کیفیت پایین ذهنیتی است که بسیاری از ایرانیان نسبت به کالاهای ساخت داخل دارند. این ذهنیت در مواردی آن‌قدر ریشه‌دار است که برخی شهروندان به علامت استاندارد ایران هم اعتمادی ندارند و باز هم به دنبال جنس خارجی می‌گردند.
روزنامه آرمان در صفحه اقتصاد تاثیر تبعیت ایران از استانداردهای جهانی را بررسی کرد و نوشت: کیفیت پایین ذهنیتی است که بسیاری از ایرانیان نسبت به کالاهای ساخت داخل دارند. این ذهنیت در مواردی آن‌قدر ریشه‌دار است که برخی شهروندان به علامت استاندارد ایران هم اعتمادی ندارند و باز هم به دنبال جنس خارجی می‌گردند.
در ادامه این گزارش که در شماره دوشنبه 17 آبان 1395 خورشیدی به قلم امیر داداشی انتشار یافت، می خوانیم: ناگفته پیداست که در بسیاری موارد این ذهنیت اشتباه است، اما در موارد زیادی هم باید این واقعیت را پذیرفت که تولیدات داخلی کیفیت لازم را ندارند. ایران در سال‌های اخیر بنا به دلایل مختلف نتوانسته به استانداردهای بین‌المللی بپیوندد و کیفیت کالاهای خود را با این استانداردها محک بزند. اکنون خبر می‌رسد که کشور ما با IAF موافقتنامه امضا کرده است و این مساله باعث می‌شود گواهینامه‌های تایید صلاحیت ایران در بیش از 70 کشور معتبر شود.
شاید نتوان تعریف چندان دقیق و صحیحی از استاندارد ارائه داد، اما به طور کلی می‌توان این‌گونه عنوان کرد که استاندارد آزمایش‌ها و مطالعات گذشته برای نتیجه‌گیری و استفاده در آینده است. به همین جهت در دنیای امروز تقریبا تمامی کشورها برای خود یک استاندارد ملی دارند و بر اساس آن اقدام به تولید کالا و خدمات می‌کنند. از سوی دیگر در شرایط کنونی برای حضور در بازارهای بین‌المللی توجه به استانداردهای جهانی بیش از هر مهمی باید مورد توجه قرار بگیرد.
توجه به این موضوع علاوه بر افزایش رضایت شهروندان و بهبود فروش در داخل، باعث افزایش صادرات، تامین ایمنی و بهداشت مصرف‌کنندگان، صرفه‌جویی در وقت و هزینه‌ها و در نتیجه موجب افزایش درآمد ملی، رفاه عمومی و کاهش قیمت‌ها می‌شود. بر این اساس در کشور ایران هم مانند بیشتر کشورهای جهان سازمانی وجود دارد که بر کیفیت کالاها نظارت می‌کند و به نام سازمان استاندارد (isiri) معروف است.
اما با این وجود در دهه‌های گذشته کیفیت محصولات ایرانی چندان مطلوب نبوده و به دلیل ایمنی و استاندارد پایین آنها، بسیاری از شهروندان ایرانی اعتماد کافی به کالاهای ساخت ایران ندارند. البته بررسی کالاهای صادراتی که به دلیل نداشتن استاندارد به کشور برگشت خورده‌اند، نباید فراموش شود که خود گزارش مفصل‌تری نیاز دارد. همچنین برخی از اصناف و حرفه‌های کشور تحت پوشش سازمان استاندارد قرار ندارند و به دور از نظارت‌های سازمان استاندارد اقدام به تولید می‌کنند.
البته این بدان معنی نیست که لزوما این کالاها از کیفیت پایینی برخوردارند، اما به هر جهت نشان استاندارد دریافت نمی‌کنند و ممکن است مشتریان تحت تاثیر آن از خرید محصولات آنها سر باز بزنند. بنابراین برای اینکه ما بتوانیم در اقتصاد امروز جهان در رقابت با دیگر کشورها جلوتر گام برداریم، لازم است در ابتدای مسیر استانداردهای جهانی را بشناسیم و با توجه به قوانین سازمان جهانی استانداردسازی (ISO) اقدام به تولید کالا و خدمات کنیم و تحت نظارت آنها قرار بگیریم؛ چرا که بدین شکل کالاهای ایرانی مورد درخواست و تقاضای مصرف‌کنندگان خارجی قرار می‌گیرند.
حال به تازگی خبر رسیده است که از این پس گواهینامه‌های تایید صلاحیت صادر شده در ایران در بیش از 70 کشور عضو IAF (انجمن بین‌المللی اعتباربخشی) مورد تایید قرار می‌گیرد. بر این اساس در آینده هر کالا یا خدماتی که از ایران به کشورهای عضو IAF صادر شود و گواهینامه سیستم مدیریت کیفیت ما را داشته باشد، بدون بازرسی مجدد به کشور مقصد صادر می‌شود.
** توجه به استانداردها، پیش‌زمینه جهانی شدن
پس از اجرایی شدن برجام مسئولان دولتی زمینه‌های صادرات کالا و خدمات را به دیگر کشورهای جهانی بیش از پیش تسهیل کردند. اما برای حضور قدرتمند در بازارهای بین‌المللی و تثبیت آن پیش‌زمینه‌های دیگری هم لازم است که از جمله آن می‌توان به تولید کالای استاندارد اشاره کرد؛ بدین شکل که اکنون باید استانداردسازی بدون مماشات انجام شود و سازمان ملی استاندارد همه تولیدکنندگان را تحت پوشش قرار دهد.
امروزه برخی از تولیدات داخلی به سطح خوبی از قیمت و کیفیت دست یافته‌اند، اما به دلیل دارا نبودن استاندارد ایمنی و فنی از حضور در بازارهای جهانی بازمانده‌اند. در این زمینه یکی از نقدهایی که همواره از سوی کارشناسان مطرح می‌شود، این است که قوانین مربوط به سازمان استاندارد ایران قدیمی است و سازمانی مربوط به استانداردسازی در کشور وجود ندارد که بعد از انقلاب فعالیت خود را آغاز کرده باشد.
حال امید می‌رود سازمان استاندارد کشور بدون هیچ اغماضی بر تولید کالاهای کشور نظارت کند و با کنترل تولیدات شرایط رشد و رونق اقتصادی را مهیا سازد. همان‌طور که پیش از این هم بارها رئیس جمهوری کشور تاکید داشتند، آغاز صادرات از تولید است و اساس اقتصاد مقاومتی هم این است که تولید با استانداردهای جهانی منطبق باشد؛ چرا که بدون توجه به استاندارد تولید اگر صادرکنندگان کشور هم موفق باشند، به صورت مقطعی خواهد بود و در بلندمدت محکوم به شکست هستند.
به عبارت دیگر پس از پشت سر گذاشتن تحریم‌ها اگر بخواهیم صادرات را ادامه دهیم باید استاندارد بودن تولید کالا را به عنوان مهم‌ترین زنجیره صادرات بدانیم. به قطع اگر تولید خدمات و کالا استاندارد نباشند، نه تنها بازار خارجی، که حتی بازار داخلی هم از دست می‌رود و خارجی‌ها بر آن سیطره پیدا می‌کنند. اما نکته حائز اهمیت در این زمینه تبعیت از استانداردهای جهانی است.
ما اگر بر اساس استانداردهای جهانی تولیدات خود را به دیگر کشورها صادر کنیم، بعد از مدتی سطح تقاضا برای محصولات ایرانی افزایش پیدا می‌کند؛ چرا که اکنون کالاهای ما نسبت به استانداردهای جهانی در سطح پایین‌تری قرار دارند. باید توجه داشت که بیش از یک دهه کشور ما تحت تحریم‌های کشورهای غربی قرار داشت و به همین جهت ایران نتوانست در این مدت به عضویت سازمان‌های بین‌المللی استاندارد در آید.
در همین زمان بود که افکار عمومی منفی نسبت به اقتصاد ایران و تولیدات آن شدت گرفت. بنابراین اکنون که ایران موفق شده است به عضویت این سازمان‌ها در آید، رفته رفته تصور اینکه محصولات ایرانی از کیفیت مطلوب برخوردار نیستند از بین می‌رود. البته این ذهنیت نه تنها در کشورهای خارجی، که در داخل ایران هم موج می‌زند و حتی در مواقعی مردم به نشان استاندارد ایران توجه نشان نمی‌دهند و در واقع به آن بی‌اعتماد هستند.
پیوستن به سازمان‌های استاندارد جهانی علاوه بر اینکه اعتماد عمومی را نسبت به تولیدات ایرانی جلب می‌کند، باعث بهبود کیفیت و کاهش قاچاق هم می‌شود. به هر حال نباید فراموش کرد که یکی از فضاهای خوبی که پسابرجام برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان به وجود آورده، امکان مشارکت با برندهای معتبر بین‌المللی است که سازمان‌های استاندارد هم از این امر مستثنی نمی‌شوند.
** لزوم فرهنگسازی برای خرید کالای استاندارد
در شرایط کنونی جامعه که روزانه هزاران نوع کالا در مقیاس وسیع تولید و به بازارهای مصرف عرضه می‌شوند، استاندارد کردن کالاها و خدمات جز با نظارت دقیق و مستمر مصرف کنندگان، موفقیت چندانی به دست نمی‌آورد، یعنی مصرف‌کنندگان باید به این باور برسند که در قبال پرداخت هزینه، کالای استاندارد دریافت کنند. به این صورت با گذشت زمان تولیدکنندگانی که کالای بنجل به بازار عرضه می‌کنند، چاره‌ای جز استانداردسازی محصولات خود نمی‌یابند.
بی توجهی به موضوع استانداردسازی علاوه بر اینکه بازارهای اقتصادی کشور را دچار رکود می‌کند، سلامت جانی، روانی و بهداشتی شهروندان را هم به خطر می‌اندازد. با این اوصاف لازم است همواره استاندارد را به عنوان ضمانتی برای حفظ کیفیت محصولات و بالا بردن آن حفظ کنیم. بهبود کیفیت به عنوان یکی از اهداف استاندارد یک درخواست مستمر است.
تولیدکننده‌ای که قصد رقابت و دستیابی به رضایت مشتری را دارد باید همواره بهترین کالا را به مصرف‌کننده ارائه دهد. رعایت استانداردهای گوناگون بستگی به شرایط علمی- صنعتی هر جامعه دارد و با توجه به نیازهای جامعه تجدید نظر در استانداردها ضروری به نظر می‌رسد.
در جوامعی که فرهنگ استفاده از کالاهای استاندارد نهادینه شده است، تولیدکننده می‌داند که بدون داشتن نشان استاندارد نمی‌تواند محصولات تولیدی خود را در بازار بفروشد. در نتیجه امروزه برای حرکت به سمت استانداردهای جهانی و بهبود کیفیت کالاها به یک عزم ملی نیاز است و با فرهنگسازی می‌توان آن را نهادینه کرد.
*منبع: روزنامه آرمان
نظر شما
