روزنامه شرق در گفت و گو با زهرا احمدی پور رییس جدید سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌‌دستی و گردشگری نوشت: امنیت پایدار در ایران در مقایسه با اغلب کشورهای منطقه، ارتقای خدمات فرودگاهی و ترانسفر، رشد کیفیت شاخص های تورگردانی و امکانات اقامتی ازجمله مواردی است که نسبت به گذشته بهبود یافته و موجبات رضایت بیشتر گردشگران خارجی را فراهم کرده است.
روزنامه شرق در گفت و گو با زهرا احمدی پور رییس جدید سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌‌دستی و گردشگری نوشت: امنیت پایدار در ایران در مقایسه با اغلب کشورهای منطقه، ارتقای خدمات فرودگاهی و ترانسفر، رشد کیفیت شاخص های تورگردانی و امکانات اقامتی ازجمله مواردی است که نسبت به گذشته بهبود یافته و موجبات رضایت بیشتر گردشگران خارجی را فراهم کرده است.
در این گفت و گو آمده است: زهرا احمدی پور از میانه های آبان امسال با حکم حسن روحانی به عنوان رئیس جدید سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری انتخاب و منصوب شد. سه ماه از حضورش در این سمت می گذرد و رصد اخبار دیدارها، سفرها و سخنرانی های او در این مدت، نشان می دهد برنامه ها و اهدافی مفصل برای مسئولیتش در این سازمان دارد. در همین مدت بارها به استان های مختلف سفر کرده و ظرفیت های گردشگری و صنایع دستی و میراث فرهنگی نقاط مختلف کشور را از نزدیک دیده و درباره آنها اظهارنظر کرده است. با این حال، هنوز قضاوت درباره اینکه احمدی پور چگونه مدیری برای این سازمان خواهد بود، زود است؛
به ویژه آنکه مدیران این سازمان در سال های اخیر بارها و بارها دیر آمده و زود رفته اند. البته شواهد حکایت از آن دارد که این رئیس جدید، اهدافی بلندپروازانه و مفصل تر برای سازمان تحت امرش دارد. در این گفت وگو، به سراغ خانم احمدی پور رفته ایم تا از او درباره آنچه از آغاز به کار دولت روحانی و به‌ویژه پس از برجام بر حوزه های وظایفش رفته است، سؤال کنیم؛ اینکه شرایط کنونی به نسبت دوره پیش از آن، چه فرقی کرده و اکنون به‌لحاظ آمارها کجا ایستاده ایم. به‌ویژه آنکه یک سال از اجرای برجام هم گذشت و این توافق بین المللی مهم اثرات شگرفی بر گردشگری و صنایع دستی و همچنین حفاظت از میراث فرهنگی کشور گذاشته است. مشروح گفت وگو در ادامه آمده است:
** صنعت گردشگری پس از اجرائی شدن برجام و رفع تحریم ها چه میزان رشد داشته است؟ آخرین آمار از تعداد گردشگران خارجی ای که وارد کشور شده اند، چگونه است؟
در سال اول اجرای برجام، درمجموع 2.8 درصد رشد ورود گردشگر داشته ایم. ورود گردشگران کشورهای غربی به تفکیک کشورهای مختلف از ١٣ تا ١٠٤ درصد رشد داشته است که رقم ١٠٤ با بیشترین رشد، مربوط به ورود گردشگران فرانسوی بوده است. ١٠ کشور اروپایی که دارای بیشترین سهم در گردشگری ورودی ایران هستند، به‌ترتیب عبارت اند از: کشورهای آلمان، فرانسه، ایتالیا، روسیه، هلند، انگلستان، سوئد، اتریش، اسپانیا و سوئیس. به عنوان مثال تعداد گردشگر ورودی از آلمان، بیش از ٢٩ هزار نفر بوده و حدود چهار هزار نفر نیز از سوئیس در شش ماهه اول سال ٩٥ بوده و برای همه کشورهای اروپایی، رشد مثبت ورود گردشگر را داشته ایم. بیان رشد ورود گردشگران غربی از این جهت اهمیت دارد که فضای پیش از برجام و پیش از روی کار آمدن دولت تدبیر و امید بیشترین آسیب را به این بخش وارد کرده است. گسترش روابط، به ویژه توسعه روابط دوجانبه گردشگری با این کشورها، لغو تحریم ها علیه ایران، دیپلماسی فعال ایران در عرصه بین المللی، ارائه تصویری مثبت از ایران در جهان پس از برجام، سفرهای مقامات عالی رتبه کشورهای اروپایی به ایران، تلاش برای توسعه گردشگری ایران در عرصه بین المللی و حمایت و تشویق فعالیت های بخش خصوصی، سبب شده نام ایران دوباره در فهرست هدف گردشگری تورهای اروپایی قرار بگیرد.
** اجرائی‌شدن برجام و رفع تحریم ها چه تأثیری بر حوزه‌های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری داشته است؟
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، نخستین دستگاهی بود که نتایج ناشی از برجام در آن هویدا شد. البته با روی کار آمدن دولت یازدهم و ایجاد فضای امید، پیش از اعلام دستیابی به توافق و روز اجرائی شدن برجام هم حوزه گردشگری به نسبت دولت قبل، دچار تحول شده بود و گردشگران خارجی بار دیگر ایران را به‌عنوان مقصدی جذاب برای سفر انتخاب می کردند؛ اما پیش از اجرائی شدن برجام، دو حوزه دیگر یعنی میراث فرهنگی و صنایع دستی، دگرگونی معناداری نداشتند که به مدد برجام، این دو حوزه نیز در مسیر بهبود قرار گرفته اند.
پس از اجرائی شدن برجام، شاهد افزایش ورود گردشگران خارجی، به‌ویژه گردشگران غربی، بوده ایم که مردم می توانند این تغییر وضعیت را بدون اینکه نیاز به ذکر آمار باشد، در مکان های توریستی و فرودگاه ها ببینند. افزایش تعاملات بین‌المللی در حوزه میراث فرهنگی، آثار و نتایجی در ثبت های جهانی و استرداد اموال تاریخی و فرهنگی داشته است. در حوزه صنایع دستی، حضور تولید‌کنندگان ایرانی در نمایشگاه های بین المللی، با رشد و استقبال مواجه شده است. موفقیت کشورمان در باز پس گیری گنجینه های تاریخی خارج شده از ایران هم اتفاق ارزنده ای بود که از مسیر دیپلماسی اعتماد رخ داده است. بدون بهبود فضای تعامل با جهان، کار دشواری پیش رو داشتیم. در زمینه بازپس گیری اموال فرهنگی مسروقه که به طور غیرقانونی از کشور خارج شده اند، چهار محموله به ایران برگردانده شد که دو محموله از آمریکا، یکی از بلژیک و دیگری از ایتالیا بوده است. همچنین در حوزه میراث، تفاهم نامه‌های دوجانبه ای با کشورهای آلمان، ایتالیا، هند و عراق منعقد شده است.
در حوزه صنایع دستی نیز وضعیت فروش رونق یافت؛ به‌گونه ای که در سال ٩٣، با رشد بیش از ٥٠ درصد روبه‌رو شد و در سال ٩٤ نیز ١٦ درصد بر این رقم افزوده شد. یکی از علت های رشد فروش داخلی، حضور گردشگران بیشتر خارجی در کشور است که در فرایند مذاکرات و نتایج پسابرجام میسر شد. همین امر موجب شد بسیاری از فروشگاه های مراکز گردشگری کشور مانند اصفهان، دوباره رونق گرفتند. صادرات صنایع دستی کشور پس از چندین سال رکود و حتی گاهی کاهش، با روی کار آمدن دولت یازدهم و مذاکرات مثبت برجام، با رشد درخور توجه ٣٦ درصد در سال ٩٣ مواجه و بر این رقم در سال ٩٤ رقمی به میزان ١٣ درصد اضافه شد. رشد صادرات صنایع دستی و صادرکنندگان این حوزه موجب شد برای نخستین بار در سال ١٣٩٤ انجمن صادرکنندگان صنایع دستی شکل بگیرد؛ همچنین برای نخستین‌بار در سال ١٣٩٥ یک هیئت تجاری از اتحادیه اروپا برای خرید صنایع دستی به دعوت معاونت صنایع دستی وارد ایران شد و به هنرمندان ایرانی سفارش خرید داد که آغاز یک روند امیدبخش در این عرصه بود.
** برای ورود گردشگران خارجی چه تسهیلاتی در نظر گرفته شده است و چه موانعی درزمینه جذب گردشگر خارجی وجود دارد؟
پس از برجام بلافاصله مذاکراتی برای تسهیل صدور روادید با کشورهای مختلف آغاز شد. فراموش نکرده ایم صف‌های طولانی پشت در سفارتخانه های خارجی را که به نوعی وهن کشور و مردم بود. سخت گیری های نابجای پیش از برجام از سوی سفارتخانه های خارجی را همه کسانی که برای تجارت یا دیدار از بستگانشان ناگزیر از مراجعه به این سفارتخانه ها بودند به خاطر دارند. آن وضعیت را با وضعیت فعلی مقایسه کنید؛ نه اینکه وضعیت فعلی مطلوب باشد ولی به‌وضوح تغییر رویکردها را می توان مشاهده کرد. ما البته به شرایط کنونی هم راضی نیستیم و هدف غایی ما رسیدن به نقطه ای است که ایرانیان برای سفر به اغلب کشورهای جهان دغدغه ای جز خریدن بلیت نداشته باشند. اما در سمت گردشگران خارجی هم تسهیلات خوبی درباره صدور روادید فرودگاهی انجام شد.
امنیت پایدار در ایران در مقایسه با اغلب کشورهای منطقه، ارتقای خدمات فرودگاهی و ترانسفر، رشد کیفیت شاخص های تورگردانی و امکانات اقامتی ازجمله مواردی است که نسبت به گذشته بهبود یافته و موجبات رضایت بیشتر گردشگران خارجی را فراهم کرده است. به این ترتیب گردشگران با سوغات لبخند و رضایت به کشور خود بازمی گرداند و دیگران را برای سفر به ایران تشویق می کنند و این گزاره رسمی و غیرقابل سنجش نیست. شبکه های اجتماعی را ببینید و دعوت افراد عادی در فضای مجازی برای سفر به ایران را به زبان های مختلف و با ملیت های گوناگون مشاهده کنید. گشایش اعتبارات بین المللی (ال‌سی) برای طرح های گردشگری با اتصال سیستم بانکی به شبکه سوییفت، ایجاد زیرساخت های الکترونیکی برای استفاده گردشگران از کارت های مالی- اعتباری بین المللی و امکان برقراری پوشش های کامل بیمه های بین المللی ازجمله برنامه هایی است که به طور جدی پیگیر آنها هستیم و به‌زودی عملیاتی خواهد شد. در حال حاضر می توان از صدور روادید و تبدیل ارز، امکانات حمل و نقل و استانداردهای اقامتی برای جذب گردشگر خارجی به عنوان بخشی از مشکلات درزمینه جذب گردشگر خارجی یاد کرد.
** سرمایه گذاری در حوزه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری پس از برجام چه وضعی داشته و چه میزان جذب سرمایه گذاری خارجی داشته ایم؟
طبعا فضای پسابرجام و امنیت ایجاد شده ناشی از آن موجب اعتماد بیشتر سرمایه گذاران خارجی شده است؛ البته با توجه به اینکه فرایند ارائه و پذیرش و عملیاتی‌شدن طرح های مربوط به پروژه های گردشگری به‌ویژه در سطح سرمایه گذاری خارجی زمان بر است هنوز نمی‌توان رقم دقیقی را برای حجم سرمایه گذاری ها در این زمینه اعلام کرد ولی شمار طرح ها و پیشنهادهای ارائه شده رشد معناداری دارد. در راستای جذب سرمایه گذاری خارجی، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با بیش از ٣٠ هیئت خارجی برای ایجاد تأسیسات گردشگری، نشست ها و جلسات تخصصی داشته است. در حوزه صنایع دستی نیز اتفاقات خوبی افتاده است. یونیدو یا سازمان توسعه صنعتی ملل متحد یکی از سازمان های مؤثر است که پس از برجام میزان همکاری های آن با ایران به طور چشم گیری افزایش یافته است. این سازمان در انتقال تجربیات و الگوهای تولید نقش مهمی ایفا می کند. معاونت صنایع دستی هم اکنون در سه استان از این سازمان جهانی برای بازسازی طراحی و زنجیره تولیدی بهره می برد. از سویی در دوران تحریم بسیاری از کشورها از ایران در نمایشگاه ها دعوت به عمل نمی آورند و اگر هم هنرمندان در برخی کشورها حاضر می شدند امکان جابه جایی ارز نداشتند و مجبور بودند با مشکلات و ضررهای زیادی ارز را منتقل کنند. پس از برجام بسیاری از مسائل تسهیل شده اند و سفارش های بیشتری برای تجار ایرانی صورت می گیرد.
در سال ١٣٩٥ برای نخستین بار یک مرکز بزرگ تجاری در هلند به وسیله بخش خصوصی و با حمایت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری راه اندازی شد. برخی کشورهای غربی به‌ویژه انگلستان و آمریکا در سال‌های تحریم از فهرست کشورهای هدف صادرات خارج شده بودند. پس از برجام کم‌کم صادرات به این کشورها به صورت رسمی یا نیمه‌رسمی از سر گرفته شد و انگلستان و آمریکا به ترتیب در رتبه هفتم و هشتم وارد کننده صنایع دستی ایران قرار گرفتند.
** در زمینه اسکان گردشگران و ساخت هتل و امکانات رفاهی چه اقداماتی در دولت تدبیر و امید انجام شده و چه برنامه هایی دارید؟
هم اکنون ١٢٤ هتل از مرحله صدور مجوز تا مراحل پایانی شامل ٤٧ هتل پنج‌ستاره و ٧٧ هتل چهارستاره در کشور در حال احداث است که با تکمیل آنها در چهار سال آتی معادل ٩٠ سال گذشته به ظرفیت هتل های چهار و پنج ستاره کشور افزوده می شود.
** تعامل سازمان میراث فرهنگی با سایر کشورها چگونه بوده و چه تفاهم نامه هایی امضا شده و چه برنامه هایی در این زمینه دارید؟
در دوران پسابرجام تاکنون بیش از ٣٠ ملاقات با هیئت های خارجی در سطح وزرای گردشگری، سفرا و سایر مقامات ارشد کشورها صورت گرفته و منتج به انعقاد تفاهم نامه های متعدد شده است. حضور برندهای مشهور در بازار گردشگری ایران از نقطه های امیدبخش است، کما اینکه چند برند هتل سازی نیز در مراحل نهایی توافق قرار دارند. سفر اخیر که در معیت دکتر روحانی به کشور های ارمنستان، قرقیزستان انجام شده نیز دستاوردهای خوبی برای کشور داشت که امضای تفاهم نامه برای تسهیل ورود متقابل گردشگر ازجمله آنها بود. با ایجاد شرایط مناسب و امکان رفت و آمد کارشناسان جهانی و جلسات متعدد، وضعیت و جایگاه صنایع دستی نیز دستخوش تغییراتی شد.
** تأثیر نوسازی ناوگان هوایی در حوزه گردشگری را چطور ارزیابی می کنید؟
نوسازی ناوگان هوایی در کنار بهبود راه های مواصلاتی و گسترش حمل و نقل ریلی مهم ترین عامل سخت افزاری برای رشد گردشگری است. پیش از ورود هواپیما، شاهد تحولات بزرگ و ستودنی درزمینه سرمایه گذاری برای نوسازی خطوط ریلی، گسترش آن و همچنین بهبود و استانداردسازی راه های مواصلاتی بوده ایم، اما با ورود نخستین هواپیمای خریداری شده از ایرباس، تحریم ٣٧ساله ناوگان هواپیمایی ایران شکسته شد تا بار دیگر این نکته هویدا شود که «برجام» صرفا دستاوردی دیپلماتیک نبوده بلکه دریچه همکاری اقتصادی بین المللی را به روی ایران گشوده است. امیدواریم این روند همچنان ادامه یافته و با ورود هواپیماهای جدید به ناوگان هوایی کشورمان شاهد اقبال بیشتر گردشگران خارجی و افزایش امنیت سفر گردشگران داخلی باشیم.
*منبع: شرق 1395.11.4
نظر شما
