بررسی ابعاد حقوقی توافق پاریس

دی ماه 95، میزگردی در خبرآنلاین برای بررسی حقوقی توافقنامه محیط زیستی پاریس برگزار شد.

به گزارش خبرآنلاین؛ چندین سال است که بشر فهمیده بسیاری از فعالیت هایش منجر به افزایش دمای کره زمین می‌شود و این افزایش دما برای بقای انسان مرگبار است؛ با افزایش دما بسیاری از شهرها زیر آب می روند، خشکسالی در مناطق زیادی شدیدتر می شود و ...

به همین دلیل در طول سال 94 سران بیش از 100 کشور دنیا دور هم در پاریس جمع شدند و به توافقی برای نجات کره زمین رسیدند، توافقی که به توافق پاریس معروف شد.

ایران هم جزو این کشورها بود و در سال 1395 این توافقنامه وارد شورای نگهبان شد تا تایید شود، اما در همان هنگام انتقادات زیادی به این توافقنامه شد. در همین راستا زمستان 95 با حضور دکتر مجید شفیع‌پور، رئیس مرکز امور بین الملل سازمان حفاظت از محیط زیست و عضو ارشد مذاکره کننده ایران در پاریس، پیمان حاج‌محمودعطار و محمدرضا زمانی دو حقوقدانی که ابعاد حقوقی این توافقنامه را بررسی کرده‌اند، میزگردی در خبرآنلاین برگزار شد تا ابعاد حقوقی این توافقنامه بررسی شود، بخشی از این میزگرد را در ادامه می‌خوانید؛

برخی می گویند تعهدی را پذیرفته‌ایم که اجرا نکردن آن می تواند منجر به تحریم شود، مثلا چند ماه پیش وزیر نیرو گفته بود اگر ایران این توافقنامه را عملی نکند کشورمان تحریم می شود آیا این حقیقت دارد ؟

شفیع پور- برخی می گویند ایران رفته تعهدی را پذیرفته است، اما کدام تعهد؟ ما هنوز به توافقنامه پاریس نپیوستیم که بخواهیم تعهدی را بپذیریم. همچنین اگر اشاره برخی به برنامه 4 درصد و 8 درصدی ایران برای کاهش گازهای گلخانه ای یا همان «آی‌ان‌دی‌سی» ها (INDC) است، اینها که اصلا تعهدی نبوده اند و قبل از این که اصلا توافقنامه پاریس متولد شود، ما آن ها را ارائه داده بودیم. در واقع هدف توافقنامه پاریس ارتقای اجرای کنوانسیون است و هیچ تعهدی در آن مگر یک تعهد برای کشورهای در حال توسعه وجود ندارد؛ آن تعهد هم ارائه گزارش ملی مشارکت در این مسیر است.

یعنی هیچ تحریمی در کار نیست؟

شفیع‌پور: این به صراحت در متن توافقنامه نوشته شده است.

عطار: متن دقیق فارسی این بند به این شکل است: «ماده 1-15: به منظور تسهیل اجرا و ارتقا سازگاری با مقررات این توافق نامه، مکانیزمی بر طبق این سند بنا شده است. 2: مکانیزم مذکور در بند ماده یک باید از کمیته ای تشکیل شود که بر پایه کارشناسی و تسهیل در ماهیت شفاف، غیر خسمانه و غیر تنبیهی باشد.»

شفیع‌پور: این بند دارد محور ها را مشخص می کند اگر کمیته ای در آینده بخواهد تشکیل شود دنبال جریمه و تنبیه نیست بلکه می خواهد تشویق کند.

عطار: اتفاقا اگر ما عضو این توافق بشویم می توانیم از بسیاری از تحریم ها جلوگیری کنیم مثل برجام.

یعنی هیچ تحریمی در کار نیست؟

شفیع‌پور: این به صراحت در متن توافقنامه نوشته شده است.

عطار: اتفاقا اگر ما عضو این توافق بشویم می توانیم از بسیاری از تحریم ها جلوگیری کنیم مثل برجام.

حال اگر توافقنامه پاریس در شورای نگهبان تایید نشود، چه پیامدهای قانونی برای ما دارد؟

عطار: در حقوق بین الملل یک بحثی وجود دارد به نام قواعد دستور دهنده بین المللی این قواعد شامل یک سری حقوق بنیادی بشر است، انسان وقتی که به دنیا می آید و حتی در دوران جنینی حقوقی دارد که هیچ کشوری حتی با تصویب قانون نمی تواند این حقوق را از آن بگیرد به این ها حقوق بنیادین بشر گفته می شود. بر اساس این حقوق یک سری قواعد دستور دهنده بین المللی تصویب شد و بر اساس این قواعد یک سری پیمان ها و آرا و احکام بین المللی تدوین شده است، هر دولتی اگر نخواهد به طور عمدی یا غیر عمدی عضو این پیمان ها بشود، قواعد دستور دهنده بین المللی این حق را به سایر دولت ها می دهد که به طور اقتصادی یا قضایی به این کشور ها فشار بیاورند.

از سویی برخی می گویند این توافق نامه مکلاتی دارد و نمی تواند مانع گرم شدن زمین شود، آیا این درست است؟

زمانی- ببینید به نظر منی یکی از اشکالات که در این توافقنامه وجود دارد، نبود ساز و کار تضمینات لازم و همه جانبه و موثر است، چون رویکرد اصلی توافقنامه بر اساس تمایلات مشتاقانه بوده است اما در عمل چه تضمینی وجود دارد که کشوری مثل آمریکا یا چین اقدامی انجام دهند؟ مسئله دوم این است که با توجه به این که فرایند تصویب این توافقنامه در نظام حقوقی همه ی کشور ها یکسان نیست، سوالی به وجود می آید و آن این است که با توجه به فوریت تغییر اقلیم و روند فزاینده آن و آثار مخرب آن، این توافقنامه چگونه می تواند از یک روند مخرب پیشگیری کند و نقش بازدارندگی داشته باشد ؟

برچسب ها: محیط زیست ، تحریم ایران ، توافق پاریس

بازدید از صفحه اول ارسال به دوستان نسخه چاپی