بهرام قاسمی، سومین سخنگوی وزارت امور خارجه دولت یازدهم است. رییس مرکز دیپلماسی عمومی از اعضای هیات اولیه موسس روزنامه جمهوری اسلامی ایران ونویسنده این روزنامه هم بوده است.
روزنامه اعتماد در صفحه دیپلماسی درباره آزادی بیان و دموکراسی به گفت و گو با بهرام قاسمی پرداخت و نوشت: بهرام قاسمی، سومین سخنگوی وزارت امور خارجه دولت یازدهم است. رییس مرکز دیپلماسی عمومی از اعضای هیات اولیه موسس روزنامه جمهوری اسلامی ایران ونویسنده این روزنامه هم بوده است.
در ادامه این گفت و گو که در شماره چهارشنبه 14 مهر 1395 خورشیدی با سخنگوی وزارت امور خارجه به قلم سارا معصومی انتشار یافت، می خوانیم: سابقه ای که باعث می شود دغدغه رسانه ها را در کوران خبری بیشتر درک کند. از سال 1360 وارد وزارت امور خارجه شده است. در 25 سال گذشته هم در پست های سیاسی و هم در مناصبی با رنگ و بوی اقتصادی حضور داشته است؛ از معاون اداره انرژی وموسس مرکز تحقیقات اقتصادی در معاونت اقتصادی و بین المللی وزارت امور خارجه تا ماموریت های سیاسی در رده بندی های متفاوت در سفارتخانه های ایران در یوگسلاوی سابق، ایرلند، گرجستان، اسپانیا، ایتالیا و کانادا.
قاسمی از تیرماه 95 و پس از آنکه حسین جابری انصاری از دفترسخنگویی به معاونت عربی و افریقای وزارت امور خارجه نقل مکان کرد به عنوان سخنگوی این وزارتخانه مشغول به کار است. وی روز دوشنبه برای ساعاتی مهمان تحریریه «اعتماد» بود که گفت وگوی زیر با محوریت تازه ترین ها در سیاست خارجی این روزهای ایران حاصل این دیدار است:
وزیر امور خارجه پس از شرکت در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سفری اعلام نشده و چندساعته به ترکیه سفر کردند. گفته شد که در این سفر تفاهم های اولیه ای میان دو وزیر در خصوص مسائل سوریه صورت گرفت. رییس جمهور ترکیه در اظهاراتی اعلام کرد که رابطه آنکارا – تهران با وجود برخی اختلاف ها در خصوص سوریه، بهبود پیدا کرده است. ** در چندساعت حضور آقای ظریف در آنکارا چه مسائلی مورد بحث قرار گرفت که ما شاهد چنین موضع گیری های مثبتی هستیم؟
ترکیه همواره به عنوان یک شریک مهم و همسایه مورد مشورت ایران بوده است و متقابلا ما هم مورد مشورت مقام های این کشور بوده ایم.
در این سال ها هیچگاه معضل اساسی غیرقابل حلی که دو طرف نتوانند آن را در سایه رایزنی های دوجانبه حل و فصل کنند بین دو کشور وجود نداشته است. البته همیشه مسائل کوچکی احتمالا به علت همسایگی و دارا بودن مرز مشترک یا تعاملاتی در عرصه های مختلف اعم از سیاسی، اقتصادی، مرزی که داشته و داریم، وجود داشته که البته این نوع موضوعات میان کشورهای دارای مرز مشترک و همسایگان امری کاملا طبیعی و عادی است. اما همواره روح دوستی، همکاری و همزیستی مسالمت آمیز در این رابطه بر هر اختلاف نظری غالب بوده است.
یکی از مسائلی که در سالیان اخیر برجسته شد یا بیشتر نمود پیدا کرد بحث سوریه بود. تحولات سوریه و مشکلاتی که در بحران سوریه به وجود آمد به این نتیجه منجر شد که تا حدی ایران و ترکیه در موضوع سوریه از هم فاصله بگیرند.
در این مدت ایران از موضع خود تبعیت می کرد و موضع ترک ها نیز با موضع ما متفاوت بود اما در رفت و آمدهایی که وجود داشت همواره موضوع سوریه مورد بحث و تبادل نظر قرار می گرفت اما فضایی برای نزدیکی یا تعامل بیشتر وجود نداشت و شاید وضعیت منطقه و سوریه هم این اجازه را نمی داد.
در چند ماه اخیر، که وضعیت سوریه و منطقه بحرانی تر شد وزیر امور خارجه شخصا باید فرصت بیشتری برای این موضوع اختصاص می داد و همچنین زمان بیشتری برای تماس با همسایگان در نظر گرفته شد که در نتیجه توجه ما به ترکیه نیز افزایش پیدا کرد.
این وضعیت به خصوص پس از مواضع درستی که وزارت امور خارجه در قبال کودتای نافرجام ترکیه اتخاذ کرد مصداق عینی تری هم پیدا کرد. پس از کودتای نافرجام و موضع گیری ایران، حاکمیت ترکیه احساس بهتری نسبت به ایران پیدا کرد. شاید بتوان گفت احساس اعتمادی ایجاد شد که ایران همسایه ای است که به دنبال دوستی و نزدیکی و تفاهم بیشتر در رابطه خود است.
تا حدی پس از این کودتا فضای روانی به نفع رابطه دوجانبه باز و فرصت برای صحبت های بیشتر پدیدار شد. در این فضا طرفین برتعداد و تنوع دیدارها افزودند لذا پس از کودتای نافرجام سه بار دو وزیر با هم ملاقات داشتند که دو بار در آنکارا و یک بار در تهران بود و این جدا از نشست هایی بود که احتمالا خارج از پایتخت دو کشور صورت پذیرفت.
** نتیجه این نشست های متنوع و متعدد به خصوص برای پرونده سوریه چیست؟
مباحث و مذاکرات اخیر میان دو وزیر امور خارجه جدی و طولانی بوده است. تاکنون نشست های 4 تا 5 ساعته و مستمر صورت گرفته و با تفاهمی که دو طرف داشتند این بحث ادامه پیدا کرده است. در این مذاکرات در کنار تحولات منطقه، پرونده سوریه و مسائل دوجانبه که مورد بحث قرار می گیرد مسائل متعدد بین المللی هم مطرح شده است. وضعیت گفت و گو و گفتمانی که میان دو کشور است روند مثبتی را طی می کند و سمت و سوی آن رو به جلو است. امیدوارم که در این فرآیند به اشتراک نظرهای بیشتری در خصوص مسائل منطقه برسیم.
اتفاق هایی که در جریان کودتا رخ داد و واکنش هایی که ترک ها از جانب ایران، کشورهای اروپایی، عربی و امریکا دیدند تا حدی به برخی از بازنگری های آنها در عرصه سیاست خارجی منتهی شد. این کودتا در حقیقت برای آنها نقطه عطفی بود تا مجددا در برخی سیاست های شان توجه بیشتری کنند. این وضعیت به ما کمک کرد تا سطح گفتمان با ترکیه را ارتقا بدهیم و به مباحثی ورود کنیم که پیش از این نمی توانستیم با جزییات در خصوص آن رایزنی داشته باشیم.
** گفته شده است که ایران و ترکیه برسرکلیات امدادرسانی مشترک به حلب به نتیجه رسیده اند. آیا نتیجه ملموس و قابل ذکری وجود دارد؟
مساله اینجاست که هرکدام از ما ظرفیت ها و محدودیت هایی داریم. ما در چارچوب مدیریت جغرافیایی در مواجهه با سوریه شرایطی داریم و ترکیه نیز به واسطه همسایگی، هم مرزی و مسائلی که میان آنکارا و اکراد است ظرفیت های دیگری دارد. به هرحال شاید ایران و ترکیه در مقوله سوریه در نقاطی بتوانند هم را تکمیل کنند. در چنین شرایطی اگر تفاهمی در کلیت موضوع داشته باشیم همپوشانی و هم افزایی در ظرفیت ها را ایجاد می کنیم تا کار بیشتری را بتوانیم با هم پیش ببریم.
** ایران از ظرفیت های خود در سوریه برای امدادرسانی به حلب استفاده می کند؟
پیش از آنکه بحث امدادرسانی در قالب همکاری با ترکیه مطرح باشد موضوع مهم برای ما این است که ایران و ترکیه امروز می توانند مقابل هم بنشینند و در خصوص یک موضوع مشخص بعد از مدت ها تفاهم کنند که اسم آن می تواند امدادرسانی باشد.
**پس از این مرحله پرسش هایی به وجود می آید: آیا این امدادرسانی امکان پذیر است؟ تاثیرگذار است؟ میزان آن چقدر خواهد بود؟
پاسخ به این مسائل با توجه به تمامی ابعاد بحران و فاجعه انسانی که سوریه را احاطه کرده پس از این آسان تر می شود.
** برآورد زمانی شما از پروسه ساماندهی این مذاکرات و رایزنی های چقدراست؟ آیا همکاری دو کشور به تنهایی کارساز است؟
قطعا ایران و ترکیه و حتی هیچ دو کشوری به تنهایی قادر نیستند در پایان بخشیدن به این فاجعه تاثیرگذار باشند. اما فعلا نتایج کار شاید چندان مشخص و محسوس نباشد اما مهم این است که دو وزیر می توانند با هم در یک نقطه مشخص تفاهم کنند و تصمیم بگیرند که در زیرمجموعه آنها تلاش هایی برای یافتن راهکارهایی عملی و قابل اجرا صورت گیرد. این مساله بسیار مهم است اما اینکه چگونه می توان این همکاری را سامان داد بحث ثانویه است.
این ساماندهی هم قطعا ممکن و شدنی است اما مشروط به اینکه بتوانیم در جزییات و کار کارشناسی با شناخت و اهرم هایی که در سوریه داریم و امکاناتی که ترک ها دارند این مسائل را با هم تلفیق کنیم. اما این مساله نیز حد و حدود و مرزی برای خود دارد و بی نهایت نیست. این مسائل نمی تواند همه ابعاد بحران سوریه را پاسخگو باشد چرا که بحث سوریه از بحث یک یا دو کشور فراتر رفته و به اجماع و تفاهم بین المللی و مساعدت همه جانبه تمام کشورهایی که به مسائل حقوق بشر یا بحث انسانیت توجه دارند، نیازمند است.
درحال حاضر گام نخست برداشته شده و بحث تفاهم کلی دو وزیر وجود دارد اما بررسی های بیشتر ادامه دارد و چیزی در مرحله عمل اتفاق نیفتاده است. راهکارها در حال بررسی شدن است و اگر به تفاهمی و شکل مشخصی از همکاری برسیم آن زمان می توانیم ببینیم که آیا این مسائل اجرایی می شود یا خیر؟. سختی اجرا هم به خواست دو کشور ارتباطی ندارد بلکه به پیچیدگی های پرونده سوریه و مسائل میدانی باز می گردد.
روز یکشنبه فدریکاموگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با وزیر امور خارجه ایران در خصوص مساله امدادرسانی به حلب صحبت کرده است.
** آیا با تنش میان روسیه و امریکا، فضای سیاسی بیشتری برای مراجعه به ایران در پرونده سوریه بازشده است؟
دیگران چه در حوزه اروپا و چه در حوزه کشورهای غربی و امریکا به توان، امکانات و پتانسیل ایران در سوریه واقف هستند. می دانند که ایران چه ظرفیت هایی را می تواند در سوریه به حرکت دربیاورد و فعال کند لذا این طبیعی است که طرف های مختلف که به بحث سوریه و کمک های انسان دوستانه فکر می کنند به ایران مراجعه داشته باشند. بازیگران متعدد این پرونده می دانند که در خصوص برخی ابعاد پرونده سوریه بدون ایران پیشبرد کار ممکن و شدنی نیست.
اروپایی ها با توجه به همکاری های مقطعی، تاکتیکی یا استراتژیکی که در مقاطعی مسکو و تهران در این پرونده با هم داشتند بر ظرفیت های همکاری دو کشور در کنار هم در سوریه آگاه هستند. این ظرفیت ها اگر درکنار ظرفیت برخی اروپایی ها قرار بگیرد می تواند در حل مساله حلب کمک کننده باشد. همه به فکر راه حلی هستند که چگونه می توان به این فاجعه انسانی ورود پیدا کنند. در این چارچوب صحبت کردن با ایران طبیعی است.
** تبعات تنش خارج از کنترل به وجود آمده در رابطه روسیه و امریکا برای پرونده سوریه چیست؟ این مساله منجر به حاشیه رفتن اصل ماجرا نمی شود؟
گره کوری که در وضعیت جهان و منطقه وجود دارد این است که گاهی اوقات خود مسائل فی النفسه اهمیت خود را از دست می دهند و به ابزارهایی یا بهانه هایی برای رفع و رجوع برخی مشکلات دیگر بدل می شوند. بحث سوریه هم برای خیلی ها به میدانی یا جنگ نیابتی برای حل و فصل مسائل خارج از حوزه منطقه بدل شده است. بازیگران متعدد به دنبال بده بستان های خود در سایر پرونده ها در اقصی نقاط عالم اما به نام سوریه یا به نام کمک رسانی و صلح در این کشور هستند.
این وضعیت امروز در سوریه به چشم می خورد که حضور بسیاری از بازیگران صوری است و نگاه های عمیق، جامع و انسان دوستانه به مسائل سوریه و حل و فصل آن ندارند و نهایتا راهکارهایی را مطالبه می کنند که دیگر منافع خود در سایر حوزه ها را تامین یا کسری های خود را جبران کنند.
برخی معتقدند بحث امریکا و روسیه تا حدی در سوریه وارد این مرحله شده است و سوریه بهانه ای است برای برخی تبادل ها، رایزنی ها و گروکشی هایی که در سایر پرونده های مشترک به آن نیاز دارند.
لذا همین مساله کار را پیچیده تر می کند. روس ها با تمام توان در سوریه ایستاده اند، در حوزه نظامی، فضا را در اختیار دارند و قدرتمندانه عمل کرده اند و آثار میدانی اینگونه اقدامات آنها هم مشهود است. مسکو توانسته است تغییراتی را در عرصه میدان و زمین ایجاد کند و معادلات در داخل سوریه تغییر کرده است. قطعا روس ها نقش اساسی در این پرونده دارند اما اینکه آیا این وضعیت می تواند به حل و فصل بحران سوریه به سرعت کمک کند بعید است و احتمالا رقابت امریکا و روسیه می تواند ماجرای سوریه را طولانی تر کند.
در نتیجه راهکار این بحران از یک افق کوتاه مدت خارج می شود و به دوردست های بعید کشیده خواهد شد.
چندماهی است که برخی جابه جایی ها در وزارت امور خارجه با حاشیه هایی همراه شده است. جابه جایی هایی که به گواه سنت جاری در وزارت امور خارجه چرخش کاری بسیار عادی به حساب می آید اما حتی در جلسه روز یکشنبه مجلس شورای اسلامی نیز تعابیر عجیب و غریبی از آن شد.
**آیا افراد در وزارت امور خارجه و به شکل خاص معاونان وزیر، منویات و سیاست های شخصی خود را پیش می برند که آمدن و رفتن آنها به تغییر سیاست های کلان نظام در حوزه سیاست خارجی تعبیر شود؟
همان گونه که اشاره کردید تغییرات در وزارت امور خارجه بر عکس بسیاری از دستگاه های اجرایی دیگر امری جاری و ساری است. همواره کارشناسان ارشد و سایر مقامات وزارت امور خارجه به نمایندگی ها اعزام یا برعکس از نمایندگی ها پس از پایان ماموریت به مرکز مراجعه می کنند و در سمت و جایگاه مشخصی به انجام وظایف خود می پردازند. این تغییرات و آمد و شد بین مرکز و نمایندگی ها معمولا نمی تواند بر سیاست های متخذه در کشور و وزارت امور خارجه تاثیرات بنیانی و اساسی داشته باشد. تمامی این مقامات، کارشناسان ارشد و دیپلمات ها در چارچوب اصول کلی نظام به انجام وظایف خود مبادرت می ورزند.
اگر چه همواره و همیشه این کارشناسان و صاحب نظران در حوزه سیاست خارجی دارای نظرات بسیار مفید و ارزنده ای برای پیشبرد سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و اهداف مشخص نظام دارند که معمولا نظرات خود را پیرامون موضوعات تخصصی حوزه مشخص خود ارایه می کنند که می تواند به مرحله اجرا و عمل درآید. لذا همان گونه که اشاره شد نمی تواند این تغییرات در وزارت امور خارجه به منزله تغییر سیاست های کلی و کلان نظام تلقی شود. بی شک چنین برداشتی از این نوع تغییرات اندیشه ای اشتباه است.
**آیا وزیر امور خارجه برای این جابه جایی ها با نهاد دیگری هم هماهنگ هستند؟
در سطوحی از مدیریت کشور چه در وزارت امور خارجه و چه در خارج از وزارت امور خارجه حداقل شخص رییس جمهور به عنوان نخستین نفر صاحب نظر و تعیین کننده است.
این بدان معناست که وزیر نقش مهمی دارد، فرد را تعیین و پیشنهاد می کند اما رییس جمهور این اختیار را دارد که با لحاظ کردن برخی مسائل در مقاطع خاص با این انتخاب مخالفت کند و از وزیر مربوطه بخواهد که فرد دیگری را جایگزین کند یا فردی را پیشنهاد کند. این امکان وجود دارد که در دولت هم ملاحظه هایی روی افراد وجود داشته باشد. در کلیت بحث هم قطعا یک وزیر نمی تواند مکانیسم ها و چارچوب های کلان نظام و دولت را رعایت نکند یا به زبان دیگری در جهت خلاف مجموعه کلی که دولت و حاکمیت نام دارد فردی را که سازگاری با این سیستم ندارد به عنوان مسوول معرفی کند. نهایتا فرد را باید مجموعه ای از نظام بپذیرند یا اگر او را قبول ندارند حداقل با او مخالف نباشند.
حضور اخیر وزیر امور خارجه در مجلس شورای اسلامی و نحوه سخن گفتن ایشان با نمایندگان در برخی رسانه ها با تعابیر متفاوت منعکس شد. برخی بر وزیر خرده گرفتند که نحوه پاسخگویی با عصبانیت همراه بوده و در برخی رسانه ها ویدیوهایی با مضمون ورژن ایرانی و خارجی رفتار وزیر منتشر شد.
** به عنوان سخنگوی وزارت امور خارجه این انتقادها را چگونه ارزیابی می کنید؟
جمهوری اسلامی ایران دارای سیستم پارلمانی است و از دموکراسی خاص خود که مبتنی بر مبانی اسلام است پیروی می کند. ما مجلس شورای اسلامی داریم که ممکن است با مجالس سایر نقاط جهان یا آنچه در غرب با عنوان دموکراسی غربی مطرح است متفاوت باشد اما به هرحال یک سیستم پارلمانی در کشور حاکم است.
پارلمان یک وظایف و اختیاراتی دارد و به وزرا رای اعتماد می دهد و این حق را دارد که از وزرای کابینه در مواقع نیاز سوال کند و آنها را مورد پرسش قرار دهد. آنچه روز یکشنبه در خصوص وزیر امور خارجه و حضور ایشان در مجلس شورای اسلامی رخ داد هم مسبوق به سابقه است و هم این حضور ایشان و سایر وزرا در مجلس بسیار طبیعی است.
اما برخی سوال هایی که از سوی برخی نمایندگان مطرح می شود با واقعیات سازگار نیست و با مطالعه کمتری برخی سوال ها مطرح می شوند که این باعث گلایه برخی وزرا در دولت می شود. آنچه روز یکشنبه رخ داد و به این تعبیر شد که آقای وزیر با عصبانیت پاسخ گفته اند با توجه به شناختی که من از ایشان دارم و صحبت هایی هم که با همکاران داشتم به این نتیجه رسیدیم که وزیر خیلی هم عصبانی نبودند اما سوال هایی مطرح بوده که ایشان باید با جدیت از کیان وزارت امور خارجه و سیاست خارجی و آنچه در چارچوب وزارت امور خارجه با دیگر کشورها وجود دارد دفاع می کردند.
با توجه به اینکه فضای مجلس فضای آزادی است و نمایندگان چه در نطق های پیش از دستور و چه در سوال ها با جدیت و هیجان خاصی صحبت می کنند که این بیان در همه پارلمان ها در سطح جهان قابل مشاهده است و شاید بتوان گفت که در پارلمان ها در ایراد نطق از سبک خاصی استفاده می کنند که می توان به آن نام نطق پارلمانی نهاد، این فضا می تواند در پارلمان ها بر وزرا و دیگرانی که در آنجا سخن می گویند هم اثر بگذارد و وزیری که نماینده هم نیست در کاراکتر یک نماینده با هیجان و جدیت خود صحبت می کند.
روز یکشنبه نیز وزیر امور خارجه با جدیت، پرحرارت، با صراحت و با احترام کامل نسبت به مجلس و نمایندگان محترم صحبت کردند و اظهاراتی که نسبت به برخی سفارتخانه ها در خصوص عدم آشنایی آنان به مسائل اقتصادی مطرح می شود را رد کردند. در خصوص آقای کریمی قدوسی هم با توجه به نوع سوال ایشان، آقای وزیر تا حدی جدی تر پاسخگوی سوال های ایشان بودند به خصوص با توجه به اینکه به هرحال این نخستین باری نبود که آقای قدوسی از آقای ظریف سوال می کردند.
وزیر امور خارجه در بخش هایی از سخنان خود در مجلس شورای اسلامی فرمودند: وجهه نظام را تخریب نکنید.
** شما به عنوان یک دیپلمات تا کجا این اختلاف های داخلی را هزینه سازی برای سیاست خارجی ایران نمی دانید؟
دموکراسی و آزادی بیان هزینه دارد و آنهایی که این قاعده را پذیرفته اند باید هزینه آن را هم پرداخت کنند. اما این هزینه حد و مرز و حدود و چارچوب های مشخص خود را دارد. اگر به مکانیزم ها در کشورهایی که مدعی دموکراسی هستند بازگردید می بینید که در حوزه سیاست خارجی حد و حدودی رعایت می شود.
در حوزه سیاست خارجی هر کسی به خودش اجازه نمی دهد که ریز مسائل را که شاید بخشی از آن در مقطع خاص زمانی ناگفتنی باشد مورد سوال قرار دهد یا بیان کند.
مساله ای که هنوز در شرف انجام است یا هنوز انجام نشده و مذاکره در خصوص آن در جریان است نباید با طرح سوال و ورود به آن مساله و مجبور کردن فردی که مسوول پیگیری و پیشبرد آن پروژه است، تخریب شود. زمانی که به دلیل اختلاف های داخلی صدمه ای به این پروسه می زنید هزینه نابجایی را به نظام تحمیل می کنید. باید در چارچوب مسائل سیاست خارجی هزینه و فایده را بررسی کرد و ضمن احترام به دموکراسی و پرسش و پاسخ در پارلمان، اما خیلی از مسائل را می توان در کمیسیون ها و نشست های تخصصی مطرح و مورد بحث و بررسی قرار داد. در وزارت امور خارجه همه اعتقاد به همکاری کامل با مجلس شورای اسلامی دارند.
اشاره دکتر ظریف به این موضوع بود که گاهی اوقات برخی دوستان با طرح مسائلی، ممکن است هزینه ای را بر سیاست خارجی کشور تحمیل کنند. به گونه ای که طرف خارجی و بیگانه احساس می کند که در داخل ایران وحدت نظر وجود ندارد یا وزارت امور خارجه آنقدر قدرتمند نیست که بتواند حرف های خود را بزند. در نتیجه آنها نیز روی وزارت امور خارجه حساب باز نخواهند کرد چرا که فکر می کنند در درون کشور یا در پارلمان جایگاهی برای این وزارتخانه قایل نیستند.
سفر وزیر اقتصاد آلمان به ایران حاشیه ساز شد. سخنانی که ایشان در خصوص لزوم به رسمیت شناخته شدن رژیم صهیونیستی توسط ایران زدند به نوعی دخالت در سیاست خارجی مستقل ایران تعبیر شد.
** همزمان رییس قوه قضاییه نیز انتقادهایی را به سفر ایشان وارد دانستند. موضع وزارت امور خارجه در این خصوص چگونه بود؟
نظرات تک تک آحاد ملت برای ما محترم است چه برسد به مقام های عالیرتبه ای مانند سران قوا.
نظرات آقای آملی لاریجانی بسیار محترم و با ارزش است. مواضع جمهوری اسلامی ایران نسبت به فلسطین، مردم فلسطین، حقوق آنها و رژیم اشغالگر قدس روشن و مشخص است و جای شک و شبهه ای ندارد. هم در ایران این مواضع مشخص است و در خصوص آن وحدت نظر وجود دارد و هم در خارج از ایران ما را با این ویژگی ها و رویکردها می شناسند.
بنابراین، اینچنین نیست که وزیری یا مقامی تصور کند با صحبتی یا بیانی می تواند در تهران پشت میز بنشیند و مقابل همتای ایرانی خود چنین صحبت هایی را مطرح کند.
عمدتا در عرف دیپلماتیک و این قبیل نشست ها مرسوم نیست که یک مقام خارجی به خود اجازه بدهد در یک سفر یا دیدار در خصوص سیاست های مشخص یک کشور اظهارنظر صریحی داشته باشد و وی را از کاری منع کند یا توصیه کند. این مساله فقط در خصوص کشورهایی مصداق می تواند داشته باشد که در حوزه سیاست خارجی روابط و همکاری های استراتژیک با هم دارند یا مذاکرات دایم و مفصل در خصوص موضوعات مشخص دارند که به رایزنی نیاز دارد.
آنچه که من می دانم این است که موضع گیری های مقام آلمانی اگر چه نادرست بوده است اما در تحلیل سخنان ایشان باید نگاهی هم به بحث های داخلی آلمان داشته باشیم. وزیر اقتصاد آلمان از حزب سوسیال دموکرات و رقیب صدراعظم است و نوع مناسباتی که آلمان در منطقه با دیگر کشورها و رژیم صهیونیستی دارد را نیز نمی توان نادیده گرفت. وزارت امور خارجه با اظهارات ایشان برخورد کرده و آن را مغایر با اصول اولیه دیپلماتیک می داند.
** گفته می شود دیدار عصر روز دوشنبه وزیر اقتصاد آلمان با وزیر امور خارجه کشورمان لغو شده است؟
تا آنجا که من می دانم صحبت اولیه ای برای روز دوشنبه صورت گرفته بود اما وقت ملاقاتی به صورت قطعی تعیین نشده بود. تصور من این است که به دلیل فشردگی دیدارهای اقتصادی و بازرگانی و صنعتی و بانکی وزیر اقتصاد آلمان در روز دوشنبه و مشغله فراوان آقای دکتر ظریف، نهایتا زمانی به طور قطعی تنظیم نشد.
** جمله های کلیدی
از تحمیل هزینه نابجا به نظام پرهیز کنیم
سخنان وزیر اقتصاد آلمان را مغایر با اصول اولیه دیپلماتیک می دانیم
تغییرات در وزارت امور خارجه به منزله تغییر سیاست های کلی و کلان نظام نیست
هیچگاه معضل اساسی غیرقابل حلی میان ایران و ترکیه وجود نداشته است
در دوره ای فضا برای تعامل ایران و ترکیه در خصوص سوریه اصلا وجود نداشت
ترکیه پساکودتا، اعتماد بیشتری به ایران دارد
فضای روانی پس از کودتای ترکیه به نفع رابطه تهران – آنکارا بود
روند گفت وگو میان ایران و ترکیه بسیار مثبت و روبه جلو است
تا پیش از کودتا در خصوص برخی جزییات حتی با ترک ها صحبت هم ممکن نبود
ایران و ترکیه در مقوله سوریه در نقطه هایی می توانند مکمل هم باشند
تلاش ایران و ترکیه در راستای هم افزایی و همپوشانی ظرفیت های همکاری
*منبع: روزنامه اعتماد
نظر شما
