تحریم با نفت ایران چه خواهد کرد؟

صنعت نفت ایران که در صدر لیست حوزه‌هایی قرار داشت که تحریم‌های سال‌های گذشته به آن آسیب وارد کرده بود، اکنون نیز با خروج ترامپ از برجام و اعمال تحریم‌های مجدد علیه ایران احتمالا دوباره در نوک پیکان تحریم‌ها قرار خواهد گرفت. البته مسئولان نفتی این حمله را بی ثمر دانسته‌اند ولی با این حال تحلیلگران پیش بینی کردند تا ماه نوامبر که تحریم‌ها به اجرا در می‌آیند، حدود ۵۰۰ هزار بشکه در روز از صادرات نفت ایران به بازار جهانی کاهش یابد.

به گزارش ایسنا، صنعت نفت ایران در تحریم‌های سال‌های گذشته نوک پیکان تحریم‌ها بود؛ به طوری که اعمال تحریم ها نه تنها روی تعاملات ایران با کشورهای دیگر در زمینه امضای قرارداد برای توسعه میادین، خرید تجهیزات و انتقال تکنولوژی تاثیر گذاشت بلکه صادرات ایران هم محدود شد و سهم خود را در بازارهای نفت و جایگاه خود را در اوپک از دست داد؛ مشکلاتی که با امضای برجام تا حدی رفع و باعث شد ایران به جایگاه خود در بازارهای جهانی نفت بازگردد. از سوی دیگر شاهد امضای دو قرارداد مهم در قالب ipc با فرانسوی‌ها و روس‌ها بودیم؛ تا این‌که با اقدام اخیر ترامپ، آمریکا از توافق هسته‌ای کشورهای پنج به علاوه یک خارج شد و با امضای تحریم‌ها زمینه را برای سخت‌تر کردن شرایط بر  اقتصاد ایران فراهم کرد.

کاهش ۵۰۰ هزار بشکه‌ای صادرات نفت ایران در زمان تحریم

تحریم‌های آمریکا علیه مشتریان نفتی ایران از پنجم نوامبر ( ۱۴ آبان) بازمی‌گردد و وزارت خزانه داری آمریکا به کشورها دستورالعملی برای کاهش قابل توجه وارداتشان در شش ماه آینده داده تا بتوانند از معافیت تحریم‌ها برخوردار شوند. تحلیلگران در نظرسنجی "اس اند پی گلوبال پلاتس" پیش بینی کردند تا ماه نوامبر که تحریم‌ها به اجرا در می آیند، حدود ۵۰۰ هزار بشکه در روز از صادرات نفت ایران به بازار جهانی به دلیل تحریم‌ها کاهش پیدا کند و حداقل میزان پیش بینی شده ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار بشکه در روز و حداکثر آن ۸۰۰ هزار بشکه در روز است.

طبق جدیدترین نظرسنجی پلاتس، ایران از زمان برچیده شدن تحریمها در ژانویه سال ۲۰۱۶، میزان تولید نفت خود را حدود یک میلیون بشکه در روز افزایش داده بود و در آوریل ۳.۸۳ میلیون بشکه در روز تولید داشت.

اکنون خروج ترامپ از برجام و اعمال تحریم های مجدد علیه ایران سرنوشت صنعت نفت ایران را در محاق قرار داده است؛ هرچند مردان نفتی آینده روشنی را برای این صنعت حتی بعد از اعمال تحریم ها پیش بینی کرده اند.

با خروج آمریکا از برجام اتفاق قابل ذکری رخ نمی‌دهد

بیژن زنگنه، وزیر نفت بر این باور است که با خروج آمریکا از برجام اتفاق خاصی برای صادرات نفت و میعانات گازی ما رخ نخواهد داد و درآمدهای ارزی ایران طبق آنچه در بودجه آمده است، تامین خواهد شد.

به گفته وی قدیم ها خیلی برای ما شاخ و شانه می کشیدند که جلوی واردات بنزین را می گیریم و ایران را فلج می کنیم. این حرفها به تاریخ پیوسته است و وضعمان در تولید بنزین با وجود رشد مصرف سالانه ۸ تا ۹ درصدی خیلی خوب است و از این طریق نمی‌توانند ما را تحت فشار قرار دهند.

ایران در طول چهار دهه تحریم‌ توانسته سازوکارهای موثری را برای فروش نفت به‌دست آورد

امیرحسین زمانی‌نیا، معاون وزیر نفت در امور بین‌الملل نیز عقیده دارد امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران در طول چهار دهه تحریم‌ توانسته است سازوکارهای موثری را برای فروش نفت به‌دست آورد و خلاقانه آن را حفظ کند. در صورت اسنپ بک (بازگشت تحریم) در بدترین حالت شرایط صنعت نفت ایران به سال ۱۳۹۲ باز می‌گردد، اما در همان شرایط سال ۱۳۹۲ نیز شرکت ملی نفت کار خود را به خوبی انجام داد.

کسی خروج ایران از بازارهای بین‌المللی نفت را نخواهد دید

سید پیروز موسوی - مدیر عامل شرکت پایانه‌های نفتی ایران نیز با اشاره به خروج آمریکا از برجام و تاثیر آن روی فرآیند صادرات نفت ایران گفت: دنیا به نفت نیاز دارد و ایران در حوزه تعاملات نفتی، نقش‌آفرینی می‌کند. ممکن است کاهش صادرات داشته باشیم اما کسی خروج ایران از بازارهای بین‌المللی نفت را نخواهد دید.

تمهیدات لازم برای دوران تحریم اندیشیده شده است

همچنین علی کاردر - مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران درباره رویکرد ایران در قبال خدشه‌دار شدن توافق برجام و نبود تقاضای نفت خام ایران از سوی کشورهای اروپایی گفت: حتی در آن صورت نیز جای نگرانی وجود ندارد و تمهیدات لازم را اندیشیده‌ایم. مشکل خاصی از این جهت نداریم و بر اساس درخواست‌ها اقدام می‌کنیم. اعتبارهای اسنادی و سازوکار فروش نفت مشخص است و ممانعتی برای فروش نداریم. خوشبختانه در آسیای شرقی نفت خام ما را مصرف می‌کنند. نفت سنگین بهرگانسر و فوق سنگین غرب کارون که در مدار آمده هم مورد علاقه شرق آسیاست. این کشورها نفت سنگین ما را با مقداری میعانات گازی ترکیب می‌کنند و قیمت مناسبی برای آنها درمی‌آید. نفت سنگین غرب کارون ایران به عنوان نفتی مرغوب و به نام «نفت پارس» در بازارهای جهانی عرضه می‌شود.

به عقیده وی برخی شرکت ها که در آمریکا فعالیت ندارند محکم هستند و تاثیری بر تجارت آن ها ندارد اما برای برخی شرکت ها تبعات دارد. البته این تبعات بیشتر روانی است. فعالیت های ما ادامه دارد. انتظار داریم شرکت های خارجی در انتقال تکنولوژی برای افزایش ضریب بازیافت به تعامل خود ادامه دهند. پیام ما به آن ها این است که فرصت سرمایه گذاری در ایران فراهم است؛ ایران ارزان ترین کشور در زمینه قیمت تمام شده است؛ نیروی جوان و متخصص داریم.

تاکنون هیچ سیگنالی از سوی توتال مبنی بر خروج از فاز ۱۱ نداشته‌ایم

محمد مشکین فام - مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس نیز که توسعه میدان گازی پارس جنوبی را برعهده دارد و این حوزه با توجه به حضور توتال برای توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی و احتمال خروج توتال از قرارداد توسعه یکی از پربحث‌ترین موضوعات تحریم است در این مورد گفت: تمهیدات لازم در این زمینه اندیشیده شده است. اگر توتال در ایران ماند با آنها همکاری‌مان را ادامه خواهیم داد و در غیر این صورت شرکت چینی کار را بر عهده خواهد گرفت و در غیر این صورت شرکت پتروپارس کار را برعهده می‌گیرد. توسعه فاز ١١ پارس جنوبی در دو بخش خواهد بود،  بخش اول تولید طبیعی گاز از مخزن است که در این بخش نگرانی نداریم و شرکت پتروپارس قبلا این عملیات را در فازهای ١٩و١٢ انجام داده است. فاز دوم کار، تقویت فشار است که قرار بود توسط توتال انجام و الگویی برای سایر فازها شود. فقط در این زمینه ممکن است مشکل ایجاد شود.

به گفته وی،  توتال تاکنون ۹۰ میلیون دلار در فاز ۱۱ پارس جنوبی هزینه کرده است و عملیات طراحی، برگزاری مناقصه و مطالعات را انجام  داده است. وضعیت توتال در سال ۲۰۱۸ با سال ۲۰۰۶ متفاوت است. در سال ۲۰۰۶ که توتال به ایران آمد، قرار بود پارس ال ان جی را احداث کند اما در حال حاضر می‌خواهد گاز شبکه تولید کند. تاکنون هیچ سیگنالی از سوی توتال مبنی بر خروج از فاز ۱۱ نداشته‌ایم،  با نماینده توتال صحبت کردم. آنها در مورد مسائل ریز فنی و مناقصات بحث می‌کنند. اگر شرکتی نخواهد کار کند، وارد جزئیات نمی‌شود. این موضوع نشان می‌دهد آنها در این قضیه جدی هستند. در مورد فازهای دیگر باید گفت ما هر تجهیزاتی که نیاز داشته‌ایم، تاکنون وارد کردیم. از سوی دیگر سازنده‌های داخلی خلاقیت دارند و با توجه به اینکه در شرایط تحریم، عملکرد بهتر می‌شود، نگرانی نخواهیم داشت. البته به طور کلی در حال حاضر زود است که بخواهیم در مورد توتال صحبت کنیم.

ما متوقف نخواهیم شد

همچنین غلام‌رضا منوچهری - معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت در امور مهندسی و توسعه که از امضای هفت قرارداد نفتی تا پایان شهریور و ١٠ قرارداد دیگر تا پایان سال، بدون احتساب حضور شرکت‌های غربی، خبر داده نیز بر این باور است که چالش‌هایی از جمله تحریم نمی‌تواند مانع فعالیت‌های توسعه‌ای صنعت نفت در ایران شود.

به اذعان وی، ما به شرکت‌های بین المللی برای سرمایه‌گذاری نیاز داریم، اما این بدان معنا نیست که غیبت این شرکت‌ها موجب توقف توسعه نفت ایران باشد.

منوچهری در پاسخ به این سوال که تکلیف پروژه‌های توسعه‌ای در صورت تحریم چه می‌شود گفت: همچنان که قبلا در دوره تحریم زمانی که شرکت‌های غربی پروژه‌های ما در پارس جنوبی را ترک کردند، شرکت‌های تماما ایرانی به توسعه این پروژه‌های دریایی پرداختند و در نهایت با موفقیت آنها را تکمیل کردند. در صورت تحریم دوباره نیز مشکلی برای ما پیش نمی آید. اگر تحریم‌ها بازگردد صنعت نفت ایران متأثر می‌شود؛ اما ما قبلا چنین تجربه‌ای را داشته‌ایم، بنابراین حتی اگر تحریم ها بازگردد ما نه تنها پروژه‌های کنونی را دنبال می‌کنیم، بلکه قرارداد پروژه‌های جدید را نیز منعقد خواهیم کرد.

از تحریم هراسی نداریم

سید نورالدین شهنازی زاده - مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت نیز در این مورد می گوید: تحریم هزینه هایمان را افزایش می دهد و طرح هایمان را زمانبرتر می کند، اما نگران نیستیم. تولید نفت آزادگان جنوبی با همین توان داخلی از ۳۰ هزار بشکه به ۱۰۰ هزار بشکه رسیده است. پس باز هم می توانیم با توان داخلی به روند توسعه ادامه دهیم. تحریم خوب نیست؛ اما نگرانش نیستیم و از آن هراسی نداریم .هیچ گاه از تحریم ها استقبال نمی کنیم اما اگر باز هم تحریم گریبانگیر صنعت نفت شود، ما با قدرت و جدیت به فعالیت های توسعه ای خود ادامه می‌دهیم؛ همانگونه که تاکنون اینطور عمل کرده ایم.

حضور پررنگ خارجی‌ها در نمایشگاه نفت

شاید یکی از دلایل موضع‌گیری محکم مسئولان نفتی ایران علیه تحریم، حضور پررنگ خارجی‌ها در بیست و سومین نمایشگاه بین المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی که هفته گذشته در تهران برگزار شد، باشد. در این نمایشگاه شاهد حضور ۷۰ شرکت آلمانی بودیم. این شرکت‌ها در حوزه‌های مختلف از تولید تجهیزات الکترونیک گرفته تا دستگاه‌های مختلف تخصصی در صنعت نفت و گاز فعالیت می‌کنند و برخی از آنها در ایران دفتر دارند.

 به گفته وزیر اقتصاد و دارایی کرواسی، این کشور به دنبال گسترش همکاری‌ها با ایران در بخش نفت است. مارتینا دالیچ که در نمایشگاه مذکور حضور یافته بود، هدف این کشور از حضور در نمایشگاه را بررسی شرایط همکاری با ایران و اعلام آمادگی کرواسی برای توسعه روابط به ویژه در بخش نفت اعلام کرد.

همچنین سفیر نروژ در ایران در حاشیه افتتاحیه بیست‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی نفت اعلام کرد: شرکت‌های نروژی  برای مشارکت در صنعت نفت ایران مصمم هستند.

لارس نور درم اظهار کرد: اگرچه چالش‌هایی پیش روی صنعت نفت ایران قرار دارد، اما از صحبت با شرکت‌های نروژی در یافته‌اند که آنها مصمم به ادامه فعالیت در بازار ایران و گسترش همکاری‌ها هستند. ما نیز همه تلاش خود را برای تقویت بیش از پیش مناسبات و موفقیت شرکت‌های نروژی به کار خواهیم گرفت.

نماینده یک شرکت لهستانی نیز در حاشیه نمایشگاه مذکور اعلام کرد: در صورت تغییر شرایط سیاسی این شرکت به حضور در بازار ایران ادامه می‌دهد.

همچنین مدیرعامل دفتر ایران شرکت اتریشی OMV در این نمایشگاه اظهار کرد: مهم‌ترین مزیت سرمایه‌گذاری در ایران آن است که یکی از بزرگترین ذخایر نفت و گاز دنیا را دارد و فرصت زیادی برای سرمایه‌گذاری در آن وجود دارد. ما در ایران هستیم تا سرمایه‌گذاری کنیم و به همین دلیل بسیار مهم است که میزان تولید افزایش یابد.

مسئول پاویون هلند نیز در نمایشگاه بین‌المللی نفت اعلام کرد که در پی تقویت روابط، شرکت‌های هلندی چند قرارداد در صنعت نفت و گاز ایران امضا کرده‌اند. پیر بارتو لوموس همچنین ابراز امیدواری کرد که حتی در صورت تغییر شرایط سیاسی شرکت‌های هلندی به حضور خود در ایران ادامه دهند. هلند اکنون روابطی ایجاد کرده و قراردادهایی با ایران دارد و اگر بتواند این وضع را حفظ کند و راهی برای دور زدن چالش‌های سیاسی بیابد، می‌تواند این مسائل را حل کند.

از سوی دیگر در کارگروه مشترک انرژی ایران و اسپانیا در حاشیه نمایشگاه نفت امیرحسین زمانی‌نیا اظهار کرد: حضور اسپانیایی‌ها با این جدیت و پیگیری نشان می‌دهد که با اطلاع از شرایط ایران همچنان تمایل به همکاری دارند و فکر نمی‌کنیم مشکلی برای ادامه همکاری با شرکت‌های اسپانیایی و دیگر شرکت‌های اروپایی داشته باشیم. شرکت‌های اسپانیایی نگاه بلندمدت به حضور ایران دارند.

نماینده اتاق بازرگانی اتریش نیز اعلام کرد که شرکت‌های اتریشی آماده سرمایه‌گذاری و انتقال فناوری در ایران هستند. گمپلمایر همچنین با ابراز امیدواری درباره گشایش بیشتر فضای سیاسی و بهبود شرایط منطقه خاورمیانه اظهار کرد: شرکت‌های اتریشی مصمم هستند با بهبود شرایط سیاسی، فعالیت تجاری خود را در ایران گسترش دهند.

همچنین رایزن بازرگانی سفارت روسیه در ایران در نشست کارگروه مشترک ایران و روسیه، در حاشیه نمایشگاه نفت گفت: شرکت‌های روس آماده سرمایه‌گذاری و انتقال فناوری به شرکت‌های ایرانی در صنعت نفت و گاز ایران هستند.