«مبارزه با فساد» این بار نیز ترجیع بند شعارهای انتخاباتی کاندیداهای ریاست جمهوری است. فسادی که البته طی چند دهه اخیر ابعاد پیچیده ای را داشته است و بارها در مورد آن صحبت شده است.
روزنامه ابتکار در گزارشی نوشت:«مبارزه با فساد» این بار نیز ترجیع بند شعارهای انتخاباتی کاندیداهای ریاست جمهوری است. فسادی که البته طی چند دهه اخیر ابعاد پیچیده ای را داشته است و بارها در مورد آن صحبت شده است.
در ادامه این گزارش به قلم ژوبین صفاری آمده است: شعاری که البته برای هر رئیس جمهور به شیوه متفاوتی بیان شده است. اوج آن را باید در شعارهای محمود احمدی نژاد یافت. او با سر و صدای زیاد در سال 84 خود را نماینده مقابله تمام قد با فساد دانست اما در نتیجه آن آمار جهانی فساد اداری در بدترین شرایط خود در این زمان قرار گرفت و بزرگترین فسادهای نجومی در این زمان شکل گرفت.
حسن روحانی نیز در سال 92 باز هم این وعده را تکرار کرد اما او نه صحبت از لیست اسامی در جیبش سخن گفت و نه برای کسی خط و نشانی کشید. رتبه جهانی فساد با دو پله صعود بهتر شد اما همچنان در بین سایر کشورها از وضعیت چندان مناسبی بهره مند نشد. او اما بارها در سخنانش از مبارزه ریشه ای با فساد گفت و البته حرکت به سمت دولت الکترونیک را یکی از راهکارهای اساسی برای مقابله با آن دانست. چنانچه با پیشرفته کردن نظام گمرکی طی 4 سال گذشته توانستند تا حد زیادی از ورود کالای قاچاق جلوگیری کند. اما با گذشت این دوره و شروع تبلیغات انتخاباتی باز هم وعده ها دو مبنای اصلی رونق و مبارزه با فساد را دارند. موضوعی که به عقیده برخی کارشناسان به طور کامل در حوزه اختیارات رئیس جمهور قرار ندارد.
ابراهیم نکو نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی در این خصوص به «ابتکار» می گوید: «باید دید قوه مجریه اختیار و امکانات کامل برای مبارزه با تمای مفاسد را دارد؟ اگر یک رئیس جمهور بر سر کار آید که تمام شعارش مبارزه با فساد باشد و حتی در زمان تصدی خود از تمامی امکانات آن بهره ببرد تا زمانی که سایر قوا و سایر دستگاه ها تعامل و همکاری نداشته باشند امکان برخورد با فساد وجود ندارد.»
این موضوعی بود که رئیس دولت یازدهم در اواسط دوره ریاست جمهوری خود به آن رسید و در این خصوص گفت: «دولت می‌گوید دستگاه‌های نظارت باید دقیق نظارت می‌کردند و باید نظارت داشته باشند. دولت می‌خواهد با ذی‌نفعان برخورد کند. این مشکل، مشکل یک قوه یا دو قوه نیست، مشکل سراسری است.
وی تصریح کرده بود: تا در کشور ما قوانین شفاف نیست، تا پرداخت‌ها و درآمدها شفاف نیست، تا در کشور بخش‌های خصولتی وجود دارد، بدانید فساد هم وجود دارد. باید سیستم را از بنیان اصلاح کنیم.»
**فساد در کشور سیستماتیک است؟
آیت الله آملی لاریجانی پیش از این گفته بود: هر کسی می گوید فساد سیستماتیک است، نشان بدهد تا پیگیری کنیم. اما احمد توکلی نیز در خصوص فساد سیستمی اظهار کرده بود: مقصود از فساد سیستمی این است که دستگاه‌های مسئول مبارزه با فساد، خودشان مشکل پیدا کرده‌اند. این واقعیت را هیچ کس انکار نمی‌کند. خود آیت‌الله آملی هم گفتند پارسال 50 قاضی را معلق کرده‌اند. این عدد در مقابل تعداد کثیر قاضی پاک، زیاد نیست اما چون این‌ها در یک جا متمرکز نیستند و پخش هستند، محیط را خراب می‌کنند و تلقی مردم هم این است که وضع بیشتر از این‌ها خراب است.
هادی حق شناس استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی در این زمینه می گوید: «فساد در کشور و در دولت های مختلف شبکه ای و سیستماتیک نبوده نیست. اینکه بگردیم به دنبال شبکه فساد در نظام جمهوری اسلامی ایران و کسی قدرت برخورد با آن را ندارد را قبول ندارم. اما فسادهایی که شکل گرفته و بر ملا شده است مانند مه آفرید خسروی یا بابک زنجانی دارای شبکه های فرضی بودند. این گونه نبود که پشت آن یک سیستم به هم پیوسته از همه قوا باشند.
وی می افزاید: در این میان برخی ها به طور ناخواسته حمایت کردند. این پشتیبانی معطوف به شکل گیری فساد نبوده است. این فسادهای گل درشت حاصل نبوغ این افراد بوده که ممکن است در آینده نیز صورت بگیرد.»
**به جای افشا کننده متخلف را دستگیر کنیم
حق شناس در ادامه می گوید:« اما از زاویه دیگر باید گفت که زمینه های فساد ممکن است ایجاد شود. برای مثال در برخی مصادر اداری افرادی ناتوانی به کار گرفته می شوند که برای حفظ خود انواع و اقسام رانت ایجاد می کنند. به عبارت ساده تر اگر نظام سیاسی کشور رقابتی و شفاف باشد شاید از ایجاد بستر برای فساد جلوگیری کند. به عنوان مثال سایتی که املاک نجومی را در شهرداری تهران افشا کرد بسته شد. هم املاک و حقوق های نجومی سرنوشت مشخصی پیدا نکرد اما مسئول آن سایت مدتی بازداشت شد. اما آیا از متخلفان هم بازداشتی صورت گرفت؟»
وی تصریح می کند: «بنابراین رکن چهارم دموکراسی که رسانه ها هستند تا زمانی که به هردلیلی وظیفه خود را انجام ندهند مسئولان اجرایی کشور اگر لایق پست نباشند در جای خود باقی مانده و امثال مه آفرید و بابک زنجانی از این خلاء های قانونی نهایت استفاده را می برند. در عین حال فساد سیستماتیک نیست دو نقطه ضعف برای رشد آن وجود دارد یکی رسانه ها هستند که نمی توانند آزادانه ورود کنند و دیگری مدیران ناکارآمدی که بستر فساد را فراهم می کنند.»
**کاندیداهایی که امتحانشان را پس داده اند
اما در این بین برخی از کاندیداهای ریاست جمهوری خود زمانی در مصادر حساسی قرار داشتند که می توانستند تا حدی با فساد مبارزه کنند. اما این بار برای کارزار جدید با شعار مبارزه با فساد آمده اند.
ابراهیم نکو نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی به «ابتکار» می گوید: عده ای از افراد با شعارهایی در انتخابات شرکت کرده اند.
این کاندیداها یک زمان سکاندار مسئولیت های تاثیرگذار در برخورد با فساد را داشته اند اما متاسفانه بابررسی عملکردشان در می‌یابیم که نه تنها با آن مقابله نکردند بلکه برخی ریشه های فساد کنونی نیز به نوع مدیریت آنها بر می گردد.
**رئیس جمهور تا چه اندازه قدرت مبارزه با فساد را دارد؟
نکو در ادامه می گوید: از سوی دیگر باید دید قوه مجریه اختیار و امکانات کامل برای مبارزه با تمای مفاسد را دارد؟ اگر یک رئیس جمهور بر سر کار آید که تمام شعارش مبارزه با فساد باشد و حتی در زمان تصدی خود از تمامی امکانات آن بهره ببرد تا زمانی که سایر قوا و سایر دستگاه ها تعامل و همکاری نداشته باشند امکان برخورد با فساد وجود ندارد. به عبارت دیگر تا زمانی که تعامل سازنده و اراده واحد وجود نداشته باشد امکان مبارزه با آن وجود ندارد.
وی می افزاید: امروز تعدادی از این افراد برای رای آوری حاضرند به هر بهانه ای متوسل شوند تا قدرت را به دست بگیرند و با وعده های کمرشکن و ویرانگر به میدان آمده اند. متاسفانه به دلیل انتظاراتی که این آقایان در مردم ایجاد کردند این شعارهای تو خالی گاه تاثیرگذار است. به نظر می رسد دستگاه های نظارتی باید در زمان تبلیغات جلوی وعده های دروغین و خسارت بار را بگیرند.
**دلایل ادامه روند فساد در کشور
نکو همچنین اظهار می کند: «به دودلیل عمده باید گفت فساد ادامه پیدا خواهد کرد ولو اینکه از ابعاد آن کاسته شود. یکی از آنها ضعف قانون که برخی از آن ها در تضاد با یکدیگر نیز هستند و برخی از قوانین نیز به اندازه کافی محکم نیستند تا برخوردهای لازم با فساد صورت بگیرد. نکته دیگر این است که وجود رانت ها و اصحاب قدرت که بقاء خودشان و به دست آوردن موقعیت های خود را در فساد می بینند همچنان می توانند روند فساد را در کشور جاری نگه دارد.»
*منبع:روزنامه ابتکار،1396,1,24
نظر شما
