روزنامه صمت در صفحه صنعت گزارشی را درباره تاثیر رفع محدودیت واردات دانه های روغنی منتشر کرد. در بخشی از این گزارش می خوانیم: رفع محدودیت واردات دانه های روغنی یکی از مهم ترین خبرهایی بود که در روزهای گذشته منتشر شد. موضوع واردات دانه های روغنی سال هاست که به عنوان یکی از مهم ترین خواسته های بخش صنایع روغن کشی در کشور مطرح می شود.
در این گزارش صمت که در شماره پنجشنبه یکم مهر 1395 هجری خورشیدی به قلم «امیر مهرزاد» منتشر شد، آمده است: در حالی که در اردیبهشت سال جاری التزام ثبت سفارش واردات 20 نوع روغن و دانه های روغنی برداشته شده بود، در آخرین مکاتبات وزارت جهاد کشاورزی با سازمان توسعه تجارت قید شده است، واردات هیچ کدام از دانه های روغنی و روغن خام به ثبت سفارش نیاز ندارد.
براساس گزارش پایگاه اطلاع رسانی وزارت جهاد کشاورزی، در نامه قائم مقام بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی به وزیر صنعت، معدن و تجارت، افرادی که متقاضی استفاده از تخفیف های تعرفه ای نیز هستند می توانند با هماهنگی وزارت جهاد کشاورزی و خرید دانه های تضمینی از تخفیف های تعرفه ای استفاده کنند. بنابراین گزارش واردات دانه های روغنی و روغن خام به ثبت سفارش نیاز ندارد و واردکنندگان می توانند براساس شرایط تعرفه ای جدید (میزان تعرفه واردات بالا رفته است) به هر میزان که می خواهند و بدون سقف، اقدام به واردات این محصولات کنند. در دی سال گذشته وزارت جهاد کشاورزی در اطلاعیه ای اعلام کرد: «در راستای اجرای سیاست حمایت از تولید دانه های روغنی در داخل و تنظیم بازار، به ازای خرید هر کیلوگرم انواع دانه های روغنی از کشاورزان به قیمت تضمینی، برای متقاضیان دریافت مجوز واردات روغن، مجوز واردات 4 کیلوگرم انواع روغن خام صادر می شود. »
بر این اساس، حقوق ورودی دانه، روغن خام و روغن خام پالم در صورت خرید دانه های روغنی به قیمت تضمینی از محل تولید داخل با تایید وزارت جهاد کشاورزی به ترتیب به 5، 10 و 26 درصد کاهش می یابد.
** تامین نیاز 80 درصدی با واردات
جلال محمودزاده، نایب رییس کمیسیون کشاورزی در مجلس شورای اسلامی درباره برداشته شدن محدودیت واردات دانه های روغنی در کشور به صمت گفت: «در شرایط کنونی بیش از 80 درصد نیاز ایران به روغن از طریق واردات دانه های روغنی و روغن خوراکی تامین می شود.»
محمودزاده با اشاره به اینکه بسیاری از کارخانه ها به مواد اولیه نیاز دارند و باید فرآوری کنند، گفت: «ظرفیت تولید کارخانه ها در ایران بیش از تولید محصولات کشاورزی است و بر این اساس، بسیاری از صاحبان کارخانه های روغن کشی برای اینکه بتوانند خط تولید خود را حفظ کنند باید دانه های مورد نیاز را وارد کنند».
نایب رییس کمیسیون کشاورزی در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه تا زمانی که تولید دانه های روغنی متناسب با ظرفیت فرآوری در کارخانه ها نباشد، نمی توان برای واردات محدودیت هایی ایجاد کرد، گفت: «محدودیت در واردات زمانی است که نیاز داخل کشور از طریق تولیدات داخلی برطرف شود. در برخی از محصولات این کار انجام نشده و نباید کارخانه ها را با مشکل تولید روبه رو کرد. »
محمودزاده به این پرسش که آیا واردات دانه های روغنی به کشاورزان آسیب وارد می کند، این گونه پاسخ داد: «دانه های روغنی به اندازه نیاز کارخانه ها وارد می شود و نمی توان بیش از نیاز وارد کرد. حتی اگر کسی هم بخواهد بیش از نیاز کارخانه وارد کند، توجیه اقتصادی ندارد. همچنین باید درنظر داشت که دانه های روغنی تولید شده در داخل کشور قیمت تمام شده کمتری نسبت به واردات دارند. »
وی افزود: «بر این اساس باید درنظر داشت که واردات بیش از نیاز معنی ندارد و این اتفاق در کشور نخواهد افتاد. زمانی که کشاورزان مواد اولیه کارخانه ها را با قیمت تمام شده کمتر نسبت به محصولات وارداتی می فروشند، کارخانه ها نیز از محصولات آنها استقبال کرده و در صورتی که نیاز برطرف نشود به وارداتی رو می آورند».
نایب رییس کمیسیون کشاورزی در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه برای افزایش تولید دانه های روغنی به حمایت های بیشتری نیاز است، گفت: «خوشبختانه اکنون دولت این دانه ها را به طور تضمینی از کشاورزان می خرد اما هنوز هم برای رفع مشکل کمبود دانه های روغنی برای کارخانه ها به حمایت های بیشتری نیاز است. یکی از راهکارهایی که اکنون پیش روی دولت وجود دارد، کاهش هزینه های حمل ونقل و ارائه تسهیلات ارزان قیمت به کشاورزانی است که این محصول را کشت می کنند.»
محمودزاده گفت: «در صورتی که دولت از کشت این محصول حمایت بیشتری داشته باشد، طبیعی است که کشاورزان بیشتری به تولید آن رو خواهند آورد. در این صورت سطح زیرکشت افزایش یافته و به تدریج می توان مشکلاتی را که کارخانه ها با آن روبه رو هستند، برطرف کرد.»
وی با تاکید بر اینکه موضوع تعادل در تولیدات کشاورزی اهمیت بسیاری دارد، گفت: «باید این نکته در تولید لحاظ شود که محصولات تولیدی تناسب دارند. در علم کشاورزی کلان مشخص است که تناسب محصولات تولیدی باید چطور باشد. متاسفانه اکنون تولیدات محصولات کشاورزی تناسب ندارد و یکی از شاخص های نامتناسب بودن تولید، دانه های روغنی هستند. برای دستیابی به نقطه تناسب تولید محصولات متفاوت کشاورزی سطح زیر کشت و میزان دانه های روغنی برداشت شده باید در کشور افزایش یابد. »
** التزام به طراحی سامانه کشاورزی
به دلیل نبود سامانه جامع از تولیدات محصولات کشاورزی به تفکیک منطقه تولید و نیاز کارخانه های فرآوری براساس تولید منطقه ای، رشد و توسعه کارخانه های روغن کشی، متناسب نبوده و مشکلات کنونی را ایجاد کرده است.
سیدجواد حسینی کیا، دبیر دوم کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی درباره برداشته شدن محدودیت های وارداتی دانه های روغنی به صمت گفت: «در برخی از مناطق کارخانه های روغن کشی با مشکلاتی روبه رو هستند و در برخی مناطق کشاورزانی که این دانه ها را کشت می کنند، مشکلاتی دارند. »
نماینده مردم سنقر افزود: «یکی از ضعف هایی که در سیستم مدیریتی کشور وجود داشت، نبود تناسب میان نیازهای منطقه ای است. متاسفانه اکنون در برخی از شهرستان های کشور دانه های روغنی تولید شده از سال گذشته روی دست کشاورزان مانده و خریدار ندارد. همچنین در برخی دیگر از نقاط کشور کارخانه ها با مشکل تامین مواد اولیه روبه رو هستند».
حسینی کیا با اشاره به اینکه دولت باید با پرداخت برخی یارانه ها هزینه حمل ونقل دانه های کشاورزی دپو را به محل هایی که کارخانه های نیازمند به مواد اولیه وجود دارد، متحمل شود، افزود: «از این طریق باید از سیستم تولید داخل حمایت های بیشتری داشته باشیم. دولت اکنون از کشاورزان حمایت هایی می کند و می توان این موضوع را هم در زمینه حمایتی تعریف کرد».
وی با اشاره به اینکه شیلی، چین و روسیه عمده صادرکنندگان دانه های روغنی به ایران هستند، گفت: «باید دانه های روغنی موجود در کشور مصرف شود و سپس برای رفع نیاز کارخانه ها واردات داشته باشیم. در شرایط کنونی اگر واردات کامل آزاد شود، ممکن است کشاورزان آسیب های بسیاری ببینند».
دبیر دوم کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با اشاره به لزوم نیاز به بازنگری در رفع محدودیت های واردات دانه های روغنی گفت: «وزارت جهاد کشاورزی باید سامانه جامعی از میزان نیاز منطقه و تولید منطقه ای به محصولات کشاورزی داشته باشد. در این صورت علاوه بر اینکه محصولات کشاورزی به طور کامل در کشور آمایش می شود، نیاز به این محصولات ارزیابی می شود و مشکلی به وجود نخواهد آمد.»