فرهنگ‌سازی بین‌المللی با ظرفیت‌های ادیان

ازمهمترین ظرفیت‌های ادیان توحیدی در عرصه فرهنگ‌سازی بین‌المللی، وجود ظرفیت حضور در عرصه بین‌الملل ادیان است.

همه شرایع الهی از یک سرچشمه صادر شده‌اند و دین حقیقتی زنده و فراتر از حوادث و تغییرات تاریخی است. در باطن دین، حقیقت واحدی نهفته که به صور گوناگون در شریعت‌های مختلف و در ادوار تاریخی متجلی شده است. قرآن در این زمینه می‌فرماید: «شَرَعَ لَکُم مِّنَ الدِّینِ مَا وَصَّی بِهِ نُوحًا وَالَّذِی أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ وَمَا وَصَّیْنَا بِهِ إِبْرَاهِیمَ وَمُوسَی وَعِیسَی أَنْ أَقِیمُوا الدِّینَ وَلَا تَتَفَرَّقُوا فِیهِ کَبُرَ عَلَی الْمُشْرِکِینَ مَا تَدْعُوهُمْ إِلَیْهِ اللَّهُ یَجْتَبِی إِلَیْهِ مَن یَشَاء وَیَهْدِی إِلَیْهِ مَن یُنِیبُ» (شوری:13). 

این حقیقت نشان می‌دهد ادیان توحیدی این ظرفیت را دارند که در تعامل و ارتباط با یکدیگر در عرصه‌های متعدد بین-المللی ایفای نقش کنند؛ زیرا اگر ادیان ظرفیت هم‌گرایی و تعامل با یکدیگر را نداشته باشند چگونه می‌توانند در کنار هم در یک عرصه بین‌المللی وارد شده و ایفای نقش کنند. در بحث نظری و تئوری پیرامون فرهنگ‌سازی ادیان توحیدی کشف ظرفیت‌های ادیان توحیدی و تحلیل آن‌ها کافی است؛ اما در حوزه کاربردی اولین موضوعی که در بحث ظرفیت ادیان توحیدی در عرصه فرهنگ‌سازی بین المللی باید اثبات شود ظرفیت تعامل و هم‌گرایی ادیان با یکدیگر است.

 چنان که این ظرفیت اثبات شد، باید به ظرفیت‌سازی پرداخت تا این مهم تحقق یابد. پس از هم‌گرایی است که کشف ظرفیت-های ادیان توحیدی در عرصه فرهنگ‌سازی گامی به منظور ظرفیت‌سازی ادیان توحیدی در عرصه فرهنگ‌سازی بین‌المللی است. جستار حاضر، یک مطالعه‌ی کیفی است که با مطالعه‌ی اسناد، بانک‌های اطلاعاتی، مقالات و کتب ادیان توحیدی، فرهنگ و فرهنگ‌سازی، و کتب تمدن، با رویکرد ظرفیت‌سازی شکل گرفته و بر اساس تحلیل محتوا، انسجام یافته است. جامعه پژوهش، شامل کلیه اسناد، مدارک و منابع مرتبط با موضوع بحث است. 

بر اساس یافته‌های این مقاله، بحث از ظرفیت‌های ادیان توحیدی در عرصه فرهنگ‌سازی بین‌المللی یک بحث کاربردی است که کشف ظرفیت‌ها در کنار ظرفیت‌سازی باید صورت گرفته و قبل از هر اقدامی باید تعامل و هم‌گرایی ادیان توحیدی ظرفیت‌سازی شود. ازمهمترین ظرفیت‌های ادیان توحیدی در عرصه فرهنگ‌سازی بین‌المللی، وجود ظرفیت حضور در عرصه بین‌الملل ادیان است.

 

نویسندگان:

زهرا قاسم نژاد: استادیار استادیار گروه علوم قرآن و فقه، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران 

 فرشته معتمد لنگرودی

مجله الهیات تطبیقی - سال ششم، شماره 13، بهار و تابستان 1394.