تاسیس مراکز تجاری در خارج از کشور طرحی است که مدیر کل دفتر امور نمایندگی های سازمان توسعه تجارت ایران از آن سخن گفته است. تاسیس مراکز تجاری در خارج از کشور یکی از عواملی است که به رونق اقتصادی تولید داخلی و صادرات غیرنفتی کمک می کند.
روزنامه آرمان در صفحه اقتصاد به گفت و گو با مسعود دانشمند درباره طرح تاسیس مراکز تجاری در خارج از کشور و تاثیر آن بر رونق تولید و پویایی اقتصاد پرداخت.
در این گفت وگو که در شماره دوشنبه 29 شهریور 1395 هجری خورشیدی با عضو پیشین هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران و تهران منتشر شد، آمده است: تاسیس مراکز تجاری در خارج از کشور طرحی است که مدیر کل دفتر امور نمایندگی های سازمان توسعه تجارت ایران از آن سخن گفته است. تاسیس مراکز تجاری در خارج از کشور یکی از عواملی است که به رونق اقتصادی تولید داخلی و صادرات غیرنفتی کمک می کند.
در شرایط کنونی که اقتصاد داخلی در رکود به سر می برد این اقدام می تواند باعث رونق تولید شود و تولیدکنندگان نیز می توانند به تولید خود بیفزایند. همچنین با توجه به اینکه در حال حاضر بیش از 90 درصد صنایع کشورمان کوچک و متوسط هستند، تاسیس چنین مراکزی باعث می شود تا این مراکز در هم ادغام شوند و بتوانند کارگاه های بزرگی ایجاد کنند. مسعود دانشمند، عضو اسبق هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران و تهران درباره تاسیس مراکز تجاری خارج از کشور در گفت وگو با «آرمان امروز» می گوید:«مشکل تولید داخلی کشورمان این نیست که واحدهای تولید کوچک هستند، بلکه مشکل بازار نداشتن آنهاست. تاسیس مراکز تجاری یکی از اقداماتی است که می تواند تولید ما را در ایجاد بازار یاری دهد.»
** یکی از مسئولان از تاسیس مراکز تجاری در خارج از کشور خبر داده است. مدیر کل دفتر امور نمایندگی های سازمان توسعه تجارت ایران اعلام کرده است قرار است در ترکیه، آذربایجان، عمان، قزاقستان، پاکستان، افغانستان، عراق و ارمنستان، کنیا، نیجریه، غنا و آفریقای جنوبی مرکز تجاری تاسیس شود. شما این موضوع را چطور ارزیابی می کنید؟
ما در گذشته مراکز تجاری در کشورهای همسایه از جمله امارات و ترکیه تاسیس کرده بودیم که آنها را تعطیل کردیم. باید ابتدا معلوم شود نیت ما از تاسیس چنین مراکزی چیست؟ به طور کلی، تاسیس مراکز تجاری خارجی در اکثر کشورها را رایزن بازرگانی و تجاری بین دو کشور انجام می دهد. به عنوان مثال، چین در ایران و در کنار سفارتخانه این کشور یک مرکز تجاری تاسیس کرده است. اصولا تردد و رفت و آمد اعضای سفارتخانه تحت نظارت وزارت خارجه است و محدودیت هایی شامل آن می شود.
وقتی سفارتخانه ای در یک کشور کالایی را می خواهد کشور میزبان موظف است اطلاعات این درخواست را به معاونت بازرگانی یا معاونت اقتصادی وزارت خارجه انتقال دهد. سپس باید منتظر بمانند تا پاسخ این درخواست توسط آن سازمان ها دریافت شود. تاسیس مراکز تجاری به دلیل اینکه مستقیما با معاونت بازرگانی و تشکل های بازرگانی در ارتباط است و بروکراسی ای را که گفته شد انجام نمی دهد، می تواند تسریع بخش نقل و انتقال اطلاعات باشد.
بروکراسی وزارت امور خارجه درست است، اما باید این وظایف اضافی را در معاونت های این وزارتخانه کاهش دهیم. نکته دیگر این است که افرادی که در این مراکز فعالیت می کنند از بازار های دو کشور مبدا و مقصد به خوبی مطلعند. اگر قرار است با این رویکردها مراکز تجاری در کشورهایی که گفتید تاسیس شود، این اقدام بسیار مثبت ارزیابی می شود، اما اگر قصد داریم مانند گذشته تاجرهایی غیرمتخصص به خارج از کشور بفرستیم، این اقدام نادرست است. در گذشته اینطور بود که از افراد متخصص دیپلماسی که در وزارت امور خارجه بودند، استفاده می کردیم که متاسفانه نتیجه قابل قبولی به دست نیاوردیم؛ به دلیل اینکه این افراد برای فعالیت های دیپلماسی و مذاکرات بین کشورها تربیت شده اند و تخصص لازم درباره کالاهای صادراتی بین دو کشور را ندارند.
** باتوجه به این مواردی که گفتید، اداره این مراکز در خارج از کشور به عهده ایرانیان است یا فقط مراکز توسط ایران تاسیس می شوند؟ اگر ایرانیان برای تاسیس این مراکز به خارج از کشور می روند، آیا می توان این موضوع را کمکی به معضل اشتغال کنونی دانست؟
به طور کلی اداره چنین مراکزی به عهده نهادی که مورد توافق دو کشور است، قرار می گیرد. افرادی هم که در این مراکز مشغول به کار می شوند، از ایران می روند. البته باید این افراد از بازارهای صادراتی و بازرگانی دو کشور آگاه باشند. طبیعی است وقتی این مراکز تاسیس شوند و رونق پیدا کنند باید تولیدات خود را در آنها قرار دهیم. بنابراین هر چقدر تولید را افزایش دهیم، افراد بیشتری صاحب شغل می شوند. مسیری که درباره معاونت وزارت امور خارجه گفته شد، بیش از دو ماه طول می کشد. در نظر داشته باشید که هیچ تاجری دو ماه برای کسب مجوز صبر نمی کند. تاسیس مراکز تجاری در خارج از کشور به فعالیت تاجران سرعت می دهد که بسیار مثبت ارزیابی می شود.
** در حال حاضر یکی از مهم ترین مسائل در اقتصاد ایران موضوعاتی مانند کارایی، اثربخشی و بهره وری است که تا حدودی به آن توجه نکرده ایم. باتوجه به این موارد، به نظر شما بخش خصوصی چه نقشی در تاسیس این مراکز ایفا می کند و تاسیس چنین مراکزی تا چه حد می تواند در بهره وری و رشد اقتصادی تاثیرگذار باشد؟
وقتی از اقتصاد سخن می گوییم، کارآمدی، بهره وری، ارائه خدمات با کیفیت بالا و هزینه پایین باید مورد نظر باشد. بنابراین دفاتر خدمات اقتصادی و مراکز تجاری خارج از کشور حتما باید به شکل خصوصی تاسیس و اداره شوند. دولت می تواند در این راه به بخش خصوصی کمک کند، اما اداره این واحدها حتما باید به شکل خصوصی باشد. اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران اعلام آمادگی کرده است که این گونه دفاتر اقتصادی و مراکز تجاری خارج از کشور را با توجیه اقتصادی ساماندهی کند و لازمه رسیدن به این هدف این است که یک سرمایه اولیه در اختیار قرار گیرد تا اتاق ایران بتواند این سرمایه را برگرداند و از خود تشکل ها و واحدهای اقتصادی در این راه بهره بگیرد.
** باتوجه به اینکه نظام تولیدی کشورمان در شرایط خوبی به سر نمی برد، به نظر شما صادرات کالاهای داخلی به خارج از کشور، طرح بلند پروازانه ای نیست؟
به هیچ عنوان موافق این موضوع نیستم که این اقدام به تولید ملی کمکی نمی کند. به طور کلی ما باید برای بازار جهانی تولیدات خود را افزایش دهیم تا جزئی از بازار جهانی شویم. به عبارت دیگر ما باید تولیدات خود را به کشورهای دیگر صادر کنیم تا بتوانیم امکان رقابت با این تولیدات را داشته باشیم. ما چاره ای جز تولید کردن نداریم. اگر مراکز تجاری در خارج از کشور تاسیس کنیم، رونق به تولید داخلی ما بازمی گردد.
** مهم ترین مشکلی که بسیاری از کارشناسان داخلی درباره تولید عنوان می کنند این است که بیش از 90 درصد کارگاه های تولیدی ما کوچک و متوسطند و کمتر از 10 نفر را تحت پوشش خود قرار می دهند. در چنین شرایطی که بنگاه های اقتصادی ما بسیار کوچک هستند، چگونه می توانیم به قدری تولید کنیم که به کشور های خارجی هم صادر کنیم؟
ابتدا باید بگویم اینکه بتوانیم تولید کنیم یا نه، به حجم بنگاه های تولید مربوط نمی شود. اگر تولید کنندگان ما بازار خود را پیدا کنند، با هر امکاناتی تولید می کنند. مشکل تولید داخلی کشورمان این نیست که واحد های تولید کوچک هستند، بلکه مشکل بازار نداشتن آنهاست. هم اکنون حرف اول در اقتصاد جهانی را انتخاب بازار می زند. اگر بتوانیم بازار تولیدات خود را متنوع کنیم، رونق به بازار ما بازمی گردد. تاسیس مراکز تجاری یکی از اقداماتی است که می تواند تولید ما را در ایجاد بازار یاری دهد. وقتی ما بازار داشته باشیم کارگاه های کوچک، خود به خود در هم ادغام می شوند و خوشه های تولیدی و صنعتی را به وجود می آورند. چرا اروپای امروز دچار رکود شده است؟ به دلیل عدم وجود بازار است، وگرنه در اروپا سرمایه، مواد اولیه، نیروی انسانی و افراد متخصص به اندازه کافی وجود دارد.
*منبع: روزنامه آرمان
نظر شما
