روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی نوشت: نوسازی ناوگان هوایی و اقدامات مشابه آن میتواند به عنوان نماگری از بهبود نگاه کشور به مساله سفر و زیرساختهای حملونقل و گردشگری تلقی شود و در نتیجه در بهبود رتبه شاخص رقابتپذیری سفر و گردشگری کشور انعکاس یابد.
امیر شاملویی در این گزارش آورد: نوسازی ناوگان هوایی ایران یکی از مهمترین خبرهایی است که در روزهای اخیر شنیده میشود و یکی از مهمترین مواردی است که میتواند بر وضعیت گردشگری ایران تاثیر بگذارد. به باور کارشناسان و فعالان گردشگری، ورود اولین ایرباس از میان 100 پرنده فلزی که قرار است در آسمان ایران پرواز کنند، وضعیت ورود گردشگران خارجی به ایران را تسهیل و اطمینانی نیز پیرامون سفرهای هوایی کشور ایجاد خواهد کرد.
نوسازی ناوگان هوایی کشور میتواند شاخص رقابتپذیری ایران را در زمینه گردشگری افزایش دهد و علاوهبر این، در دستیابی به اهداف تعیین شده در چشمانداز ایران 1404 و جذب 20 میلیون گردشگر خارجی کمکی برای کشور باشد. همه اینها درحالی است که در گزارشهای مطالعاتی جهانی هم بر اهمیت اقتصادی خطوط هوایی و توسعه آنها تاکید فراوانی شده است.
**تسریع در رونق بخش هوایی گردشگری
براساس گزارشهای جهانی، یکی از صنایعی که نقش مهمی در توسعه و رونق گردشگری ایفا میکند، صنعت هوایی است. صنعت هوایی از گردشگری و کسبوکارهای بینالمللی حمایت کرده و سفرهای تجاری و تفریحی را رونق میبخشد و بهطور کلی بر وضعیت حملونقل جهانی موثر است. خطوط هوایی در سال رقمی در حدود 2.8 میلیون نفر را جابهجا میکنند و علاوهبر آن در حمل بار نیز بسیار مهم هستند. انجمن بینالمللی حملونقل هوایی (یاتا) با بررسی آثار مثبت اقتصادی و اجتماعی بیش از 80 کشور، تخمینهایی در مورد اثرگذاری صنعت هوایی بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی این کشورها ارائه میکند. در این گزارش، بخش هوایی به عنوان یک کاتالیست و تسریعبخش برای کسب مزایای بیشتر و تسهیل کسب و کارهای مربوط به گردشگری در سراسر جهان معرفی شده است.
این صنعت از طریق سرعت بخشیدن، راحتتر و بهینه کردن مجموع هزینههای صورت گرفته در سفر، فرصتهای زیادی را برای گردشگران تجاری و تفریحی فراهم میکند تا جغرافیا، فرهنگ و بازارهای جدیدی را تجربه کنند. طبق آماری که یاتا در سال 2013 منتشر کرد، 51 درصد از گردشگران بینالمللی از طریق هوایی سفر میکنند و درست به همین دلیل، بخش هوایی برای صنعت گردشگری بسیار حیاتی و مهم محسوب میشود و به نوبه خود میتواند در مواردی همچون رشد اقتصادی بسیاری از کشورهای گردشگرپذیر موثر باشد؛ بهویژه کشورهایی که در حال توسعه محسوب میشوند و زیرساختهای مربوط به حملونقل هوایی آنان ضعیف است. طبق همین گزارش، حملونقل هوایی در ایجاد 34.5 میلیون شغل در گردشگری جهان موثر است و سالانه حدود 762 میلیارد دلار به تولید ناخالص داخلی جهان کمک میکند.
**نقش صنعت هوایی در گردشگری مالت و لبنان
با در نظر گرفتن آثار مثبت مستقیم، غیرمستقیم و القایی و البته منافع گردشگری و مشاغل آن، برآورد میشود صنعت هوایی جهانی 56.6 میلیون شغل و 2.2 تریلیون دلار به تولید ناخالص داخلی جهان اضافه میکند. لحاظ کردن آثار و نتایج اقتصادی صنعت هوایی گویای نکات جالبی است. برای مثال، با در نظر گرفتن کانالهای مستقیم، غیرمستقیم و القایی، صنعت هوایی در اقتصاد کشورهایی نظیر مالت و لبنان اثر چشمگیری دارد و به ترتیب حدود 2.5 و 2 درصد از تولید ناخالص داخلی آنها را دربرمیگیرد. با توجه به اینکه بیشتر بازدیدکنندگان این دو کشور از طریق هوایی به آنجا سفر میکنند، وقتی مشارکت ناشی از حملونقل هوایی در صنعت گردشگری را نیز لحاظ کنیم و به مجموع اثرات اقتصادی برآورد شده بیفزاییم، این رقم به 18 درصد تولید ناخالص داخلی مالت و 17 درصد تولید ناخالص داخلی لبنان میرسد.
**چگونه صنعت هوایی به رقابتپذیری کمک میکند؟
کارشناسان جهانی میگویند علاوهبر مزایای فراوان ناشی از سود صنعت هوایی در اقتصاد و اجتماع، میتوان به نقش مهم این صنعت در بهبود وضعیت شاخص رقابتپذیری سفر و گردشگری اشاره کرد. در واقع با سیاست و برنامهریزی، دولتها میتوانند برای ارتقای حملونقل و نوسازی ناوگان هوایی تلاش کنند و با حمایت از چنین سیاستهایی موجب بهبود شاخص رقابتپذیری گردشگری شوند؛ امری که در نتیجه بر میزان جذب گردشگران بینالمللی ورودی و افزایش درآمدزایی ارزی کشور، بهبود اشتغال و رشد اقتصادی موثر است. یکی از زیرشاخصهای مربوط به شاخص رقابتپذیری سفر و گردشگری تقدم قائل شدن برای سفر و گردشگری نام دارد که معیاری از این است که دولت هر کشور تا چه میزان برای بخش سفر و گردشگری اولویت قائل است.
درجه اهمیتی که دولتها نسبت به بخش سفر و گردشگری میدهند، بر وضعیت کلی و دورنمای سفر و گردشگری بسیار موثر است. با آشکار ساختن اینکه بخش سفر و گردشگری یکی از دغدغههای اولیه کشور محسوب میشود و البته با لحاظ کردن اهمیت آن در بودجه سالانه کشور، دولت میتواند وجوه مورد نیاز را برای پروژههای توسعه زیرساخت و بهبود وضعیت حملونقل هوایی و سایر بخشهای دیگر مربوط به گردشگری تامین کند.
اگر دولتی شروع به دادن سیگنالهایی از این قبیل کند، میتواند از آثار مثبتی که بهطور غیرمستقیم ایجاد میشود و به تعبیر اقتصاددانان سرریز آن موارد را استفاده کند و سرمایهگذاری بیشتری با توجه به سودآوری بلندمدت آن جذب کند. اولویت قائل شدن برای این بخش، همچنین میتواند از طریق نگرش یک کشور نسبت به نمایشگاههای سفر و گردشگری و نیز تاثیرگذاری شرکتهای بازاریابی حوزه توریسم مشخص شود. نوسازی ناوگان هوایی و اقدامات مشابه آن میتواند به عنوان نماگری از بهبود نگاه کشور به مساله سفر و زیرساختهای حملونقل و گردشگری تلقی شود و در نتیجه در بهبود رتبه شاخص رقابتپذیری سفر و گردشگری کشور انعکاس یابد. همین امر میتواند توجه تورگردانان، شرکتهای هوایی دیگر کشورها و توریستها بهویژه غربیها را به ایران جلب کند و پیشبرنده اهداف گردشگری ایران باشد.
در همین حال، معیار اتصال ارتباط هوایی به محدوده، میزان ارائه خدمات و اهمیت اقتصادی مناطق ارتباط دارد. با توجه به وجود ارتباط میان حملونقل هوایی و افزایش تولید ناخالص داخلی، روشن است که وقتی دولتها تاکید نسبتا زیادی بر بخش سفر و گردشگری داشته باشند، میتوانند از مزایای بلندمدت آن نیز بهرهبرداری کنند. تخصیص بودجه، اقدامات موثر و سیگنالهایی در این خصوص برای بخش خصوصی و رساندن پیام حمایت دولت از توسعه صنعت هوایی، میتواند کمک بیشتری به رشد این بخش کند و علاوهبر آن موجب بهبود برقراری ارتباط در سطح جهانی شود.
این امر نیز به نوبه خود تجارت و رقابت را در کنار گردشگری افزایش داده و موجب کاهش هزینه برای مصرفکنندگان و تولیدکنندگان خواهد شد. ضمن اینکه سرمایهگذاری مستقیم خارجی را نیز ارتقا خواهد داد و در بلندمدت استانداردهای زندگی مردم را بالاتر خواهد برد. نگاهی به کشورهایی نظیر ایسلند، مالت و سوئیس نشان میدهد که ارتقای حملونقل هوایی در کنار تقویت اهمیت بخش سفر و گردشگری مزایای زیادی برای آنها ایجاد کرده است. طبق گزارشهای جهانی کلمبیا، نیجریه و رومانی نیز میتوانند مزایای بالقوهای از این کار و توسعه گردشگری در بلندمدت کسب کنند.
منبع: روزنامه دنیای اقتصاد، 1395.10.27