ایران و هند ورود به مرحله جدیدی از رابطه را تجربه می کنند. دو کشور که طی صدها سال گذشته بر سنت مراودات حسنه و کم تنش به پیش رفته اند، اینک در آغاز راهی هستند که می تواند تأثیراتی حتی فراتر از روابط دوجانبه شان داشته باشد.
روزنامه ایران در صفحه سیاسی به ارایه گزارشی از مرحله جدید روابط ایران و هند در پسابرجام پرداخت و نوشت: ایران و هند ورود به مرحله جدیدی از رابطه را تجربه می کنند. دو کشور که طی صدها سال گذشته بر سنت مراودات حسنه و کم تنش به پیش رفته اند، اینک در آغاز راهی هستند که می تواند تأثیراتی حتی فراتر از روابط دوجانبه شان داشته باشد.
در ادامه این گزارش که در شماره چهارشنبه 17 شهریور 1395 خورشیدی به قلم مهراوه خوارزمی انتشار یافت، می خوانیم: رابطه ایران با هند که پیش تر به دلیل وجود تحریم ها و جبر ناشی از نداشتن انتخاب های متعدد به واردات کالاهای نه چندان ضروری از هند در مقابل فروش نفت به شرکت های نفتی این کشور منحصر شده بود حالا در موقعیت متفاوتی قرار گرفته است.
چه باز شدن دست ایران در برقراری روابط سیاسی و اقتصادی با کشورهای مختلف جهان از قبال تأیید و اجرای برجام و برخورداری از حق انتخاب بیشتر سبب شده است که تهران در فصل تازه روابط خود با کشورهایی همچون هند و چین از موضعی برابر و مبتنی بر برآورده شدن منافع اقتصادی میان مدت و بلندمدت خود وارد شود.
با وجود این نقش کشوری چون هند در عبور ایران از شرایطی که در فاصله سال های 2007 تا 2013 میلادی در اثر تحریم های بین المللی و فشارهای نظام تبادل بانکی جهانی (سوئیفت) بر اقتصاد حاکم شده بود را نمی توان در دور جدید تحکیم این روابط بی تأثیر دانست زیرا کانال های اقتصادی و شراکت های مهمی که برای فرار از دام تحریم ها میان ایران، روسیه، چین و هند شکل گرفته بود تا حدود زیادی در قدرت چانه زنی ایران پای میز مذاکرات هسته ای و تغییر روند تحمیل شده رویدادها مؤثر افتاد و در روزهای پس از برجام نیز چنان که علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی در سفر اخیرش به هند اعلام کرد، به اولویت یافتن ارتقای همکاری با کشورهایی که در تحریم ها کنار ایران بودند، در سیاست خارجی دولت یازدهم انجامید.
با این حال دور جدید همکاری های دو کشور اوایل خرداد سال جاری با پیشقدم شدن هند و سفر نخست وزیر این کشور به ایران آغاز شد. این در حالی بود که طی 15 سال گذشته سفری در این سطح سابقه نداشت. سفر اخیر دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران به هند و دیدارهای او با «نارندرا مودی» نخست وزیر هند و «اجیت دوال» مشاور امنیت ملی نخست وزیر دولت هند نیز در پاسخ به سفر مودی و تعمیق رابطه دو کشور ارزیابی می شود.
رفت و آمدهایی که در خلال آن هر دو طرف بر ارتقای سطح همکاری هایشان در ابعاد مختلف سیاسی، امنیتی، دفاعی و اقتصادی تأکید کردند و دولت هند خواستار تقویت گفت وگوهای راهبردی میان ایران، هند، چین و روسیه در موضوعات امنیتی، سیاسی و اقتصادی شد؛ همکاری ها و گفت وگوهایی که نتایج آن در برخی حوزه ها نمود عینی یافته و در برخی دیگر چشم انداز های مشخص دارد.
** توافقنامه چابهار؛ نمود عینی رابطه توسعه محور
توافقنامه چابهار یکی از نمود های عینی فصل جدید روابط ایران و هند بر محور توسعه است. این توافق که در سفر همزمان نخست وزیر هند و رئیس جمهوری افغانستان به ایران میان دهلی، کابل و تهران منعقد شد با اهدافی چون فعال سازی کریدور شمال- جنوب و رونق یافتن برنامه های حمل و نقل میان سه کشور از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
افزایش قابل توجه بهره وری از ظرفیت حمل و نقل دریایی در دریای عمان، بی نیاز شدن بسیاری از کشتی های تجاری از ورود به خلیج فارس و طی مسافت بیشتر، قرار گرفتن ایران در مسیر ترانزیتی هند تا آسیای میانه و در اهداف بلند مدت تر توسعه یافتن یکی از محروم ترین مناطق ایران از جمله اهدافی است که می تواند در کنار به انجام رسیدن این توافق سه جانبه برای کشور حاصل شود. مزایایی که با اهتمام ویژه دولت یازدهم برای پیشبرد پیش نیازهای سیاسی و اقتصادی این همکاری سه جانبه همراه شد. جذب سرمایه گذاری هند در این برنامه توسعه ای سبب خواهد شد که بندر چابهار از ظرفیت تخلیه و بارگیری 84 میلیون تن در سال برخوردار شود و این همه حاصل اجرایی شدن توافقنامه ای است که امید می رود به سرنوشت خط لوله صلح و کارشکنی کشورهای غربی برای جلوگیری از پا گرفتن پروژه های توسعه ای متحدکننده کشورهای در حال توسعه دچار نشود.
مطابق آنچه دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در سفر به هند مطرح کرد، دو کشور همچنین در مسیر احیای سند همکاری های راهبردی که در سال 1998 به امضای سران دو کشور رسیده است، قرار می گیرند.
سند همکاری که تا پیش از این به دلیل وجود مجموعه ای از موانع و محدودیت های ناشی از تحریم امکان اجرایی شدن نمی یافت و اینک در فضای پس از برجام می تواند مبنای همکاری های بیشتر قرار گیرد.
علاوه بر آنچه در چشم انداز برنامه های آتی ایران و هند قرار دارد، آنچه در کوتاه مدت بروز یافته است، افزایش حجم معاملات تجاری دو کشور است. چنان که بر اساس آمارها هند پس از برجام سهم ایران از بازار نفت خود را دست کم 10 درصد افزایش داده است. چنان که بزرگ ترین شرکت واردکننده نفت این کشور در ماه گذشته روزانه 185 هزار بشکه نفت از ایران خریداری کرده است.
** همکاری برای مقابله با تروریسم و افراط گرایی
هند با داشتن بیش از 170 میلیون مسلمان که حدود 12 درصد جمعیت این کشور و بیش از 10 درصد مسلمانان جهان را تشکیل می دهند، این امکان بالقوه را دارد که یکی از کشورهای تأثیرگذار در مقابله با افراط گرایی و تروریسم برآمده از اندیشه های تکفیری باشد.
بر همین اساس نیز احیای محور همکاری های مشترک تهران، دهلی و مسکو در موضوعات امنیتی منطقه بویژه جلوگیری از نفوذ تروریسم و کمک به ایجاد ثبات و امنیت در افغانستان به عنوان یکی از کانون های ریشه دواندن افراط گرایی در زمره یکی از محورهای مهم مطرح شده در رایزنی های مقامات دو کشور قرار داشت، سمت و سویی از همکاری که اثرات روابط دو کشور را به امری فراتر از روابط دوجانبه رهنمون می شود و خواه ناخواه براساس رویکرد کشورهای منطقه نسبت به جبهه مقابله با تروریسم تقویت یا تخریب خواهد شد. هر چند مقامات ایران و هند در فصل جدید رابطه شان تأکید کردند که این رابطه را از تأثیرگذاری فشارها و کارشکنی های خارجی مصون خواهند داشت.
*منبع: روزنامه ایران
نظر شما
