بانکداری ایرانی-وسیلە کسب و کارشان گالن‌های پلاستیکی است؛ ساعت‌ها چشم بە راە می‌مانند و بە محض ورود ماشین‌های باری بە مرز بە سویشان می‌روند و سوخت مورد نیاز آن‌ها را با قیمتی ناچیز اما بە صورت قاچاقی تامین می‌کنند.
ایسنا/کردستان بە آن‌ها گالن بە دست‌های مرزی می‌گویند، جوانانی کە گازوئیل را در گالون‌های پلاستیکی برای دیگران حمل و یا بهتر است بگوییم قاچاق می‌کنند.
گالن بە دست‌ها همچون قاچاقچیان خردەپایی هستند کە کار آن‌ها آسان‌ترین و ارزان‌ترین راە برای پرکردن باک خودروهایی است کە از مرز گذر می‌کنند.
مرز بین‌المللی باشماق مریوان نیز خالی از پدیدە گالن بە دست‌ها نیست و پر از دلالانی است کە با کم‌ترین درآمد و بە صورت قاچاقی، سوخت مورد نیاز خودروهای باری موجود در مرز را تامین می‌کنند.
در راستای کوتاە کردن دست گالن بە دست‌ها در مرز باشماق و جلوگیری از قاچاق سوخت در مرزها، طرحی بە عنوان طرح "فول باک" یا همان "باک پر" در استان کردستان در حال اجرا است.
"فول باک" چە طرحی است؟ براساس این طرح کە یکی از طرح‌های ملی و از مصوبات ابلاغی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز کشور به استانداری‌ها است، میزان سوخت داخل باک کامیون‌های ایرانی خروجی از کشور بر اساس «باک پر» محاسبه و وجه آن بر اساس نرخ تعادلی مرزی دریافت و به حساب خزانه دولت واریز می‌شود.
افزایش چشمگیر درآمدهای مرزی دولت و کاهش عرضه خارج از شبکه سوخت از مهم‌ترین مزایای اجرای این طرح به‌شمار می‌رود که اجرای آن در دیگر مناطق مرزی کشور الزامی است.
کاهش شمار افراد سودجود، دلالان و گالن به‌دست‌ها، جلوگیری از قاچاق سوخت در نقاط مرزی از جمله مزایای این طرح است.
طرح فول باک روشی برای جمع‌آوری باک‌های اضافه و جاسازی‌شده در کامیون‌های خروجی از مرز، توجه به استانداردسازی باک خودروها و الزام به رعایت آن، همچنین جلوگیری از خروج غیرمجاز سوخت در مرزها است.
این طرح در سال ۹٦ و ۹٥ برای اولین بار در مرز باشماق استان کردستان اجرایی شد کە متاسفانە بە دلیل عدم حل مشکلات و نواقص موجود آن، پس از مدتی بە کلی تعطیل شد.
حال پس از گذشت هشت سال از اجرای ناموفق طرح "فول باک" در مرز باشماق، بار دیگر استان کردستان خواهان اجرایی کردن این طرح در پایانە مرزی باشماق است.
طرحی کە بە گفتە مدیر شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی منطقه کردستان، اگر در استان کردستان اجرایی شود، گالن بە دست‌های مرز باشماق را حذف خواهد کرد.
جهانبخش نوکانی در خصوص اجرای طرح "فول باک" در پایانە مرزی باشماق اظهار کرد: روان‌سازی و تسریع در تردد حمل و نقل، افزایش چند برابری درآمد فروش سوخت مرزی، عدم دخالت خطای انسانی یا تخلف در کنترل باک کامیون‌ها و بە حداقل رسیدن حضور گالن بە دست‌ها در مرز باشماق از مزایای اجرای این طرح است.
وی با اشارە بە اینکە بسترسازی لازم جهت اجرای این طرح انجام شدە است، افزود: پنج دستگاە جایگاە سیار بە ظرفیت ۱٥۰ هزار لیتر جهت استقرار در نظر گرفتە شدە کە ٥ دستگاە نفتکش بە صورت شبانەروز عملیات این جایگاەها را انجام خواهند داد.
لازم بە ذکر است کە طرح "فول باک" در اکثر مناطق همچون میاندوآب، ارومیە، آذربایجان شرقی انجام و در کرمانشاە نیز در حال انجام است کە اکثر این طرح‌ها بە صورت موفقیت آمیز در مرزها عمل کردە است.
ضرورت اجرای همزمان طرح "فول باک" در استان‌های هم مرز با اقلیم عراق
مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای کردستان گفت: یکی از درخواست‌های ما در استان کردستان این است کە این طرح همزمان با استان‌هایی کە با اقلیم عراق ارتباط تجاری دارند، اجرایی شود.
فرزاد حسنی اظهار کرد: اگر این طرح بە تنهایی در استان کردستان اجرایی شود، قاعدتا بخش ناوگان حمل‌ونقل باری ما در بحث ترانزیت دستخوش تغییرات و در نهایت ایجاد نارضایتی در مرز خواهد شد.
وی عنوان کرد: اگر این طرح در استان کرمانشاە اجرایی نشود، از آنجایی کە مرز باشماق دومین مرز زمینی کشور و دارای اهمیت است، احتمال اینکە فرار بار را داشتە باشیم و تجار بە دلیل اجرای طرح "فول باک" مقصد خود را بە سمت مرز "پرویز خان" استان کرمانشاە تغییر دهند؛ بسیار زیاد است.
حسنی در ادامه بە همکاری جایگاه‌ها و تیرپارک‌ها اشارە کرد و گفت: طی یک هفتە اخیر جایگاه‌هایی در داخل تیرپارک‌ها تعیین و امکان استقرار ۱۲ تلمبه سوخت در ۳ محل از مرز باشماق وجود دارد.
وی در پایان تاکید کرد: امیدواریم اجرای این طرح در استان کردستان بە صورت همزمان با استان‌های مجاور صورت گیرد تا شاهد هیچگونە فرار باری نباشیم.
مشکلات پیش روی طرح "فول باک" باید از ریشە حل شود
در ادامە امیدی معاون امور گمرکی اداره کل گمرکات کردستان گفت: بە بیان دیگر اجرای این طرح بە نحوی بازگشت بە ٨ سال گذشتە است.
وی اظهار کرد: نباید تنها بر برنامەریزی برروی کامیون‌های ترانزیتی اکتفا کرد، بلکە باید برای ماشین‌های صادراتی نیز چارەای اندیشیدە شود.
امیدی ادامە داد: یکی از موضوعات اجرای طرح، بحث کامیون‌های ترانزیتی است و اگر برای خودروهای صادراتی برنامەریزی صورت نگیرد، اجرای این طرح در استان موفق نخواهد شد.
وی بیان کرد: در حال حاضر بحث دیپ زنی کامیون‌های باری در تیر پارک‌ها است و در پایانە مرزی خروجی نیست؛ لذا باید بە این مسئلە اندیشید.
امیدی افزود: امروزە پایش‌های انجام شدە در مرز باشماق در راستای فول باک و دیپ‌زنی نیست، بلکە در بحث گالن‌های جاساز شدە در ماشین‌ها است.
وی ادامە داد: اگر خواهان اجرای موفق این طرح در استان هستیم باید مسائل را از ریشە ببینیم و آن را حل کنیم؛ لذا اگر خواهان حل مشکل دیپ‌زنی و گالن بە دست‌ها در مرز هستیم، باید در مسیر منتهی بە مرز برنامەریزی و ایست و بازرسی برقرار و دیوارهای پیرامون مرز درست شود.
امیدی بیان کرد: اگر این طرح عقبە درستی نداشتە باشد و مشکلات آن از ریشە حل نشود، اجرای آن موفق نخواهد بود.
طرح "فول باک" در اوایل آذر ماە در مرز باشماق اجرایی خواهد شد
دبیر کمیسیون برنامه‌ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز استان کردستان در خصوص اجرای طرح "فول باک" در پایانە مرزی باشماق مریوان اظهار کرد: این طرح چندین ماە است کە بە صورت جدی در استان بررسی و طی چند ماە اخیر توسط ستاد مرکزی مبارزە با قاچاق کالا و ارز دستور اجرای آن صادر شد.
علی خداویسی عنوان کرد: باتوجە بە بررسی‌های انجام شدە توسط دستگاەهای مرتبط در استان کردستان نهایتا مقرر شد کە در اوایل آذر ماە این موضوع در پایانە مرزی باشماق عملیاتی شود.
خداویسی بیان کرد: لذا یکی از پیشنهادهای استان کردستان اجرای همزمان طرح "فول باک" در همه استان‌ها بود کە خوشبختانە این مهم در اوایل آذرماه سال جاری به صورت همزمان در استان‌های هم‌مرز با عراق اجرایی خواهد شد.
وی بر اجرای همزمان این طرح در سایر استان‌ها تاکید کرد و گفت: طرح "فول باک" یا همان "باک پُر" باید به صورت همزمان در استان‌های هم‌مرز با عراق اجرایی شود تا بارها به سمت استان‌های دیگر سرازیر نشود.
