی‌ها در مورد چشم‌انداز اقتصادی به‌صورت ویژه سبب تقویت طلا شده است. نقدینگی (از سوی فدرال رزرو) به همراه کاهش نرخ بهره طلا را در موقعیت جذاب‌تر قرار داده است.

بسیاری از کشورها و بانک‌های مرکزی برای بهبود اقتصادشان در بحبوحه شیوع کرونا، اقدامات مالی پولی انجام داده‌اند.

بانک‌مرکزی آمریکا هفته گذشته بسته محرک ۲۳۰۰ میلیارد دلاری اعلام کرد؛ درحالی‌که وزرای دارایی اتحادیه اروپا با حمایت اقتصادی به ارزش ۵۰ میلیارد یورو موافقت کردند.رکود اقتصادی شدید و هزینه‌های کمکی عظیم تقریبا کسری بودجه آمریکا در سال مالی ۲۰۲۰را ۴ برابر کرده و به رکورد ۳۸۰۰ میلیارد دلار رسانده که ۷/ ۱۸درصد تولید اقتصادی این کشور را تحت تاثیر قرار داده است.

بازارهای سهام دچار نوسانات شدیدی شده‌اند که مردم نمی‌توانند آن را تحمل کنند و به همین دلیل به ذخیره کردن طلا رو آورده‌اند. بسیاری از کشورها و بانک‌های مرکزی برای مقابله با تبعات اقتصادی شیوع ویروس کرونا به اجرای تدابیر محرک مالی و اقتصادی پرداخته‌اند. بانک‌مرکزی آمریکا هفته گذشته یک بسته محرک مالی به ارزش دو تریلیون و ۳۰۰ میلیون دلار معرفی کرد و وزیران دارایی اتحادیه اروپا با یک بسته محرک اقتصادی به ارزش ۵۰میلیارد یورو موافقت کرده‌اند. براساس گزارش رویترز، اقدامات محرک مالی بانک‌مرکزی آمریکا روی ارزش دلار تاثیر می‌گذارد و ضعیف شدن ارزش دلار، خرید طلا را برای خریداران غیرآمریکایی ارزان‌تر می‌کند. از سوی دیگر کاهش نرخ‌های بهره هم هزینه نگهداری طلا را کمتر کرده و به جذابیت سرمایه‌گذاری در این فلز ارزشمند می‌افزاید. در آخرین دور از معاملات ارزی استانبول، هر دلار با ۴/ ۰ درصد صعود به ۹۷۴/ ۶ لیر رسید تا به این ترتیب کاهش ارزش لیر در برابر دلار طی ۳ ماه نخست امسال از ۹ درصد فراتر رود. ارزش پول ملی ترکیه از سال ۲۰۱۸ میلادی تاکنون ۴۰ درصد در برابر اسکناس آمریکایی تضعیف شده است. در برابر دیگر ارزهای مهم، نرخ برابری هر یورو معادل ۴۱۳/ ۷ لیر و هر پوند معادل ۵۰۴/ ۸ لیر اعلام شد. از سوی دیگر بورس استانبول عملکرد مشابهی داشت تا جایی که شاخص BIST-۱۰۰ در آخرین دور از معاملات با افت ۷/ ۰ درصدی (معادل ۷۲واحد) به ۹۶ هزار و ۳۹۸ واحد رسید.

قرار است که آمارهای اقتصادی چین در ماه مارس منتشر شود. پیش‌بینی‌ می‌شود که با توجه به شیوع ویروس کرونا و تعطیلی‌های گسترده، این آمار منفی باشد. به همین دلیل بورس‌ها و بازارهای جهانی، تحت‌تاثیر داده‌های اقتصادی چین قرار گرفته‌اند. ارزش دلار در روز سه‌شنبه کمی کاهش یافت و ارزش ارزهای پرریسک افزایشی شد؛ اما افزایش ارزش آنها، تحت‌تاثیر اضطراب سرمایه‌گذاران از کاهش درآمد شرکت‌ها به چشم نیامد. داده‌هایی که از اقتصاد چین منتشر می‌شود، تاثیر بحران سلامت ویروس کرونا بر فعالیت‌های اقتصادی را نشان می‌دهد. در بازار جهانی ارز دیروز، دلار استرالیا و نیوزیلند افزایش قیمت داشتند، همین‌طور ین ژاپن نیز که به‌عنوان پناهگاه امن به‌حساب می‌آید، ارزشش بالا رفت. همین مساله عدم‌اطمینان در میان سرمایه‌گذاران به چشم‌اندازهای اقتصادی را برجسته می‌کند.

برخی اخبار حاکی از این است که همه‌گیری ویروس در آمریکا ممکن است به پیک خود برسد. برخی اخبار دیگر نیز مربوط به از سرگیری عادی فعالیت‌ها در برخی از ایالت‌های آمریکا از جمله نیویورک با ادعای کاهش این همه‌گیری است. این اخبار در کنار گزارش‌های اقتصادی، بازارهای امروز را تحت تاثیر قرار داده است.  داده‌های سخت و نامطلوبی از ماه مارس انتظار می‌رود. داده‌های ماه فوریه کمی درخصوص آینده گنگ بود؛ اما گزارش‌های اقتصادی ماه مارس مفید خواهد بود. هر زمانی که این اطلاعات منتشر شوند، یک مساله جدی و اثرگذار روی تمام بازارها خواهند بود.»

نظرسنجی رویترز از اقتصاددانان نشان می‌دهد آنها انتظار کاهش ۱۴ درصدی صادرات چین در ماه مارس ۲۰۲۰ میلادی را نسبت به سال ۲۰۱۹ دارند؛ چراکه در اثر قرنطینه و تعطیلی کسب‌وکارها در سراسر جهان، تقاضای جهانی بسیار کاهش یافته است.  وزارت خزانه‌داری نیوزیلند نیز در روز سه‌شنبه گزارشی از پنج سناریوی احتمالی پیش روی اقتصاد ملی‌ این کشور را منتشر کرد که هر پنج سناریو رکود عمیقی را برای سه‌ماه پیش‌رو پیش‌بینی می‌کردند.  در این گزارش آمده است: «مشخص است که اقتصادهای داخلی و اقتصاد جهانی هر راهی را که دنبال کنند، تاثیرات این رکود بسیار شدید، طولانی‌مدت و ماندگار خواهد بود.»