از صداوسیما به عنوان رسانه ملی انتظار می‌رود بتواند سریال‌هایی تولید کند که بیانگر واقعیت‌های جامعه و دغدغه‌های مردم باشد و مخاطب به نوعی خودش را به عنوان آیینه‌ای تمام قد در آنها ببیند. اینها بخشی از خواسته‌های مردمی است که از آنها انتظار داریم غیر از شبکه‌های تلویزیونی خودمان، پای برنامه‌های شبکه‌ای دیگر ننشینند و مدام نسبت به اثرات مخرب تماشای سریال‌های شبکه‌های خارجی فارسی‌زبان به آنها هشدار می‌دهیم.
خبرنگار ایسنا در گفت‌وگویی با چهار برنامه‌ساز باتجربه تلویزیون، این پرسش را با آنان در میان گذاشته است:
«تا چه اندازه در محتوای سریال‌ها، به دغدغه مردم توجه می‌شود؟»
**جسارت داشته باشید و با دغدغه مردم پیش بروید**
در همین راستا ایرج محمدی ـ تهیه‌کننده سریال «دلدادگان» ـ معتقد است که «گروه تولیدکننده از نظر فرم و محتوا باید جسارت‌هایی داشته باشند که با دغدغه و حرف مردم جلو بروند. همچنین تلویزیون هم باید جسارت داشته باشد تا این سریال‌ها و حرف‌های مردم را پخش کند؛ البته تا به امروز مانعی را از تلویزیون ندیده‌ام. حتی تلویزیون از صاحبان اثر می‌خواهد که به‌روز باشند و جسارت داشته باشند. اما هر دو باید کنار هم باشد تا برآیند و تأثیرگذاری آن را ببینیم.»
همچنین او حضور فکر نو و نیروی جدید را به دلیل اینکه با خود، آورده‌های تازه همراه دارد، خوب می‌داند و می‌گوید، می‌توان از نیروهای جوان در کنار تجربه پیشکسوتان بهره برد.
**موضوعاتی به مردم ارائه می‌شود که نیاز ندارند**
اما حسین فردرو از کارگردانان قدیمی تلویزیون می‌گوید که بینندگان ما برخی از مسائل را به صورت واضح می‌خواهند و برخی مسائل دیگر را که احساس می‌شود نیاز است، از لحاظ فرهنگی به آنها تزریق خواهد شد که ممکن است تقاضای خودشان نباشد. تلویزیون ما به بخش دوم بسنده کرده است؛ یعنی چیزهایی به مردم داده می‌شود بدون آنکه خودشان نیاز آن را احساس کنند.
او معتقد است که «مسائلی دغدغه مدیران شده که اگر به دنبالش برویم متوجه خواهیم شد که دغدغه مردم و مدیریت کلان نیست. بیشتر مدیران از لحاظ فرهنگ‌پذیری به یک سلسله تفکراتی رسیده‌اند. تلویزیون سوژه‌هایی که مردم دوست دارند و با آن درگیر هستند را یا به آنها ارائه نمی‌دهد یا دیر اقدام می‌کند.»
**موضوعاتی که تلویزیون با آنها مساله کمتری دارد**
در همین راستا اسماعیل عفیفه ـ تهیه‌کننده تلویزیون، تکراری شدن موضوعات تلویزیون را به دلیل محافظه‌کاری نویسندگان، کارگردانان و تهیه‌کنندگان می‌داند که سراغ موضوعاتی می‌روند که تلویزیون به دلیل تجربیات گذشته با آنها مساله کمتری دارد.
عفیفه معتقد است که شاید تولیدکنندگان این ریسک را نپذیرند که سوژه‌های جدیدی پیشنهاد دهند چون نمی‌خواهند فیلمنامه‌شان پذیرفته نشود یا در تولید و یا پخش دچار مشکل شود؛ بنابراین از مدل‌های امتحان پس داده استفاده می‌کنند. همچنین تلویزیون در این سال‌ها، چارچوب‌هایی را به صورت ضوابط گفته و ناگفته تعیین کرده که خودآگاه و ناخودآگاه ملکه ذهن عوامل تولید شده و باعث شده که کارها در درون دایره‌ای بسته حرکت کنند و شخصیت‌ها و داستان‌ها تکراری شوند.
تهیه‌کننده سریال‌های «آنام»، «زمانه»، «میوه ممنوعه» و «پس از باران»، تاکید می‌کند که حتی اقبال مخاطبان از برخی کارها باعث می‌شود که تولیدکنندگان بخواهند همان نمونه موفق را تکرار کنند.
اسماعیل عفیفه می‌گوید که ابتدا باید مسؤولان تلویزیون بپذیرند موضوعات سریال‌ها به سمت تکراری شدن رفته است؛ اگر این موضوع را نپذیرند و از وضعیت موجود رضایت داشته باشند طبیعتا تصمیمی برای رفع مشکل گرفته نمی‌شود. سپس باید برای تشخیص آسیب‌های احتمالی موجود فراخوان بدهند و با برگزاری سمینار و همایش، موقعیتی فراهم آورند تا تهیه‌کنندگان، کارگردانان، نویسندگان، جامعه‌شناسان، روان‌شناسان و متخصصان رسانه راه‌حل‌هایی برای رفع مشکلات فعلی و طراحی و پیشنهاد راه‌کارهایی برای بالا بردن و افزایش ضریب اعتماد مخاطب پیشنهاد دهند.
**تلویزیون حرف کدام طبقه از جامعه را منعکس کند؟**
سعید ابوطالب ـ کارگردان تلویزیون و مستندساز ـ درباره‌ی اینکه سریال‌های تلویزیون به دغدغه‌های مردم توجه می‌کند، می‌گوید که «تلویزیون دامنه وسیعی از مخاطبان و مجموعه‌ای از اهداف و وظایف فرهنگی و اجتماعی را دارد؛ بنابراین نباید از تلویزیون انتظار داشته باشیم که در هر برنامه و سریالی، موضوعات روز کشور را ارزیابی کند و آن را به تصویر بکشد.»
او معتقد است که «تلویزیون به دلیل وظایف متعدد خود و سلایق مختلف مخاطب، تولیدات مختلفی دارد؛ بنابراین سریال‌های تاریخی، سیاسی، اجتماعی، سرگرمی و ... در تلویزیون مشاهده می‌شود. همچنین جامعه هم دارای نیازهای کوتاه و بلندمدت مختلف است. در واقع اگر جامعه در حال حاضر درگیر یک موضوع خاص اجتماعی و اقتصادی است نباید انتظار داشته باشیم که همه همت تلویزیون یا تولیدات سریال‌ها روی آن موضوع متمرکز شود؛ البته منظور من این نیست که تلویزیون مستقل از شرایط اجتماعی باشد اما این توقع که موضوعات روز اجتماعی محوریت سریال‌های ما بشود، اشتباه است.»
این مستندساز تصریح می‌کند: این نکته که حرف مردم در تلویزیون شنیده شود و آنها خودشان را در تلویزیون ببینند، درست است اما اینکه تلویزیون حرف مردم را بزند یعنی حرف کدام طبقه از جامعه را منعکس کند؟ در واقع جامعه خواسته‌ها و صداهای متفاوتی دارد و تلویزیون باید همه این حرف‌ها را بشنود و منعکس کند. اما به دلیل اینکه حرف‌ها زیاد است، اگر حرف تعدادی از افراد شنیده نشود نمی‌توان گفت که تلویزیون حرف همه مردم را نمی‌شنود.»
نظر شما
