بیست و دومین نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاریها که با شعار «شفافیت و صداقت» در تهران برگزار گردید با سخنرانی سیدرضا صالحیامیری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی پایان گرفت. وزیر ارشاد اسلامی در آغاز سخنان خود گفت: «شفافیت و صداقت» در واقع شعار دولت تدبیر و امید است، زیرا ما معتقدیم مردم صاحبان اصلی اطلاعات هستند و دولت هیچ شأنی نسبت به خدمت به مردم برای خود قائل نیست.»
ابوالقاسم قاسم زاده در ادامه این یادداشت نوشت: روحانی، رئیس جمهور در مراسم افتتاح نمایشگاه مطبوعات سخنرانی کرد که متأسفانه به جای نقد تحلیلی از آن، در بخشهایی از روزنامهها و نیز از سوی برخی از شخصیتهای مسئول و یا مشهور، به «نارضایتی و کنایه زنی» و پرخاشگری رئیس دولت یازدهم توصیف و برداشت گردید.
رئیس جمهور در سخنرانی خود از مطبوعات خواست تا در کنار اطلاعرسانی شفاف، دقیق و صادقانه دو کار را که وظیفه و مسئولیت اصلی صاحبان قلم در مطبوعات میداند، انجام دهند. این دو کار نقد و هدایت دولت است. حدود قانونی این هر دو وظیفه مهم و اصلی را «شفافیت و صداقت» مرزبندی میکند.
رئیس جمهور چند بار در سخنان خود تکرار و تأکید کرد که دولت نیازمند نقد و هدایتگری است تا در مسیر راه و اقدامهای خود که بار ملی دارد، دچار لغزش و یا اشتباه نگردد در بررسی مشکلات متعدد مطبوعات بسیاری بر این باورند که در نبود احزاب قوی با سکوی سیاسی روشن، این مطبوعات است که بار تشکلها و گرایشهای تشکیلاتی ـ سیاسی را متقبل شده است. لاجرم جهتگیری های رد و قبول و جزمیتهای سیاسی ـ تشکیلاتی، مسیر نقد را جهت میدهد. در چنین بستری نقد در دایره رد و قبول و البته «مچگیری» میچرخد.
اگر احزاب قوی با نگاه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مشخص تشکیل گردد، هر حزب، روزنامه خود را خواهد داشت و البته به مخاطبان ارزیابی حزبی خود را نیز ارائه خواهد داد. امروز بجز چند روزنامه که از جانب تشکل حزبی مشخصی در مطبوعات کشور انتشار پیدا میکند اغلب روزنامهها خود را «آزاد» از هرگونه جهتگیری حزبی و یا حمایت از تشکل خاص میشمارند.
درحالیکه مردم برای همه روزنامهها، شناسنامه تشکیلاتی و جهتگیریهای مشخص قائلاند. روزنامههایی که لیوان همه تلاشها، اقدامها و کارهای دولت را تهی نشان میدهند و مدام از یکسو مطالبات عمومی را برجستهسازی کرده و بالا میبرند و از سوی دیگر ناتوانی دولت را تا حد اتهام وادادگی به بیگانه برای خوانندگان خود به اصطلاح تحلیل محتوا میکنند، برای مردم شناخته شدهاند.
همانگونه که رئیس جمهور در سخنرانی خود به آن اشاره کرد و البته با این اشارهاش گلایه برخی را تا حد نقد تخریبی پذیرا شد. مضمون سخن رئیس جمهور این بود که مردم نقد منصفانه میخواهند، مردم مجیزگویی دولت را نمیخواهند، مردم نقد دلسوزانه برای گامی به جلو و بهتر را میطلبند. قلمها را نشکنیم و فضای تحمل نقدها را در مطبوعات داشته باشیم.
کجای این سخنان «نیش و کنایه» است؟ آن را که حساب پاک است از نقد چه باک است! منظور رئیس جمهور، مقایسه میان دو واقعیت بود. یک نشریه به محض تخلف (و یا حتی اتهام تخلف) فوراً هدف قرار میگیرد ولی نشریه دیگری شدیدترین و خصمانهترین فحاشیها و هتاکی را دارد و فقط مرتکب «قذف صریح » نمیشود ـ که اخیراً اینهم اتفاق افتاد! و بحمدالله آب از آب تکان نمیخورد!
مطبوعات ما را هم مردم مطالعه و ارزیابی میکنند و هم رسانههای دیگر کشورها رصد و از آن خبرسازی میکنند. برخی از رسانههای خارج از کشور برای ترسیم فضای تبلیغاتی منفی علیه ایران از مطبوعات داخلی خوراک رسانهای تهیه میکنند و جهتگیری تولید نارضایتی عمومی در ایران را سامان میدهند.
رسانههای داخلی، مطبوعات محصور در فضای داخلی نیست و امروز در دوران ارتباطات رسانهای انتشار هر روزنامهای در داخل کشور، انعکاس بینالمللی پیدا میکند. حساسیت خبری و نگارش نقد با پذیرش این واقعیت، معیارهایی دارد که چرخش قلم در مطبوعات باید ناظر به آن باشد. حذف رقیب بدون در نظر گرفتن ساحت ملی نقد، گاهی به جای سازندگی، تخریب را تشدید میکند. آنهم درحالیکه گاه دیدگاه فردی در حد و طراز یک جریان اجتماعی ـ سیاسی، جایگاه پیدا میکند.
وزیر ارشاد با آگاهی از فضای مطبوعاتی و رسانهای کشور اظهار کرد: «...مهمترین رسالت رسانهها باید این باور باشد که برای تداوم حیات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جامعه به دو اصل قانونمداری و اخلاقمداری پایبند باشند و همچنین به مبانی دینی، شرعی و اعتقادی خود نیز پایبند باشند.»
صالحیامیری با اشاره به شعار اصلی این دوره از نمایشگاه مطبوعات گفت: «...وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دو وظیفه همزمان شامل پاسداری از آزادی فکر و قلم و بیان و نکته دوم، حمایت از اصحاب مطبوعات را دنبال میکند. دولت تدبیر و امید اهتمام خاصی به حمایت از رسانهها دارد و به همین منظور تأسیس سازمان نظام رسانهای در دستور کار قرار گرفته که امیدوارم قبل از پایان کار دولت به تصویب رسیده و آن را ابلاغ کنیم.»
تشکیل سازمان نظام رسانهای روزنه امیدی است تا نهاد مطبوعات در شفافیت و صداقت بتواند رسالت نقد و هدایت دولت را اجرا کند.
*منبع: روزنامه اطلاعات، 24آبان 1395