ترامپ برای ایران فرصت است

** انگار قرار نیست حرف و حدیث‌های توافق هسته‌ای ایران با نظام بین‌الملل نقطه پایانی را برای خود متصور شود.

اینکه با تمدید تحریم‌های 10ساله توسط کنگره آمریکا، برجام نقض شده است یا نه، بستگی به نگاهی دارد که هر تحلیلگری می‌تواند داشته باشد. اما اگر نظر من را می‌خواهید، به شما می‌گویم اگر قانون داماتو در ردیف تعهدهای امضاشده در توافق هسته‌ای قرار داشت، حتما در قرارداد منعقدشده به آن اشاره می‌شد. بنابراین معنی اش این است که این موضوع مستقیما ربطی به برجام ندارد اما با روح برجام در تضاد است.

** پس دلیل این همه سر و صدا چیست؟ حتی دست‌اندرکاران دستگاه دیپلماسی هم از نقض برجام توسط آمریکا حرف زدند.

ببینید! بین سر و صدای مخالفان داخلی برجام با موضعگیری‌های تصمیم‌گیران و مسئولان دستگاه خارجی تفاوت زیادی وجود دارد. مخالفان داخلی برجام دقیقا دنبال این هستند تا برجام به کل منتفی شود تا از این طریق رقیب سیاسی خود را شکست خورده ببینند و جالب است که اصلا برایشان مهم نیست نقض برجام چه شرایطی را برای منافع ملی به وجود خواهد آورد. اما درباره اظهارنظرهایی که مسئولان درباره تمدید تحریم داشته‌اند، باید اذعان داشت که آنها بر اساس امور دیپلماتیک نظرشان را بیان می‌کنند و باید واکنش نشان بدهند و آمریکایی‌ها بدانند که دست ایران خالی نیست. همچنین باید منتظر بمانیم و ببینیم این قانون با چه شرایطی اجرایی می‌شود و آن موقع هست که می‌توان درباره این تصمیم کنگره ایالات متحده نظر داد. این مساله را هم باید در نظر داشته باشیم که این قانون فقط شرکت‌های آمریکایی را شامل می‌شود، حتی اگر کنگره این کشور تحریم‌ها را به‌طور علنی تمدید نمی‌کرد که می‌توانستند آنها را از معامله با ایران منع کنند. مساله مهم، اما این است که حتی با وجود این تحریم هم ما در بازار جهانی نفت موقعیت مطلوبی داریم و حتی نسبت به قبل از برجام، تعداد بشکه‌های بیشتری از نفت ایران به فروش می‌رسد که نشانگر توفیق دستگاه خارجی دولت یازدهم است. در ضمن مراودات دیگرمان با جهان هم پررنگ‌تر شده است و به همین دلیل می‌توان این‌طور نتیجه‌گیری کرد که جمهوری‌اسلامی روزهای چالش‌برانگیز را به کل سپری کرده است و در حال حاضر جایگاهی مطلوب را در نظام بین‌الملل به دست آورده است.

** با این حال مثلا درباره تداوم تعامل با اروپایی‌ها به‌طور جدی تشکیک وجود دارد.

خب! واقعیت امر این است که اروپایی‌ها از آمریکایی‌ها همیشه ترس زیادی دارند و به هر حال می‌دانند که آمریکا می‌تواند به دلیل معامله با ایران جریمه‌های سنگینی را برایشان در نظر بگیرد و به همین دلیل آن‌طور که باید در مسیر تعامل با ایران قدم نمی‌گذارند. غیر از این مشکل دیگری نیست و ایران می‌تواند به رابطه‌اش با دنیا خوش‌بین باشد.

** پس دلیل این همه بحث و ابراز نگرانی‌ها چه چیزی می‌تواند باشد؟ می‌توان گفت که این مساله در خلال مذاکرات قابل پیش‌بینی بود؟

گروهی در داخل به‌طور دائم دنبال این هستند که علیه دولت سیاه‌نمایی و کارشکنی کنند. اینکه احتمالا شرکت‌های آمریکایی در حوزه نفت و انرژی از همکاری با ایران منع می‌شوند را باید اتفاقی بدانیم که به احتمال زیاد می افتاد. اما فراموش نکنیم که خوشبخانه تعامل خوبی با کشورهای جهان داریم و به همین دلیل این آمریکایی‌ها هستند که بیشتر از ایران ضرر خواهند کرد.

** البته روی کار آمدن چهره رادیکالی به نام ترامپ نگرانی‌ها را بیشتر کرده است.

نه، اشتباه نکنید. اتفاقا به نظرم ریاست‌جمهوری ترامپ می‌تواند برای جمهوری اسلامی ایران فرصتی گرانبها ‌ باشد.

** چطور؟

ببینید! ترامپ در جهان به عنوان یک تاجر و فردی که بنای زندگی‌اش بر اساس معامله است، شناخته می‌شود. پس این امکان وجود دارد که رئیس‌جمهوری جدید آمریکا فضای دو کشور را به سمت همکاری ببرد تا هم شرکت‌های آمریکایی منفعت ببرند و هم ایران به‌طور ملموسی از چشم‌‌زخم‌های آمریکایی‌ها مصون خواهد ماند و با قراردادهای تجاری فشارهای احتمالی سیاسی خنثی شود. البته موضعی که ترامپ درباره خاورمیانه اتخاذ کرده، کاملا به نفع ایران است و همین‌که اعلام کرده بنا ندارد تا هیچ رژیمی را ساقط کند و حاضر است برای برچیدن داعش با ایران و روسیه همکاری کند، اتفاق بسیار مثبتی است.

** البته یکی از مشکل‌های اصلی ما با آمریکا، حمایت بی‌چون چرا این کشور از منافع اسرائیل است و ترامپ هم دقیقا همان نگاهی را به رژیم غاصب دارد که روسای پیشین ایالات متحده داشتند.

شما نمی‌توانید از رئیس‌جمهوری آمریکا توقع داشته باشید که منافع اسرائیل در منطقه را نادیده بگیرد، ترامپ هم حتما از این کشور غاصب و دولتش حمایت خواهد کرد. اما در جمعی که این روزها دور رئیس‌جمهور منتخب آمریکا جمع شده‌اند، مشاوران ضد یهودی هم هستند که بازهم نشان می‌دهد، کاخ سفید در 4 سال آتی در اختیار کسی است که هر لحظه امکان تصمیم بر اساس روحیه معامله‌گری دارد.

** دوست دائمی و دشمن دائمی در عالم سیاست معنایی ندارد. علت چیست که فاصله بین ما و ایالات متحده ترمیم‌ناپذیر شده است؟

این فاصله در شرایطی به قول شما ترمیم ناپذیر شده است که اساسا نظام سرمایه‌داری از هر در بسته‌ای بیزاری می‌جوید. یعنی اگر دولت‌ها به استقلالش تاکید کنند که رویه ایران چیزی غیر از این نیست، به مذاق آمریکایی‌ها خوش نمی‌آید. همچنین باید بدانیم که آمریکا، ایران هراسی را فرصتی برای درآمدهای کلان از طریق فروش اسلحه به کشورهای خاورمیانه می‌داند و در این چند دهه هم از این طریق پول‌های زیادی را به جیب می‌زند. پس این کشور دشمنی با ایران را به نفع جهان سرمایه‌داری مدیریت می‌کند.

** برخی در داخل از تمدید تحریم‌ها گویی خوشحال شده‌اند، این موضوع را چطور باید تحلیل کرد؟

این گروه‌ها دو دسته‌اند. دسته اول آنهایی هستند که تحت هیچ شرایطی نمی‌توانند موفقیت های دولت را بر بتابند و به همین دلیل بدون اینکه به تبعات تحریم و مشکلات احتمالی برای مردم و کشور فکر کنند، از هر ناکامی دولت استقبال می‌کنند، این رویکردشان تاسف‌آور است. گروهی هم هستند که باورشان طوری است که هر نوع رابطه و تعامل با آمریکا را در تناقض با منافع و ارزش‌ها قلمداد می‌کنند و همچنین رابطه با آمریکا را تهدیدی جدی می‌پندارند. این در حالی است که برای هر طیفی در هر شرایط، اولویت فقط باید منافع ملی و مصلحت کشور باشد. شما این اطمینان را داشته باشید که مردم به نیت مخالفان دولت آگاه هستند و محال است که رفتار آنها در میان قاطبه عمومی جایگاه وخریداری داشته باشد.

*منبع: روزنامه آرمان، 95.10.6