داستان تکدی گری در معابر شهر تهران سالهاست که در نظر مردم و مسئولان امری طبیعی شده است، گویا همگان حضور کودکان و زنانی با لباس مندرس را برای درآمد زایی بر سر کوچه پذیرفتهاند و از یادشان رفته که براساس قانون؛ تکدی گری جرم است! یادشان رفته که کودکان و زنانی که بر سر چهارراه ها با خواهش، التماس یا هزاران بهانه دیگر از ما «پول» طلب می کنند؛ تنها واسطهای هستند میان پول و مدیر بالا دستیشان، پوششی هستند برای اقدامات مجرمانه؛ و انگونه که مدیر اداره ساماندهی آسیبدیدگان اجتماعی شهرداری تهران عنوان میکند آنان رابطی برای تهیه مواد مخدرند!
محمدجواد جلالی در گفتوگو با ایسنا، درباره وضعیت متکدیان پایتخت با بیان اینکه شناسایی، جذب و افراد بیخانمان، متکدیان و رها شدگان در دستور کار اداره ساماندهی آسیبدیدگان اجتماعی شهرداری تهران قرار دارند، گفت: در هر خودرو یک مددکار اجتماعی و مأمور انتظامی مستقر است که در سه شیفت 8 ساعته در شهر تهران فعالیت کرده و به رصد وضعیت میپردازند.
وی با بیان اینکه در صورت رویت مددجویان این گشتها اقدام به جذب آنها کرده و به مددسرا منتقل میکنند، ادامه داد: علاوه بر این، گشتهای فوریت اجتماعی وظیفه پیگیری پیامهای مردمی در این زمینه را نیز برعهده دارند.
مدیر اداره ساماندهی آسیبدیدگان اجتماعی شهرداری تهران با بیان اینکه متکدیان و یا بیخانمانهای مرد به مددسرای اسلامشهر و بانوان به لویزان منتقل میشوند، گفت: پس از انتقال این مددجویان به مراکز، مصاحبه اولیه از آنها اخذ و با حکم قاضی این افراد در مراکز مورد پذیرش قرار گرفته و گروههای روانشناسی و مددکاری، مشاوره این افراد را برعهده خواهند داشت.
تکدیگری جرم است
رضایی با بیان اینکه براساس قانون 712 و 713 تکدیگری جرم بوده و مجازاتی برای آن در نظر گرفته شده است، گفت: براساس قانون و حکم قاضی باید مددجویان در صورت احصاء نیازمند بودن واقعی، به کمیته امداد(ره) و در صورت مشکلات دیگر همچون معلولیت، مشکلات روانی و... به بهزیستی ارجاع داده شوند، اما متاسفانه بهزیستی تمایلی برای جذب این افراد که به کیسهای «یارانهای» معروف هستند، ندارد.
وی با بیان اینکه در مراکز لویزان و اسلامشهر نباید مددجو بماند و باید پس از تکمیل پرونده در اختیار بهزیستی و سایر مراکز قرار گیرد، تصریح کرد: متأسفانه چند سالی است که با سازمان بهزیستی به دلیل نداشتن ظرفیت لازم برای جذب این افراد، مشکل داریم و متاسفانه مددجویانی در مراکز رسوب کردهاند که 2 الی 3 سال است که در مراکز ماندهاند، چراکه دریافت کیسهای یارانهای سودی برای بهزیستی و مراکز خصوصی ندارد و برهمین اساس آنها مایل به دریافت این افراد نیستند.
افزایش جاذبه تکدیگری در پی گرمی هوا و تعطیلی مدارس
ترفند متکدیان باهوش به قوانین قدیمی
مدیر اداره ساماندهی آسیبدیدگان اجتماعی شهرداری تهران درباره ظرفیت مراکز با بیان اینکه مجموعا در تهران در مراکز زنان 250 نفر و در مرکز مردان نیز 300 نفر ظرفیت داریم، گفت: متاسفانه با گرم شدن هوا و با توجه به جذابیتهایی که تهران برای متکدیان دارد شاهد آن هستیم که خیابانهای تهران در قرق متکدیان است به گونهای که بعضا خانوادهها از نقاط مرزی و یا از اتباع بیگانه به تهران آمده و کودکان خود را مجبور به تکدیگری در تهران میکنند.
جلالی با بیان اینکه در حال حاضر حساسیت ویژهای بر روی کار کودکان ایجاد شده و سازمانهای مردم نهاد بر روی این موضوع بسیار حساس شدهاند، گفت: باید بپذیریم که پذیرش بهزیستی از شهرداری بسیار سخت شده و پذیرش مددجوی دختر نیز با دشواریهای زیادی روبهروست به گونهای که به راحتی دختران متکدی را قبول نمیکنند بسیاری از متکدیان و باندها نیز این موضوع را متوجه شدند چراکه باید تاییدیه پزشکی قانونی درباره متکدیان دختر اخذ شود و به دلیل این پروسه طولانی، بسیاری از متکدیان دست مأموران را خوانده و با اینکه پسر هستند، روسری و چادر بر سر میکنند، چراکه میدانند پذیرش متکدی دختر سخت است و مأموران نیز علاقهای به جمعآوری این افراد ندارند.
جلالی با بیان اینکه متکدیان با استفاده از شبکههای اجتماعی و اینترنت بر قوانین اشراف کامل دارند، ادامه داد: متکدیان میدانند که کودکان دختر به سختی مورد پذیرش قرار میگیرند و بر همین اساس پسران متکدی لباس دخترانه میپوشند. همچنین میدانند که اگر کودک کاری همراه با مادر یا پدرش باشد مأموران نسبت به جذب آنها به سختی اقدام میکنند.ْآنان همچنین میدانند که برای تکدی گری خود باید پوششی ایجاد کنند و بر همین اساس با پدیده شبه متکدیان مواجه هستیم چرا که متکدی برای پوشش عمل غیر قانونی خود لوازمی همچون چسب، دستمال و ... به همراه دارد و تظاهر به دستفروشی میکند؛ اما این در حالیست که آنها در صورت رویت خودروهای گشت فوریتهای اجتماعی وسایل خود را بیرون آورده و خود را دستفروش جلوه میدهند!
خلاء قانونی در برخورد با متکدیان
وی با بیان اینکه متکدیان پایتخت بسیار حرفهای هستند، اظهار کرد: با گرم شدن هوا و تعطیلی مدارس حضور متکدیان در سطح معابر دوچندان میشود و روزانه حدود 70 الی 80 نفر را جمعآوری میکنیم؛ اما پس از گذراندن مدتی در آسایشگاه مجددا ترخیص شده و به خیابانها بازمیگردند که این نشان دهنده ضعف مدیریت است.
مدیر اداره ساماندهی آسیبدیدگان اجتماعی شهرداری تهران با بیان اینکه متاسفانه 60 درصد گداها به صورت مداوم و تکراری توسط مأموران جمعآوری شده اما پس از آزاد شدن مجددا به خیابانها بازمیگردند، گفت: حرفه این افراد (تکدیگری است) و به خاطر خلاء قانونی، این افراد مدام جمعآوری و پس از تبرئه شدن دوباره به چرخه تکدیگری برمیگردند.
مجازات متکدیان چیست؟
جلالی در پاسخ به این سوال که قانون چه مجازاتی برای این افراد در نظر گرفته؟ گفت: تجربه نشان داده است که اگر گدایی برای اولین بار جمعآوری شده باشد، تبرئه و برای بار دوم قاضی، مصادره اموال را برای وی در نظر میگیرد، البته این در حالی است که بسیاری از گدایان برای عدم مصادره پولهایی که به همراه دارند و با این تصور که نمیخواهند پولشان به دولت برسد، هنگام دستگیری پولهایشان را از ماشین بیرون میاندازند تا علاوه بر اینکه ادعا کنند متکدی نیستند، پولهایشان نیز مصادره نشود!
مدیر اداره ساماندهی آسیبدیدگان اجتماعی شهرداری تهران با بیان اینکه افرادی در مراکز وجود دارند که بیش از 20 بار دستگیر اما رها شدهاند، خاطرنشان کرد: عمده متکدیان براساس نیازهایشان اقدام به تکدیگری میکنند اما جنس نیازهایشان با یکدیگر متفاوت است به گونهای که 80 درصد آنها برای تهیه موادمخدر اقدام به گدایی میکنند.
تخمین گردش مالی در تکدی گری دشوار است
وی در پاسخ به این سوال که گردش مالی متکدیان چقدر است؟ گفت: در حوزه تکدی گری به قدری گردش مالی زیاد است که حتی تخمین زدن آن کار بسیار دشواری است.
جلالی در خصوص محلهای مورد علاقه متکدیان نیز اظهار کرد: مناطق یک تا هشت محل کاسبی و درآمد متکدیان است و این در حالیست که عمده آنها از حاشیه تهران مناطق جنوبی همچون هرندی، عودلاجان، فرحزاد و ... به شمال تهران میروند.
جلالی با بیان اینکه نمیتوانیم موضوع سرقفلی داشتن متکدیان را به صورت رسمی تأیید کنیم، گفت: با این حال متکدیان در بررسیهایی که دارند میدانند که درآمدشان در کدام یک از خیابانها بیشتر است و آنها با توجه به ساعت اتمام کار ادارات و شرکتها برنامه خود را تنظیم میکنند؛ چرا که میدانند عصرها خیابانها شلوغتر است و عمدتا در ساعات 17 الی 18 سر و کله متکدیان نیز پیدا میشود و باید بگویم که آنها بسیار حساب شده اقدام میکنند.
پای اتباع خارجی نیز به تجارت متکدیان تهرانی باز شده است
وی با بیان اینکه پای اتباع خارجی نیز به تجارت متکدیان تهرانی باز شده است، افزود: متکدیان خارجی در صورت دستگیری به اداره اتباع وزارت کشور معرفی میشوند و در صورت عدم ارائه مجوز لازم به کشور خود بازگردانده میشوند. اما دقت داشته باشید که در حوزه تکدیگری، کار آسان و درآمد بالا است؛ به گونهای که افراد حاضرند با اینکه بسیار توسط مأموران دستگیر میشوند اما باز هم مجددا پس از آزادی به سمت تکدیگری روی آورند.
چرا تبریز «گدا» ندارد
مردم از درآمدهای ماهیانه نجومی متکدیان بیخبرند
جلالی در مورد علل شکل گیری تکدی گری با اشاره به نقش موثر مردم در بروز این پدیده اجتماعی گفت: مردم تصور میکنند که دادن یک اسکناس 500 تومانی یا 1000 تومانی از اموال آنها چیزی کم نمیکند و تصورشان کمک به افراد است؛ اما مردم از درآمدهای ماهیانه نجومی این متکدیان خبر ندارند و در این حوزه فرهنگ سازی بسیار ضعیف است.
جلالی پرسنل اداره آسیبهای اجتماعی شهرداری تهران را مظلومترین پرسنل عنوان کرد و ادامه داد: مردم نه تنها به این مأموران کمک نمیکنند؛ بلکه در حمایت از متکدیان که تجارت سیاهی در خیابانهای تهران به راه انداختهاند با مأموران درگیر شده و این در حالیست که بارها متکدیان حین درگیری با مأموران، آنها را دچار آسیب کردهاند.
وی با بیان اینکه مشکل اصلی تکدیگری در تهران کمک مردم است، گفت: مردم از سر دلسوزی کمک میکنند؛ اما در واقع آنها به تجارت سیاه متکدیان کمک میکنند.
مدیر اداره ساماندهی آسیب دیدگان اجتماعی شهرداری تهران با طرح این سوال که آیا میدانید که چرا در شهرهایی همچون تبریز و اصفهان تعداد متکدیان کم است؟ گفت: در این شهرها به دلیل حساسیت مردم که ناشی از آگاهی و هوشیاری آنها است به متکدیان نه تنها کمک نمیشود بلکه در صورت رویت یک گدا، مردم در تماسهای متعدد از مسئولان میخواهند که نسبت به جمع آوری و ساماندهی آنها اقدام شود؛ اما در تهران چه! مردم هنگامیکه مشاهده میکنند مددکار گشتهای فوریت اجتماعی اقدام به جذب متکدی میکند، او را میزنند و این نشان میدهد که عدم کمک کردن مردم به متکدیان تنها راه نجات تهران از حضور متکدیان است؛ چرا که هر چقدر جاذبه تکدیگری در محلهای کمتر شود متکدیان وقتشان را تلف نکرده و به مکانهای دیگری میروند و این در حالیست که مردم نمیدانند که با کمک به متکدی، پول مواد مخدر و یا دیگر اقدامات مجرمانه آن را فراهم میکنند.
جلالی با بیان اینکه شهرداری تهران در بحث جمع آوری متکدیان تنهاست، اظهار کرد: در حوزه ساماندهی متکدیان بر اساس قانون، 11 سازمان باید همراهی لازم را داشته باشند اما تنها پلیس است که با پرسنل شهرداری در راستای برخورد با متکدیان همراه است.
شناسایی خاله متکدیان در تهران
وی در پاسخ به این سوال که آیا باندی بودن شبکههای تکدیگری را میپذیرید یا خیر؟ افزود: فردی را میشناسم که به (خاله ...) معروف است که این فرد هر روز سه خودرو با کرایه 15 هزار تومان از یک آژانس کرایه و کودکان را از محلهایی همچون شهر ری، هرندی و ... جمع آوری کرده و از اتوبان نواب این کودکان را به محله سعادت آباد واقع در منطقه دو میرسانند و در چهار راه مسجد این کودکان را برای تکدیگری استفاده میکنند.
وی با بیان اینکه شرکت شهربان پروژه تحقیقاتی برای شناسایی باندها و سرتیمهای متکدیان انجام داده است، گفت: تحقیقات بسیاری در این خصوص انجام شده و متکدیان کاملا شناسایی شدند و اطلاعات در اختیار مسئولان ذیربط قرار گرفته است.