نفت 57 دلاری، بی سابقه در یک سال و نیم اخیر

 «نفت 57 دلاری، بی‌سابقه در یک سال و نیم اخیر»، «بودجه 96 نهادهای سیاسی، قضایی و نظامی»، «داشتن احزاب قوی، نیازمند اصلاح قانون است» و «هزینه «پژوهش» دستگاه‌ها خرج آب و برق می‌شود» از مهم ترین موضوع های روزنامه ایران در شماره سه شنبه 23 آذر است.

** نفت 57 دلاری، بی‌سابقه در یک سال و نیم اخیر

قیمت نفت خام روز گذشته سوار بر مدار صعودی از 57 دلار برای هر بشکه هم عبور کرد و به مرز 58 دلار رسید. اتفاقی بی‌سابقه در یک سال و نیم اخیر که در پی تعهد اوپک و غیر اوپک برای کاهش تولید نفت خام خود در سال 2017 کلید خورد. اوپک مخفف سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام است. تحلیلگران بازار نفت می‌گویند در صورتی که تولیدکنندگان این کالا همراهی کاملی با طرح کاهش تولید داشته باشند، 6 دلار دیگر قیمت نفت بالاتر می‌رود. به این ترتیب قیمت نفت خام به رقمی فراتر از 60 دلار خواهد رسید. بر اساس ادعای وزرای انرژی کشورهای تولید کننده نفت خام، قیمت 55 تا 60 دلار در هر بشکه، یک قیمت قابل قبول است چرا که منافع تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان را در تعادل نگه می‌دارد. 

اکنون تنها عاملی که قیمت نفت خام را تهدید می‌کند میزان پایبندی اوپک و غیر اوپک به تصمیم اخیر کاهش سطح تولید و همچنین افزایش تولید نفت شیل امریکا است. کارشناسان معتقدند که نفت ٦٠ دلاری تشویقی برای نفت شیل امریکا خواهد بود و شمار دکل‌های نفتی این کشور را افزایش خواهد داد. اگرچه بعید است که تولید نفت شیل امریکا آنقدر افزایش یابد که کاهش روزانه یک میلیون و ٨٠٠ هزار بشکه از بازار جهانی را جبران کند.

** بودجه 96 نهادهای سیاسی، قضایی و نظامی 

تورم، بودجه پیشنهادی نهادهای سیاسی، قضایی و نیروهای مسلح کشور را هم برای سال 96 افزایش داد، البته نه در یک سطح. لایحه بودجه 96 دامنه افزایش را ارقامی از کمتر از 5 درصد تا بالای 43 درصد نشان می‌دهد. البته در این بین یک مورد استثنا هم وجود دارد که آن وزارت کشور است؛ تنها مجموعه‌ای در بین نهادهای سیاسی، قضایی و نیروهای مسلح که بودجه پیشنهادی آن برای سال 96 نسبت به سال جاری کاهشی 17 درصدی را نشان می‌دهد. آن هم البته در سالی که قرار است شاهد برگزاری دو انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم و انتخابات پنجم شوراهای اسلامی شهر و روستا باشیم. 

از میان تمام نهادهای مورد بررسی، این سپاه پاسداران است که با بودجه‌ای معادل 232 هزار میلیارد تومان بیشترین بودجه را به خود اختصاص داده است. نهادی که در صورت تأیید پیشنهاد دولت در مجلس می‌تواند نسبت به سال جاری در بودجه خود رشدی 28 درصدی را تجربه کند. البته از بین نهادهای مرتبط با نیروهای مسلح این ستاد فرماندهی کل نیروهای مسلح است که با رشد 32 درصدی بودجه خود در سال 96 بیشترین درصد رشد بودجه را تجربه کرده است. از این لحاظ بعد از سپاه پاسداران و ستاد فرماندهی کل نیروهای مسلح، این وزارت دفاع است که با رشد 27 درصدی بودجه خود در سال 96 در مقام سوم قرار گرفته و بعد از آن هم ارتش جمهوری اسلامی با 5.21درصد و نیروی انتظامی با چیزی حدود 14 درصد افزایش بودجه در لایحه دولت در ردیف‌های بعدی قرار دارند.

** داشتن احزاب قوی، نیازمند اصلاح قانون است

روایت است واعظی بر سر منبر رفت و بعد از قرائت و مرور آیات و روایات، به مردم توصیه کرد «غیبت» نکنند. واعظ فردای همان روز دوباره بر سر منبر رفت و بعد از قرائت و مرور آیات و روایات، به مردم توصیه کرد «غیبت» نکنند. واعظ روز سوم و چهارم نیز چنین کرد تا اینکه طاقت یکی از حضار به سرآمد و بر سر واعظ فریاد کشید که: این چه وعظ تکراری است؟ هر روز به امید سخنان تازه می‌آییم و از تو همان حرف تکراری را می‌شنویم که غیبت نکنید. واعظ در پاسخ لبخندی زده و از مرد معترض می‌پرسد: «مگر دیروز و پریروز که گفتیم غیبت نکنید، گوش کردید که حالا حرف تازه‌ای بگویم؟» با اندکی تساهل و تسامح می‌توان داستان ضرورت تقویت احزاب را شبیه موعظه تکراری دانست که از فرط بازگویی «نخ‌نما» شده است؛ اما در عمل تغییر چندانی دیده نمی‌شود. هفته گذشته (دوشنبه 15 آذرماه) هیأت رئیسه و شورای مرکزی «خانه احزاب ایران» جلسه ماهانه خود را در دفتر علی لاریجانی، رئیس مجلس برگزار کردند. لاریجانی در آن دیدار تعدد احزاب را فی نفسه مشکل ندانست، اما توصیه کرد: «احزاب می‌توانند تکثر داشته باشند، اما شکل قابل گفت‌وگو پیدا کنند به این معنا که 240 حزب باشد، اما 6 حزب بزرگ و شاخص تشکیل شود که بتواند وارد گفت وگو شود.» با قدرتعلی حشمتیان، رئیس خانه احزاب ایران در همین رابطه به گفت‌وگو نشستیم. اینکه چرا با وجود این همه توصیه و تذکر، احزاب کشور ما گاه از احزاب منطقه نیز عقب‌تر هستند.

«خانه احزاب» برای تحقق این مهم چه تدابیری دارد؟

تدبیر این موضوع در حیطه اختیارات قانون است و ما اختیارات قانونی نداریم. خوشبختانه قانون احزاب جدید نسبت به قانون قبلی قوی‌تر است. قانون قبلی تعداد اعضا را کمتر تعیین کرده بود. الان احزاب باید در استان‌ها دفتر داشته باشند؛ تعداد اعضایشان نیز باید بیشتر باشد. ما اعتقاد داریم قانون احزاب باید در سطح کشور اصلاح شده و محدودیت به وجود بیاورد. البته ما این مهم را در جلساتی که با نمایندگان مجلس یا دولتمردان داریم، دنبال می‌کنیم. متأسفانه دولت و مجلس در این رابطه هماهنگی کامل ندارند. سه قوه باید دست به دست هم دهند تا احزاب قوی‌تر شود. برای نمونه قانون جدید احزاب، برای احزاب یارانه در نظر گرفته است اما دولت در بودجه سال آینده آن را پیش‌بینی نکرده است. 

** هزینه «پژوهش» دستگاه‌ها خرج آب و برق می‌شود

روزنامه «ایران» از بودجه ناکافی پژوهش در دانشگاه ها گزارش می دهد: واقعیت تلخ این است که ما همیشه درباره اهمیت پژوهش در کشور حرف زدیم و گفتیم که سازمان‌ها یک تا سه درصد از بودجه اختصاصی خود را باید به امر پژوهش اختصاص دهند اما درباره راهکار اجرایی آن و از همه مهم تر تخصیص بودجه پژوهشی هیچ فکری نکردیم. آن‌طور که آمارها می‌گوید بودجه پژوهشی دانشگاه‌ها در این سال‌ها رشد قابل توجهی نداشته است. این را نه فقط معاون پژوهشی وزیرعلوم بلکه ارقام مربوط به بودجه پژوهشی دانشگاه‌ها می‌گوید. 

موضوعی که وحید احمدی معاون پژوهشی وزیر علوم به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: «بودجه پیشنهادی پژوهش کفاف دانشگاه‌ها را برای تحقیقات نمی‌دهد.»

آن‌ طور که کارشناسان آموزشی می ‌گویند، هزینه‌های جاری دانشگاه‌ها آنقدر بالا است که اعتبارات مصوب جوابگوی هزینه‌های اجباری نیست، بعضاً اعتبارات پژوهشی قربانی این گونه هزینه‌ها می‌شود. به‌عبارت دیگر برخی از رؤسای دانشگاه‌ها هرجا که بودجه کم‌می‌آورند از اعتبارات پژوهشی برمی‌دارند. گزارش‌های سالیان قبل نیز نشان می‌دهد دربسیاری از موارد اعتبارات پژوهشی صرف کارهای غیرپژوهشی شده است. وحید احمدی دراین باره می‌گوید: بودجه دانشگاه‌ها آنقدر کم است که دانشگاه‌ها مجبور می‌شوند از بودجه پژوهشی‌شان بزنند تا خرج موارد دیگر بکنند. شما دقت کنید همیشه صددرصد بودجه پیشنهادی به دانشگاه اختصاص پیدا نمی‌کند، از سوی دیگر دانشگاه‌ها و مراکزعلمی نمی‌توانند حقوق پرسنل خود یا پول آب، برق و گاز را پرداخت نکنند.همچنین بحث عمرانی دانشگاه‌ها برایشان بسیار اهمیت دارد در نتیجه خیلی از دانشگاه‌ها ترجیح می‌دهند از بودجه پژوهشی بزنند.