لامپ‌های کم مصرف بیماری‌زا هستند؟

کارشناس مسئول بهداشت پرتوهای وزارت بهداشت به ابهاماتی درباره بیماری‌زا و از جمله سرطان‌زا بودن لامپ‌های کم مصرف پاسخ داد.

مهندس علی گورانی در گفت‌وگو با ایسنا، به مردم اطمینان خاطر داد که لامپ‌های کم مصرف تا زمانی که شکسته نشده‌اند، خطری برای سلامتی آنها ندارند و در تشریح این موضوع گفت: مکانیزم تولید نور در لامپ‌های کم مصرف، تحریک بخار جیوه است. بعد از تحریک شدن بخارات جیوه، نور ماورای بنفش تولید می‌شود. این اشعه مرئی نیست و به همین دلیل لایه‌ای از فلور سنت از داخل به دیواره لامپ زده می‌شود تا نور مرئی تولید شود. این دو موضوع  از نظر بهداشتی خطر محسوب می‌شوند. از طرف دیگر این لامپ‌ها قطعات الکترونیکی هم دارند که در صورت بازیافت نشدن، سبب آلودگی محیط زیست می‌شوند. در مجموع لامپ‌های کم مصرف تا زمانی که شکسته نشوند، خطری برای سلامت ندارند.

وی ادامه داد: متاسفانه سیستم جمع‌آوری زباله‌های خطرناک خانگی مانند باتری، داروهای اضافی، مواد شیمیایی، اسپری‌ها، لامپ‌های شکسته و ... در ایران وجود ندارد و این موضوع عوارض جدی در پی دارد؛ چرا که ممکن است این زباله‌های خطرناک خانگی وارد محیط زیست شوند.

کارشناس مسئول بهداشت پرتوها در وزارت بهداشت، در ادامه صحبت‌هایش با اشاره مجدد به وجود بخار جیوه در لامپ‌های کم مصرف،  تصریح کرد: جیوه فلزی سنگین است که اعصاب را مسموم و در بدن تجمع می‌کند. در لامپ‌های کم مصرف، جیوه به شکل بخار وجود دارد، به همین دلیل به راحتی جذب می‌شود و در صورت شکسته شدن، در محیط زندگی پخش خواهد شد و  سریع جذب ریه می‌شود.

گورانی افزود: از سویی دیگر احتمال پراکنده شدن نور ماورای بنفش توسط این لامپ‌ها در محیط وجود دارد، بنابراین توصیه می‌شود مردم حداقل ۳۰ سانتی متر از آنها فاصله داشته باشند. در عین حال اگر کیفیت لامپ خوب نباشد و لایه فلور سنت به درستی زده نشده باشد، امکان نشت بیشتر پرتوی ماورای بنفش وجود دارد.

وی، همچنین شیوه درست جمع‌آوری لامپ‌های کم مصرف شکسته شده را توضیح داد و گفت: وقتی لامپی از این نوع، شکسته شد، ابتدا باید هوای آلوده به بخار جیوه، از محیط خارج شود. بعد از آن با یک دستکش، تکه‌های درشت لامپ را در کیسه‌ای جمع کنند، تکه‌های ریز و پودرمانند نیز با یک دستمال مرطوب جمع‌آوری شوند. تا جایی که امکان دارد نیز از جاروبرقی استفاده نشود؛ چون باعث معلق شدن بیشتر پودر جیوه در هوا می‌شود.

گورانی یکی از اقدامات ضروری درباره پیشگیری از آسیب رسیدن به سلامت مردم در این زمینه را آموزش توسط وزارت نیرو عنوان کرد و گفت: وزارت نیرو باید تولید کنندگان و وارد کنندگان لامپ‌های کم مصرف را ملزم به آموزش مصرف کننده کند؛ چراکه محصول دست مردم می‌رسد ولی به آنها آموزشی داده نمی‌شود. این جزیی از ارائه خدمات به مشتری است. ساده‌ترین کاری که می‌شود در این باره انجام داد، نوشتن توضیحات روی محصول است.