در نخستین سالگرد اجرایی شدن برجام، حسن روحانی از حضور در جمع خبرنگاران نهایت استفاده را برد. او اگرچه باز هم به تکرار دستاوردهای دولت یازدهم پرداخت، اما در برابر اتفاقات اخیر کشور که همچنان حول محور برجام می‌چرخد، آمادگی لازم برای دفاع از خود را داشت.
روزنامه اعتماد در گزارش صفحه سیاست نوشت: در نخستین سالگرد اجرایی شدن برجام، حسن روحانی از حضور در جمع خبرنگاران نهایت استفاده را برد. او اگرچه باز هم به تکرار دستاوردهای دولت یازدهم پرداخت، اما در برابر اتفاقات اخیر کشور که همچنان حول محور برجام می‌چرخد، آمادگی لازم برای دفاع از خود را داشت.
در ادامه این گزارش می خوانیم: حسن روحانی هرچند همچون سابق، تلاش داشت تا با ملی دانستن برجام از گزند منتقدان دولت رهایی یابد اما باز هم ناچار بود در پاسخ به پرسش برخی خبرنگاران، کنایه‌هایی را به رفتارهای اخیر مخالفان وارد کند، چون او هرچقدر از خطرات نبود برجام گفت و هرچقدر از درآمدهای نفتی پسا برجام یاد کرد باز هم کسانی بودند که از او بپرسند، چرا تحریم‌ها هنوز پابرجاست؟ حسن روحانی در نهمین حضور خود در جمع خبرنگاران، با زنده نگه داشتن یاد آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی، یک‌بار دیگر پیشنهاد وحدت خود را مطرح کرد. تداوم وحدتی که در مراسم تشییع آیت‌الله هاشمی ظهور و بروز یافت یکی از خواست‌های حسن روحانی، نه تنها برای این روزهای کشور بلکه برای سال‌های آینده است.
رییس‌جمهوری که خود پیشگام در طرح موضوع برجام در یک سالگی آن بود، با تاکید براینکه هیچ‌کسی مدعی موفقیت ١٠٠ درصدی نیست، توصیه کرد که کسی فکر نکند به خاطر انتخابات سال آینده باید نسبت به برجام بیش از حد سخن بگوید یا کمتر از حد لازم حرفی بزند. حسن روحانی با حضور خبرنگاران در پشت تریبون، با سوالات مختلف آنان روبه رو شد؛ سوالاتی که از یک سو روحانی را به گذشته‌ای سوق می‌داد که وعده‌های گوناگون انتخاباتی را در آن سر داده بود و از سوی دیگر او را به سمت آینده‌ای حرکت داد که هنوز هم حاضر نیست برنامه‌های خود را اعلام کند. رییس‌جمهور در پاسخ به سوالی که موضوع رد صلاحیت او را از سوی برخی مخالفان مطرح می‌کرد، آن را شایعاتی بیش ندانست و از ارتباط خود با اعضای شورای نگهبان گفت و توصیه کرد که «ما را با شورای نگهبان دعوا نیندازید».
روحانی در پاسخ به وجود رکود پایدار در کشور نیز خندید و گفت: «به آنهایی که می‌گویند چیزی در راستای رونق اقتصادی نمی‌بینیم، می‌گویم که عینکی برای خود تهیه کنید یا خود را درمان کنید. حداقل بروید و وضعیت صنعت را در سال گذشته و از جمله در فولاد ببینید و با امروز مقایسه کنید». رییس‌جمهور در ادامه نشست خبری خود به خرید ایرباس هم اشاره کرد. موضوعی که مدت‌هاست اعتراضاتی را از سوی مخالفان دولت به همراه داشت به‌خوبی از سوی حسن روحانی پاسخ می‌گیرد. او با این پرسش که چه اشکال دارد مردم ما یک هواپیما سالم و تمیز سوار شوند؟ خطاب به مخالفان می‌گوید: «انگار برخی می‌خواهند هواپیمای کهنه سوار شوند خب کهنه‌اش را هم داریم، آنها سوار شوند».
روحانی در ادامه به آرزوی برهم خوردن برجام از سوی مخالفان اشاره و تاکید کرد: «بعضی‌ها شب که می‌خوابند منتظرند صبح برجام به هم بخورد. این خواب‌ها چه خاصیتی دارد؟ هی هر روز مقاله می‌نویسند که پایه برجام سست شده است. عده‌ای در طول این ده، بیست سال بوده‌اند که هر چه پیش بینی کرده‌اند بر عکس شده ولی باز هم پیش بینی می‌کنند و من نمی‌دانم این پیش بینی‌ها چه خاصیتی دارد اما به هر حال در برجام حواس‌مان باید جمع باشد و جمع خواهد بود و بهتر است به جای این بحث‌ها از فضای ایجاد شده استفاده کنیم». صدا و سیما آخرین مخاطب دیگر حسن روحانی در نخستین سالگرد اجرای برجام بود. او با گلایه از اتفاقی که در پخش سخنان او از سوی رسانه ملی صورت می‌گیرد، به سخنرانی خود که طی آن گفته بود: اگر امریکایی‌ها تمدید ISA را بلااثر نکنند این نقض فاحش برجام است» اشاره کرد و گفت: صدا و سیما چون می‌خواهد وقت بینندگان تلف نشود دایما سخنان مرا خلاصه کرده و فقط این بخش آخرش را پخش کرد.
آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی با صبر، متانت، بیان آرام در مسائل مهم سیاسی، روش اعتدالی، عقلانیت، خرد، حوصله و سعه صدرشان و همچنین سکوت‌شان در هر جا که برای نظام لازم دیدند به ما نشان دادند که بهترین روش برای اداره کشور و تعامل با افکار مختلف کدام است. مردم با حضور و اشک و آه و حرکت پرشورشان در مراسم تشییع، بدرقه و ترحیم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی نشان دادند که قدرشناس بزرگان و خادمان تاثیرگذار برای کشور و استقرار نظام و همچنین توسعه آبادانی کشور هستند. آیت‌الله هاشمی یک شخصیت بزرگ نظام ما بودند و جای خالی ایشان به نظر من هیچ‌وقت پر نمی‌شود، ایشان مصداق روایات دینی ما هستند که می‌گوید وقتی یک آدم بزرگ از دنیا برود جای او هرگز پر نمی‌شود. از لحاظ شخصیتی جای آیت‌الله هاشمی چون شهید بهشتی و شهید مطهری خالی است، اما امیدواریم همه تلاش کنیم که تا حدی که ممکن است در راه آن مرد، کوشا باشیم.
امروز آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در میان ما نیست و ما نمی‌توانیم مستقیم از افکار آن مرد بزرگ برای آینده‌مان بهره بگیریم، شیوه راه و روش و نصایح او و هر آنچه از نوشته و آثار صوتی برای‌مان به یادگار گذاشته‌اند و باید مورد بهره‌برداری قرار دهیم و راه اعتدال، خرد، صبر و حوصله را برای حل معضلات کشور در پیش بگیریم. از همه فعالان سیاسی نیز خواهش می‌کنم که این فضا را ادامه دهند نه فقط برای امسال بلکه برای سال‌های پیش رو نیز همین شیوه را برای آرمان‌های کشور ادامه دهند.
مهم‌تر از همه‌چیز آن است که در یک فضای آرام و اعتدالی فرمان الهی و دستورات خداوند و اخلاق زیر پا گذاشته نمی‌شود. پس نکند به خاطر برخی مسائل فردی، گروهی و جناحی بخواهیم راستی و درستی و اخلاق حسنه را به دست فراموشی بسپاریم. اگر ما در فضای سیاسی، فرهنگی، علمی و اقتصادی دستاوردهایی داشته‌ایم همه به خاطر حضور، تلاش، کمک، ایستادگی، استقامت و صبر و امید مردم به آینده کشور و نظام بوده است.
در بسیاری از زمینه‌ها پیشرفت‌های خوبی داشته‌ایم و در زمینه‌های دیگر نیازمند تلاش بیشتر هستیم، راه ما هم، سپاس و شکر به درگاه خداوند نسبت به کارهای انجام گرفته است و هم تلاش و پیگیر برای دستیابی به اهدافی است که هنوز به آنها نرسیده‌ایم.
از کارآفرینان و فعالان اقتصادی و خدمتگزاران مردم و همه مقامات و قوا سپاسگزارم که همه دست به دست هم دادیم تا امروز شاهد رشد بیش از 5 درصد در کشور باشیم. ما رشد 4.7 درصدی داشته‌ایم، در منطقه چنین رشدی را نمی‌شناسیم و در حال حاضر در سطح جهان هم با توجه به شرایط رکود اقتصادی نمونه‌های خیلی زیادی از این رشد وجود ندارد. البته باید از مردم و کارآفرینان تشکر کنیم که توانستیم در اشتغال قدم بزرگی‌برداریم گرچه تا مقصد نهایی و مطلوب فاصله داریم. اینکه در طول یک سال بیش از 700 هزار شغل خالص درکشور ایجاد شده نظایر زیادی ندارد و تنها 6 کشور هستند که در این سال‌ها بالای 600 هزار شغل به‌طور متوسط ایجاد کرده‌اند. البته برای کشور ما به خاطر انباشت مسائل گذشته نیاز به اشتغال بیشتر است.
موفقیت ما در برجام متعلق به دولت یازدهم یا شخص خاصی نیست، بلکه ازآن ملت بزرگ ایران، رهبری مقتدر کشور، شهیدان و شهدای هسته‌ای و دیگر فداکاران است و تعلق به استقامت یک ملت دارد و یک دستاورد بزرگ ملی است.
ما در برجام در اخلاق پیروز شدیم. ما به دنیا گفته بودیم که به دنبال سلاح هسته‌ای و کشتار جمعی نیستیم و آنچه نسبت به دولت و حکومت ایران درباره سلاح کشتار جمعی گفته می‌شود، دروغ است. ما در برجام به اثبات رساندیم که نظام ایران راستگو است و آنها که علیه نظام ما به ناروا سخن گفتند در تاریخ جهان و پیشگاه اخلاق باید سرافکنده باشند.
کمتر تحلیلگری فکر می‌کرد مساله PMD حل شود و آژانس رسما اعلام کند مسائل هسته‌ای گذشته ایران پایان یافته و نسبت به آینده کار را ادامه می‌دهیم. پایان این پرونده به معنی موفقیت اخلاق ملت ایران بود. ما در برجام از نظر سیاسی موفق شدیم چون به دنیا گفتیم ایران نظامی نیست که بتوان با آن رفتار امنیتی کرد و کشوری است که می‌تواند به عنوان بازیگر فعال در صحنه باشد و غیبت ایران در صحنه‌های جهان یک خسارت برای همه جهانیان بود.
به ملت بزرگ ایران می‌گویم همه تحریم‌های هسته‌ای بعد از اجرا شدن برجام در 27 دی سال گذشته برداشته شد. ما امروز در نفت، گاز، حمل و نقل و بیمه تحریمی نداریم و مسائل بانکی ما با دولت‌ها و بانک‌های بزرگ دنیا به صورت عالی است. البته بانک‌هایی که دارای سهام خصوصی‌اند گاهی احتیاط‌های بیش از حدی را انجام می‌دهند و برخی کشورهای بزرگ به ویژه امریکا در اجرای برجام سنگ‌اندازی می‌کنند، توقع ما هم اینچنین بود چون وقتی یک دولت خصم است طبیعی است که از همه توان خود استفاده نکند. مردم باید بدانند در توافقات جهانی و حتی توافق با کشورها ممکن است در اجرا مشکلاتی پیش بیاید و برخی موارد به دلخواه پیش نرود اما نباید صبر و حوصله مان را از دست بدهیم بلکه باید همچنان منافع ملی را مدنظر قرار دهیم.
طبیعی است در این توافق بزرگ برخی مشکلات پیش بیاید اما در برابر بدعهدی‌ها با قدرت ایستادگی می‌کنیم. مردم مطمئن باشند مقتدرانه عمل کردیم و عمل خواهیم کرد اما عجولانه کاری نکردیم و نخواهیم کرد چرا که برای ما منافع ملی اصل است.
برجام متعلق به همه ملت از جمله اقشار مستضعف جامعه است. اگر برجام بیست و هفت دی ماه سال گذشته اجرا نمی‌شد و تحریم‌ها نیز به حالت قبلی باقی می‌ماند و تصاعدی پیشرفت نمی‌کرد درآمد نفتی امسال ما به حدود 33 هزار میلیارد تومان می‌رسید اما با اجرای برجام تا پایان این سال درآمد نفتی ما حدود 70 هزار میلیارد تومان خواهد بود و اگر این پول را نداشتیم حقوق اقشار مختلف جامعه را از کجا باید تامین می‌کردیم؟ آنهایی که نقد می‌کنند، لوکس نقد می‌کنند و نقد لوکس خیلی جایگاه ندارد، کسانی که نقد می‌کنند باید به مردم بگویند اگر برجام نبود چه می‌شد؟در زمستان سرد امسال که البته برخی موارد به خاطر مسائل شرکتی گاز قطع شد، بیش از هفتصد میلیون مترمکعب در روز گاز مصرف کردیم که اگر نتوانیم سرمایه‌گذاری انجام دهیم چطور می‌توانیم زندگی مردم را تامین کنیم.
اینکه گوشه‌هایی از اجرای برجام مورد نقد قرار بگیرد طبیعی است و اشکالی ندارد. برجام تنها موضوع مربوط به دولت نیست که کسی فکر کند اگر می‌خواهد با دولت مقابله کند باید با برجام مقابله کند چون راه‌های دیگری نیز برای نقد‌های تند نسبت به دولت وجود دارد. برجام موضوعی ملی است و اگر کسی بخواهد آثار برجام را کوچک نشان دهد یعنی کار ملت را کوچک نشان داده است و معنای آن واضح است.
برجام را همه نهادهای عالی کشور تصویب کردند و برجام تنها متعلق به دولت نیست بلکه متعلق به نظام و ملت است و امیدوارم مسوولان بتوانند خدمات خود را نسبت به مردم در مصاحبه‌ها و برنامه‌های‌شان بیشتر تشریح کنند.
همه متولدین دهه ٦٠ باید در دهه ٨٠ برای‌شان کار ایجاد می‌شد. اما متاسفانه از نیمه دوم دهه هشتاد روند اشتغالزایی متوقف شد و اشتغال خالص از سال‌های ٨٤ به بعد چیزی نیست و در حدود صفر به شمار می‌آید. میزان اشتغال در آن دوره ١٤ هزار شغل در سال بوده است و این در حالی است که در آن سال‌ها وضع فروش نفت ما بسیار خوب بود اما به جای ایجاد اشتغال، واردات افزایش پیدا کرد که آثارش نیز همچنان وجود دارد.
به آنهایی که می‌گویند در کشور رکود وجود دارد و می‌گویند ما چیزی در راستای رونق اقتصادی نمی‌بینیم می‌گویم که عینکی برای خود تهیه کنید یا خود را درمان کنید. حداقل بروید و وضعیت صنعت را در سال گذشته و از جمله در ذوب آهن ببینید و با امروز مقایسه کنید. البته من نمی‌گویم که در همه جا توفیق حاصل شده است چرا که هنوز بخش‌های غیرفعال در اقتصاد ما بسیار است و ما نیز نمی‌توانیم تسهیلات را به‌طور کامل در اختیار همه بخش‌ها قرار دهیم.
**ایران قصد دخالت در مسائل داخلی عربستان را ندارد
مساله منطقه ما و به ویژه سوریه مساله بسیار مهمی است که درگیری‌های پنج ساله در آن کشتار زیادی داده است و اکنون خوشحال هستیم که بین دولت و برخی گروه‌های مسلح به غیر از داعش و جبهه النصره، آتش‌بس صورت گرفته است. پیش از این مذاکرات برای حل بحران سوریه این بود که عده‌ای خارج نشین می‌نشستند و صحبت می‌کردند اما امروز مذاکره میان دولت سوریه و گروه‌های مسلح در صحنه است که می‌تواند مذاکره‌ای واقعی و جدی باشد.
(در خصوص رابطه ایران و عربستان سعودی و بحث‌هایی مربوط به میانجیگری کویت و عراق) ما با عربستان از نظر روابط دو جانبه مشکلی نداریم که حل کنیم و مشکلات به مداخلات این کشور در بحرین، حمله به یمن و مداخله در مسائل منطقه بر می‌گردد. در موضوع حمله به سفارت عربستان نیز، این کشور به صورت یک جانبه روابط خود را قطع کرد که از همان زمان کشورهای مختلفی خواستند بین ایران و عربستان میانجیگری کنند، کویت، عراق و مسوولان حدود هشت کشور دیگر در این رابطه صحبت کردند. ما امیدواریم ریشه‌های مساله حل شود چون ما می‌خواهیم در منطقه صلح و ثبات برقرار شود. ایران قصد دخالت در مسائل داخلی عربستان را ندارد و نمی‌خواهد این کشور در منطقه حذف شود، اما وقتی به کشورهای همسایه خود حمله و مداخله می‌کند و تروریسم‌ها از منابع آنها استفاده می‌کنند مشکل ایجاد می‌شود. بنابراین اگر عربستان تصمیم‌هایی اتخاذ کند ما نیز حاضریم به عربستان کمک کرده و در کل، منطقه‌ای با ثبات و وحدت بیشتر ایجاد کنیم.
خرید هواپیما در حوزه گردشگری بسیار تاثیرگذار خواهد بود و برای همه مردم از جمله رانندگان تاکسی، هتلداران، مغازه‌دار‌ها و همه کسانی که به نحوی با حوزه گردشگری ارتباط دارند نتیجه بخش خواهد بود. چه اشکال دارد مردم ما یک هواپیمای سالم و تمیزسوار شوند؟ انگار برخی می‌خواهند هواپیمای کهنه سوار شوند خب کهنه‌اش را هم داریم، آنها سوار شوند.
(در مورد منشور حقوق شهروندی و ضمانت اجرایی آن و همچنین عدم تحقق برخی مفاد آن از جمله جلوگیری از حضور محمد خاتمی در مراسم آیت‌الله هاشمی به عنوان یک حق شهروندی) حقوق شهروندی از وعده‌های من در سال ٩٢ بود که در صد روز اول فعالیت دولت متن ابتدایی آن را منتشر کردیم و با دریافت نظرات مختلف منشور خوب و جامعی حاصل شد که البته ممکن است بعدها کامل‌تر هم بشود.
منشور حقوق شهروندی متکی به قانون اساسی و به خصوص فصل سوم قانون اساسی است. منشور حقوق شهروندی را به تک تک دستگاه‌های اجرایی ابلاغ خواهم کرد البته نکته‌ای که وجود دارد این است که حقوق شهروندی تنها به دستگاه اجرایی تعلق ندارد و اگر دولت آن را اجرا کند قوای دیگر نیز باید در این مسیر به دولت کمک کند و امیدواریم دو قوه دیگر در کنار قوه مجریه در اجرای حقوق شهروندی همراهی لازم را داشته باشند. اینکه در مقام عمل برخی از موارد حقوق شهروندی امروز هنوز عملیاتی نمی‌شود، متاسف هستم. به عنوان رییس‌جمهور همواره مسائل حقوق شهروندی را دنبال می‌کنم و با وزیر دادگستری که پیوند بین قوه قضاییه و مجریه هستند به‌طور کتبی و شفاهی همواره این موارد را به‌طور منظم دنبال می‌کنم.
برخی مسائل وجود دارد که حل آن زمان بر است اما ما همه تلاش‌مان را می‌کنیم و حتی می‌خواهیم برخی از امور همین امشب اجرا شود و نه فردا اما در عین حال تلاش و توان ما در حدی است که نیازمند به کمک دیگران هستیم و در برخی موارد نیز نیازمند به اجماع نظام هستیم و من بسیار به آینده امیدوار هستم که همه تلاش‌های‌مان به ثمر بنشیند.
**هیچ گونه مذاکره‌ای در مورد برجام در کار نخواهد بود
وجود رییس‌جمهور جدید در کاخ سفید تاثیر خاصی در انتخابات آینده ایران نخواهد داشت و ایران روند خودش را دارد. مردم تلاش خودشان را انجام می‌دهند و آنچه خواست مردم ایران باشد در انتخابات انجام می‌شود. آقای ترامپ به عنوان رییس‌جمهور منتخب امریکا تا به حال اظهاراتی درباره برجام کرده که خوشحال نیست یا این توافق خوبی نیست و غیره. اینها بیشتر شعار است و بعید می‌دانم در مقام عمل وقتی وارد کاخ سفید شود، اتفاقی بیفتد چون این توافق دو جانبه نیست. مذاکره مجدد که اصلا معنا ندارد. مذاکرات مقدمه‌ای برای توافقی بوده و سال‌ها طول کشیده، از سال ٨٢ شروع شده و مذاکرات مختلف در این دولت هم حدود دو و نیم سال به طول انجامیده که بر سر بند بند و کلمه کلمه توافق بحث شده است مثل اینکه کسی بگوید پیرهنی که داریم می‌خواهیم تبدیل به پنبه کنیم و دوباره ریسندگی شود و از ابتدا خیاط بدوزد.
گاهی صدا و سیما جملات ما را خلاصه می‌کند و معنا دقیق مشخص نمی‌شود. من در آن سخنرانی گفتم اگر امریکایی‌ها تمدید ISA را بلااثر نکنند این نقض فاحش برجام است که صدا و سیما برای خلاصه کردن، فقط این بخش آخرش را پخش کرد. دولت امریکا باید دو کار می‌کرد که با فشارهای جمهوری اسلامی ایران به امریکا و ١+٥ انجام شد. اول اینکه قانون تمدید ISA را -که توسط کنگره انجام شد- رییس‌جمهور امضا نکرد، هر چند نمی‌گویم به وظیفه‌اش که وتو کردن بوده عمل کرده اما این اتفاق امضا نکردن هم خیلی نمی‌افتد. دوم اینکه بلافاصله این قانون را بلااثر کردند که اگر این کار را نمی‌کردند ما اینجا آرام نمی‌نشستیم و خیلی برنامه‌ها داشتیم.
برجام چیزی نیست که یکی که انتخاب شده بگوید از آن خوشم نمی‌آید. این برای امریکا خیر است و آنها نمی‌فهمند. برجام فضای جدیدی در دنیا ایجاد کرده که به ضرر کسی نیست. رییس‌جمهور منتخب امریکا هم فعلا اینگونه است ولی برجام چیزی نیست که دولت یا کسی به راحتی آن را زیر پا بگذارد. ما باید تدبیرمان را به کار ببندیم.
بعضی‌ها شب که می‌خوابند منتظرند صبح برجام به هم بخورد. این خواب‌ها چه خاصیتی دارد؟ هی هر روز مقاله می‌نویسند که پایه برجام سست شده است. عده‌ای در طول این ده، بیست سال بوده‌اند که هر چه پیش بینی کرده‌اند بر عکس شده ولی باز هم پیش بینی می‌کنند و من نمی‌دانم این پیش‌بینی‌ها چه خاصیتی دارد اما به هر حال در برجام حواس‌مان باید جمع باشد و جمع خواهد بود و بهتر است به جای این بحث‌ها از فضای ایجاد شده استفاده کنیم.
**پاسخ‌های رییس‌جمهور درباره انتخابات
کسی فکر نکند به خاطر انتخابات سال آینده باید نسبت به برجام بیش از حد سخن بگوید یا کمتر از حد لازم حرفی بزند. برای ما از برجام مهم‌تر حق و موفقیت یک ملت است؛ چرا که در پیشگاه خدا باید نسبت به موفقیت‌مان شاکر باشیم. البته هیچ کس مدعی موفقیت 100 درصد در هیچ کاری نیست و باید برآیند کار را در نظر گرفت که جمع این کار موفقیت بزرگ برای ملت عزیز و بزرگ ما بود.
(در پاسخ به وجود زمزمه‌هایی برای رد‌صلاحیت رییس‌جمهوری در انتخابات ٩٦)ما را با شورای نگهبان دعوا نیندازید. روابط ما با شورای نگهبان خوب بوده و خوب است. اینها شایعات است و انتخابات یک فرآیندی دارد که تا رسیدن به آن نیز فرصت فراوانی باقی مانده است. امروز باید برای خدمت به نظام و جامعه کمربندهای‌مان را محکم کنیم. من امیدوارم نگرانی‌هایی که به آن اشاره کردید روز به روز کاسته شود و فضای وحدت ملی که در رحلت آیت‌الله هاشمی نمود خوبی داشت و از جناح‌ها، تفکرات و گرایش‌های مختلف در کنار هم قرار گرفتند، حفظ شود.
پاسخ درباره کاندیداتوری در انتخابات سال آینده سخت است.
*منبع: روزنامه اعتماد، 1395.10.29
نظر شما
