فضای سیاسی و رسانه‌ای کشور، همچنان تحت‌تأثیر انتقادهای دولت و قوه‌قضائیه از یکدیگر است. ناظران سیاسی و رسانه‌ای نسبت به چنین فضایی، دیدگاه‌های متفاوتی ابراز کرده‌اند. برخی چنین فضایی را در شرایطی که شفافیت اقتصادی در کشور وجود ندارد، عاملی برای شفافیتی هر چند کم و اندک ولی به‌سود مصالح کشور می‌دانند.
روزنامه وقایع اتفاقیه با انتشار گزارشی درباره نحوه برخورد تریبون‌های سیاسی و راهبرد رسیدن به وحدت ملی نوشت: فضای سیاسی و رسانه‌ای کشور، همچنان تحت‌تأثیر انتقادهای دولت و قوه‌قضائیه از یکدیگر است. ناظران سیاسی و رسانه‌ای نسبت به چنین فضایی، دیدگاه‌های متفاوتی ابراز کرده‌اند. برخی چنین فضایی را در شرایطی که شفافیت اقتصادی در کشور وجود ندارد، عاملی برای شفافیتی هر چند کم و اندک ولی به‌سود مصالح کشور می‌دانند.
در ادامه این گزارش آمده است: عده‌ای دیگر، این فضا را «تهیه خوراک برای رسانه‌های بیگانه» ارزیابی کرده‌اند و گروهی دیگر، چنین فضایی را موجب «یأس مردم از مسئولان» دانسته‌اند.
** ابراز اختلاف؛ تهیه خوراک برای دشمن
احمد خاتمی در خطبه‌های نماز جمعه دیروز تهران، به نقد این «دعواها» پرداخته و گفته است: «همه دلسوزان انقلاب، اتفاق نظر دارند که دعواهای رسانه‌ای، به‌نفع انقلاب نیست. خروجی آن، این است که می‌گویند از این دعوا معلوم می‌شود که فساد در ایران، ساختاری و نهادینه شده است.» با ارجاع به بخش قبلی این گفته، می‌توان فهمید، مرجع ضمیر «می‌گویند»، «دشمن» است؛ آنجا که خاتمی، اظهار می‌کند: «در انتخابات اردیبهشت یا خرداد 96، دشمن روی دوقطبی‌کردن جامعه، تخریب نهادهای قانونی نظام، به‌ویژه قوه‌قضائیه و آکنده‌کردن فضای مجازی از دروغ و افترا [تمرکز] کرده‌اند. به مسئولان می‌گویم، حواستان جمع باشد.» این اظهارنظر امام‌جمعه موقت تهران مبنی‌بر ادعای «فساد ساختاری» از سوی «دشمن»، درحالی ابزار می‌شود که چندی‌پیش، اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری و رئیس ستاد اقتصاد مقاومتی گفته بود «امروز فساد به‌صورت سیستمی در حال شکل‌گیری است.»
خطیب جمعه دیگری که در این‌باره اظهارنظر کرده، سیدعلی شاهچراغی، امام‌جمعه شهرری است. او دیروز گفت: دشمنان نظام در خارج از مرزهای ایران اسلامی در کمین نشسته‌اند تا با بزرگ‌نمایی مشکلات و اختلافات ناچیز، به اصل انقلاب و نظام مقدس جمهوری‌اسلامی، ضربه وارد کنند.
** ابراز اختلاف؛ موجب یأس مردم
محور دوم که این روزها به گوش می‌رسد، این مسئله است که بروز اختلاف میان قوا، موجب «یأس مردم» خواهد شد. این گروه معتقد هستند که چنین رخدادی در جامعه به ایجاد تصویری از «ناکارآمدی» منجر خواهد شد؛ به‌عنوان مثال، بهرام پارسایی، سخنگوی فراکسیون امید در مجلس شورای اسلامی به ایسنا می‌گوید: «طبیعتا طرح علنی اختلافات، انعکاس مثبتی ندارد و باعث نگرانی شدید جامعه می‌شود زیرا مردم فکر می‌کنند وقتی سران قوا نمی‌توانند مشکل بین خود را حل کنند، چطور می‌خواهند مشکل مردم را حل کنند.» در گفته‌های دیروز احمد خاتمی نیز می‌توان این محور را مشاهده کرد. او می‌گوید: «امام و مقام معظم رهبری از مأیوس‌کردن مردم، بسیار بیزار بودند و رسانه‌ها اگر می‌خواهند دین خود را به انقلاب ادا کنند باید امید را در جامعه بدمند.» سیدعلی شاهچراغی نیز به چنین محوری اشاره دارد. او می‌گوید: «اینکه مسئولان قوا، مشکلات و اختلافات موجود را به سطح جامعه و رسانه‌ها می‌کشانند، درست نیست زیرا موجب اضطراب و تشویش مردم خواهد شد.»
** ابراز اختلاف؛ موجب برهم‌خوردن آرامش جامعه
محور دیگری که در اظهارات چند روز گذشته مسئولان مشاهده می‌شود، این مسئله است که ابراز اختلافات قوا، موجب برهم‌خوردن «آرامش جامعه» می‌شود. این محور در اظهارات محمدرضا عارف، رئیس فراکسیون امید نیز وجود دارد. او چندی‌پیش در واکنش به انتقادهای دولت و قوه‌قضائیه از یکدیگر گفته بود: «آرامش، مهم‌ترین مسئله امروز کشور ماست. ما برای تعهد آرمان‌های کشور، نیاز به آرامش داریم و این مهم‌ترین راهبرد ما در مجلس است که ان‌شاءالله تا آخر دوره آن را دنبال می‌کنیم.» بهرام پارسایی، نماینده شیراز نیز در بخشی از مصاحبه خود می‌گوید: «اگر مسائل اختلافی بارها در تریبون‌های دیگر گفته شود و هر کس علیه دیگری مطلبی را مطرح کند، این هیاهو و جنجالِ بدون نتیجه‌ای خواهد بود و آرامش جامعه را به‌هم می‌زند.»
** ابراز اختلاف؛ موجب افزایش شفافیت
اما در کنار محورهای گفته شده، محوری غیر‌رسمی اما پرحجم در کلام مردم مشاهده می‌شود. مشاهدات میدانی «وقایع‌اتفاقیه»، مبین این نکته است که بسیاری مردم معتقد هستند، علنی‌شدن اختلافات در حوزه‌های اقتصادی در شرایطی که در این حوزه شفافیت لازم وجود ندارد، می‌تواند موجب توجه افکار عمومی و در نتیجه، تلاش افزون‌تر مسئولان برای بهبود شفافیت ساختاری شود.
** وحدت در عین کثرت و شفافسازی
به عقیده برخی از کارشناسان در کشوری که شفافیت در برخی از رویه‌ها وجود ندارد، سرپوش‌گذاشتن بر اختلافات، بدون تلاش برای حل آنها با اهدافی چون ملتهب‌نشدن جامعه، برهم‌نخوردن آرامش مردم، عدم تهیه خوراک برای دشمن و... نمی‌تواند به اصلاح رویه‌ها منجر شود. واقعیت این است که فسادهای گسترده‌ای که در چند سال گذشته، افشا شده و با برخورد مسئولانه در نهایت به‌سود مردم و مصالح مردم و نظام تمام شد، به‌دلیل وجود سلایق مختلف در ساخت رسمی حکومت بود. در یک تحلیل کلی، یکدست‌نبودن سلایق سیاسی میان مسئولان موجب شده است که نیروهای سیاسی به گونه‌ای یکدیگر را کنترل کرده و به اصلاح همدیگر از طریق فشار افکار عمومی بپردازند. چنین رخدادی، بیش از آنکه نشانه ناکارآمدی ساخت سیاسی باشد، نشانه پویایی و «خود اصلاحگری» ساخت سیاسی است و باید از آن استقبال کرد؛ درواقع، این طیف معتقد هستند که وحدت‌های ظاهری نمی‌تواند کشور را به سرمنزل مقصود برساند. آن چیزی که به‌نظر می‌رسد نیاز فعلی باشد، این نکته است که برای رسیدن به توسعه، لازم است میان نخبگان سیاسی و اقتصادی بر سر اهداف و استراتژی توسعه «اجماع» حاصل شود؛ چیزی که حلقه مفقوده در کشور ما محسوب می‌شود و چنین‌چیزی حاصل نمی‌شود، مگر در صورتی‌که «گفت‌وگویی ملی» صورت گیرد. محمدرضا عارف، رئیس فراکسیون امید دراین‌باره از پیگیری این طرح در پارلمان می‌گوید. او این‌گونه اظهارنظر می‌کند: «ما طرح گفت‌وگوی ملی را در پارلمان دنبال می‌کنیم و درهمین‌راستا، کارگروهی برای تعامل با فراکسیون‌های دیگر تشکیل شده است. در خیلی از مسائل مثل حقوق شهروندی با یکدیگر اختلاف‌نظر داریم اما در بحث اشتغال و رونق اقتصادی، اختلاف نظری نیست و می‌توانیم در راستای منافع ملی با یکدیگر تعامل کنیم. جهت‌گیری ما همین است که مبنا روی مشترکات باشد؛ اختلاف‌نظرها هم در حین این تعامل، حل خواهد شد تا ان‌شاءالله به نتایج مطلوب برسیم.»
*منبع: روزنامه وقایع اتفاقیه، 1395.10.18
نظر شما
