طـرح راه اندازی کاروان صنایع دستی ایران و برگزاری نمایشگاه های صنایع در استان ها و برخی کشورهای خارجی، به عنوان یک طرح بلندمدت و با اهداف و چشم اندازهایی متنوع تدوین شده است و به زودی تهران به عنوان اولین استان، میزبان این کاروان خواهد بود.
روزنامه اطلاعات در صفحه گزارش با بررسی طرح راه اندازی کاروان صنایع دستی ایران برای رونق بیشتر و ارتقای کار آفرینی، نوشت: طـرح راه اندازی کاروان صنایع دستی ایران و برگزاری نمایشگاه های صنایع در استان ها و برخی کشورهای خارجی، به عنوان یک طرح بلندمدت و با اهداف و چشم اندازهایی متنوع تدوین شده است و به زودی تهران به عنوان اولین استان، میزبان این کاروان خواهد بود.
در گزیده ای از این گزارش که در شماره شنبه 16 مرداد 1395 خورشیدی به قلم محمد داودبیگی انتشار یافت، می خوانیم: مهندس امیر مهدی طاهری فرـ مدیر کاروان صنایع دستی ایران در گفتگو با گزارشگر روزنامه اطلاعات، با بیان اینکه بستر تدوین این طرح لزوم تغییر نگاه به صنایع دستی است، می گوید: صنایع دستی ایران که قدمت 7000 ساله دارد و به نوعی برای کشور ثروت محسوب می شود، باید مانند دیگر منابع گرانبهای ایران، مورد توجه بیشتری قرار گیرد. ضمن آنکه این ثروت به گونه ای نیست که تجدیدناپذیر باشد، بلکه در صورت توجه به آن قابل رشد، توسعه و ثروت آفرینی قابل توجه تری است.
وی می افزاید: طی سال های اخیر صحبت از برنامه ریزی برای صنایع دستی زیاد بوده است، اما نتایج محسوسی برای صاحبان واقعی این صنعت که هنرمندان باشند، به همراه نداشته است. چرا که در پس تصمیمات و برنامه ریزی ها باید هنرمندان در کسب و کارهایشان، رونق را احساس کنند که متاسفانه تاکنون چنین نبوده است. به همین دلیل طرح کاروان صنایع دستی و برگزاری نمایشگاه در استان ها و برخی کشورهای خارجی، تدوین شده است.
** صنایع دستی در برنامه توسعه کشور
به گفته طاهری فر، راه اندازی کاروان صنایع دستی ایران یک رویداد نیست که در یک مقطع زمانی کوتاه اتفاق بیفتد و تمام شود. این کاروان به عنوان یک طرح بلند مدت اهداف و چشم اندازهایی دارد و می توان گفت که تجلی اقدام ها و برنامه ریزی های اخیر دولت در حوزه صنایع دستی است.وی با بیان اینکه در سال های اخیر و در بخش برنامه ریزی 2 اتفاق مهم افتاده است، می گوید: نخست اینکه برای اولین بار در قانون برنامه ششم توسعه کشور، صنایع دستی مدنظر قرار گرفته و بند 51 به آن اختصاص یافته است. دومین رویداد فرخنده، تخصیص ردیف اعتباری در قانون بودجه سال 1395 است که برای اولین بار، هدفگذاری برای صنایع دستی را امکان پذیر می کند.
مدیر کاروان صنایع دستی ایران خاطرنشان می سازد: تصمیم گرفته ایم با اجرای طرح کاروان و برگزاری سلسله نمایشگاه های یکپارچه در 4 سطح، بتوانیم پیوندی میان برنامه ریزی ها و هنرمندان برقرار کنیم و به مهم ترین هدف یعنی توسعه بازارهــای داخلی و خارجی صنایع دستی، دست یابیم. وی همچنین می گوید: انتظاری که سال ها بر سر صنایع دستی سایه انداخته، انتظار از هنرمندان برای طراحی و تولید همزمان با توسعه بازار محصولات شان بوده است. در حالی که بازاریابی حلقه مفقوده این صنعت به شمار می آید و هنرمند نباید دغدغه بازاریابی را داشته باشد؛ که جایگاه و هدفگذاری کاروان نیز همین حلقه مفقوده است.
** برنامه ریزی در 4 سطح
طاهری فر برنامه ریزی های انجام شده برای کاروان صنایع دستی ایران را در 4 سطح ذکر می کند و می افزاید: در سطح اول، شهر تهران به عنوان پایتخت کشور در نظر گرفته شده است و بر این اساس نمایشگاه هایی را در مراکز تفریحی و اماکن تاریخی تهران، برگزار خواهیم کرد و در این رابطه از ظرفیت های سازمان میراث فرهنگی و شهرداری تهران هم بهره خواهیم گرفت. حتی طی تفاهم نامه با سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، مقرر شده است اماکن زیر مجموعه این سازمان به صورت حمایتی در اختیار کاروان قرار گیرد.
به گفته وی، در سطح دوم که سطح استانی کاروان به شمار می آید، در نظر است نمایشگاه صنایع دستی هر ماه یکبار در یک استان برگزار شود. اولین استان، البرز بود که موفقیت آمیز بود و مورد حمایت مسئولان قرار گرفت و امید می رود که به این واسطه بتوان مردم را به خرید صنایع دستی تشویق کرد. همچنین منطبق بر فصول سال، مسیرهایی برای حرکت کاروان در نظر گرفته شده است. به این ترتیب که در فصول گرمتر سال، شهرهای استان های سردسیر و در فصول سرد، استان های گرمسیر در مسیر حرکت کاروان قرار می گیرد.
در سطح سوم که سطح ملی است، یک تا 2 بار نمایشگاه ملی در یک استان برگزار می شود و در محیطی بزرگتر و با مشارکت بیشتر دست اندرکاران صنایع دستی، ترتیب می یابد.
طاهری فر می افزاید: سطح چهارم که مهمترین سطح به شمار می آید، برون مرزی است و معتقدیم که می تواند به رونق بیشتر بازار هنر صنایع دستی کشورمان کمک کند و تاثیرگذاری دو سویه در بالا بردن کیفیت و فروش صنایع دستی ایران دارد. در این مسیر اولین کشور هدف، اتریش است که در نیمه دوم امسال در «وین» به عنوان پایتخت فرهنگی این کشور، برگزار می شود.
اتریش از پررفت و آمدترین کشورهای اروپایی است که 3 برابر جمعیت اش، گردشگر می پذیرد و از لحاظ موقعیت جغرافیایی نیز به عنوان دروازه آن کشورها به حساب می آید.
** افزایش فروش صنایع دستی
طاهری فر در پاسخ به این سوال که پیش بینی شما از نتایج راه اندازی کاروان صنایع دستی ایران چیست، خاطرنشان می سازد: تمامی تلاش ما این است که 2 اتفاق به موازات یکدیگر روی دهد. ابتدا تلاش می کنیم فرهنگ صنایع دستی تغییر کند و به موازات آن، ایجاد بازار و رونق در تولید صنایع دستی دنبال می شود. پیش بینی ما هم افزایش فروش و استقبال خوب مردم در تهران و برخی استان ها از صنایع دستی کشورمان است.
همچنین تلاش می کنیم استان هایی که از صنایع دستی استقبال کمتری دارند، شرایط را از جمله با برگزاری نمایشگاه های پی در پی، تغییر دهیم. به عبارت دیگر سعی می کنیم در نمایشگاه دوم با ابزارهای فرهنگی نسبت به نمایشگاه اول، مردم را به بازدید از آن و خریدهای بیشتر ترغیب و از هنرمندان حمایت کنیم.
** نبود حمایت های دولت
نرگس پور حقیقی ـ مبتکر حکاکی روی چرم در گفتگو با گزارشگر روزنامه اطلاعات، نارضایتی خودرا از این موضوع مطرح و اعلام می کند: دولت باید از هنرمندان و به خصوص تولید کنندگان آثار فاخر صنایع دستی، حمایت جدی به عمل آورد. از جمله در مورد ما که سال ها از عمر خود را صرف این کار کرده ایم، برای واگذاری غرفه نباید اجاره بگیرند.
وی می افزاید: چند سالی است که می خواهند یک محل استقرار دائمی برای هنرمندان صنایع دستی و عرضه محصولات شان در نظر بگیرند، اما از تحقق این وعده خبری نیست، کما این که برای حضور در نمایشگاه صنایع دستی مسکو باید 8 میلیون تومان اجاره غرفه بدهیم که با سایر هزینه ها از جمله اقامت، به بیش از 10میلیون تومان می رسد. یا مثلا مبلغ اجاره غرفه در اربیل کردستان عراق 17 میلیون تومان است که با احتساب سایر هزینه ها باید 40 میلیون تومان هزینه کنیم که پرداخت چنین ارقامی سنگین، خارج از توان ما است. از سویی، اگر کمتر از میزان هزینه ها فروش داشتیم، چه ضمانتی وجود دارد که زیان مان را جبران کنند؟ در سال های گذشته غرفه ها به رایگان واگذار می شد، اما اکنون این طور نیست.
وی با تأکید بر این که دولت نباید اجازه دهد هنرمندان صنایع دستی
از ادامه کارهایشان نوامید و بی انگیزه شوند، می افزاید: تبلیغات دیر هنگام از جمله مهم ترین عوامل عدم استقبال دلخواه مردم از نمایشگاه های صنایع دستی است که امیدواریم در ادامه سفر کاروان از جمله به تهران، این مشکل برطرف شود.
وی همچنین یادآور می شود: لازم است هنرمندان بر اساس فاخر بودن آثار هنری شان، از امکانات و تسهیلات نمایشگاهی برخوردار شوند. و نیز با توجه به افزایش شمار گردشگران خارجی در ایران، دولت باید نسبت به بازار سازی و ایجاد محل های دائمی برای نمایشگاه های صنایع دستی اقدام کند.
** پته دوزان دردمند
پوران ذکوی، هنرمند دیگری از خطه کرمان درباره حرفه خود به گزارشگر روزنامه اطلاعات می گوید: هنر اصیل سوزن دوزی یا پته دوزی متاسفانه ناشناخته مانده و به همین دلیل قیمت اش، به نسبت زحمتی که برای آن می کشیم، ناچیز است.
وی می افزاید: نزدیک به 20 سال از عمر 63 ساله ام را به صورت حرفه ای، به کار پته دوزی مشغول هستم. این هنر آنطور که باید در کشورمان شناخته شده نیست و بیشتر از آنکه به عنوان هنر مطرح باشد، به دید وسیله ای برای کسب درآمد به آن نگاه می شود. قیمتی هم که برای فروش پته در نظر گرفته می شود، در مقابل زحمت زیاد و از بین رفتن چشم هنرمند، ناچیز است. برای مثال، یک رومیزی پته دوزی در اندازه متوسط 4 نفره 100 هزار تومان به فروش می رسد، در حالی که برای آن 2 ماه و روزانه 15 ساعت وقت صرف می شود. شدت فرسایش بدن در این کار به قدری است که من دیگر چشم درست و حسابی ندارم و در مقابل بهای کاری که انجام می دهیم، از فروش داخلی دریافت نمی کنیم.
وی خاطرنشان می کند: در دیگر کشورها به خصوص کشورهای اروپایی، پته دوزی هنر بسیار با ارزشی محسوب می شود و بهای خوبی برای آن می پردازند. بنابراین از دولت انتظار داریم نمایشگاه های بیشتری را در خارج از کشور برگزار کند و هنرمندان را مورد حمایت بیشتری قرار دهد. علی بی آلایش، از هنرمندان صنایع دستی حاضر در نخستین کاروان صنایع دستی ایران، معرق، منبت و نجاری را با هم ترکیب و از دل آن ها تابلوهایی خلق کرده است که در نوع خود نمونه ای عالی از هنر است. وی در مورد ضرورت حمایت دولت از فعالیت های هنرمندان صنایع دستی تاکید می کند: من هم مانند دیگر هنرمندان صنایع دستیاز دولت تقاضای حمایت دارم، حال آن که تاکنون هیچ حمایت دولتی از فعالیت های هنری من نشده است، اما اگر حمایت مالی و اقتصادی مناسبی صورت گیرد، می توانم کارهایم را توسعه دهم و با استخدام کارگران، موجبات اشتغالزایی برای چند نفر را فراهم کنم. همچنین در صورت ارائه کمک های دولت، می توان صادرات صنایع دستی را نیز رونق داد.
** هنر 7 هزار ساله
در ادامه این گفتگو، مدیر کاروان صنایع دستی ایران نقش رسانه ها را در توجه بیشتر افراد جامعه به استفاده از صنایع دستی، بسیار مؤثر می داند و تصریح می کند: صنایع دستی ایران با 7000 سال قدمت به نسل فعلی انتقال پیدا کرده است، اما اکنون می بینیم که برخی از آنها در معرض نابودی قرار دارند. البته در دولت فعلی توجه ویژه ای به هنرهای در حال زوال وجود دارد، اما این تلاش ها کافی نیست و باید حمایت از این هنر و صنعت در قالب ارائه لایحه ای از سوی دولت به مجلس شورای اسلامی، به قانون جامع تبدیل شود.
** تصمیمات زیانبار
به گفته کارشناسان، یکی از تصمیم های نادرست این بوده است که سازمان مستقل صنایع دستی را کوچک کردند و جایگاهش را به معاونت سازمان دیگری تنزل دادند و نتیجه اینکه بُرد اجرایی و برنامه ریزی سازمان صنایع دستی را محدود ساختند.
این موضوعی است که مدیر کاروان صنایع دستی ایران به آن اشاره و تصریح می کند: اتفاق بسیار بد دیگر، این بود که شرکت بازرگانی صنایع دستی ایران را که دارای امکانات فوق العاده و از جمله امکانات فروشگاهی و حتی پایانه صادراتی برای صنایع دستی بود، در سال 1385 منحل کردند، که به همین دلیل امروز دیگر هیچ فعالیتی ندارد.به هر حال امیدواریم در سایه تحولات یکی دو سال اخیر و از جمله راه اندازی پایانه صادراتی و انسجام در حوزه تولید و بازرگانی صنایع دستی، شاهد رونق دوباره این صنعت باشیم.
مدیر کاروان صنایع دستی ایران به نکته قابل تاملی اشاره می کند و می افزاید: اگر وضعیت صنایع دستی چین و هند در یک دهه اخیر را با کشورمان مقایسه کنیم، می بینیم در حالی که روند صادرات این 2 کشور بسیار بالا و صعودی بوده، در مقابل صادرات صنایع دستی ایران متاسفانه روند نزولی داشته است.وی در توضیح دلایل این صعود و نزول می افزاید: دلیل اول اینکه چین و هند نقش بخش خصوصی در توسعه صادرات صنایع دستی را بسیار جدی گرفتند و برنامه ریزی های کلانی برای آن به عمل آوردند و این در حالی است که از لحاظ اصالت هنری و تنوع کالاهای صنایع دستی، از ایران فاصله زیادی دارند.
اقدام دیگر کشورهای چین و هند، سرمایه گذاری در کشورهای هدف بوده است، به طوری که اگر به بسیاری از مراکز بزرگ خرید دنیا مراجعه کنید، خواهید دید که هند و چین با سرمایه گذاری های مناسب همه تولیداتشان را در معرض دید مخاطبان قرار داده اند، اما بر عکس، صنایع دستی ایران حضور موفقی در خارج از کشور ندارد.
ضمن آن که چین بخش عمده ای از صنایع دستی دیگران را کپی می کند و از جمله در ترکیه، محصولات چینی کپی شده به نام صنایع دستی ایران عرضه می شود. در همین حال ممنوعیت واردات محصولات کپی شده از چین به ایران، مطالبه جدی هنرمندان ایرانی است که در حال پیگیری آن هستیم.
جالب این که تا چندی پیش صنایع دستی بی کیفیت خارجی در برخی از فروشگاه های کشورمان عرضه می شد که البته و خوشبختانه به شدت کاهش یافته است. اتفاق خوب دیگر اینکه، در 2 سال گذشته ورود گردشگران خارجی به کشور افزایش یافته و به رشد فروش صنایع دستی
ایران، کمک کرده است.
طاهری فر یادآور می شود: در بخش بین الملل با رایزنی های متعدد با برخی کشورها از طریق وزارت امور خارجه توانسته ایم، به تفاهم های خوبی برای برگزاری نمایشگاه یا فروش محصولات صنایع دستی در آن کشورها برسیم که برای نمونه با روسیه قرارداد 100 میلیارد ریالی برای صادرات صنایع دستی طی 2 سال امضاء کرده ایم و با اتریش نیز برای امضای قرارداد مشابهی، به نتیجه رسیده ایم.
** بسته بندی، گمشده صنایع دستی
صنایع دستی علاوه بر تنگناهای یاد شده، در بخش بسته بندی
نیز نقایصی دارد و بیشتر هنرمندان، این بخش از کار را متاسفانه جدی نمی گیرند. سامان خسروانی، مدیر فروش یکی از غرفه های حاضر در کاروان صنایع دستی ایران که به طور تخصصی به بسته بندی صنایع دستی می پردازد، درباره اهمیت آن در جذب مشتری و افزایش فروش معتقد است: با وجود تولید صنایع دستی نفیس در ایران، کالاهای آن با بسته بندی های مجزا و شیک در فروشگاه های عرضه کننده توزیع نمی شود و به عبارت دیگر، توزیع صنایع دستی اغلب به صورت فله ای و غیر حرفه ای است.وی می افزاید: بسته بندی مناسب صنایع دستی کشورمان که کالایی ارزشمند به شمارمی آید، هزینه اضافی نیست، بلکه نوعی ارزش افزوده برای این کالا محسوب و سبب جذب مشتری و افزایش فروش می شود، با این وجود بسیاری از هنرمندان بسته بندی مناسب برای صنایع دستی را هزینه اضافه می دانند و از آن غافل می شوند. گفتنی است که نخستین توقف کاروان صنایع دستی ایران با حضور هنرمندان 12 استان در قالب 60 غرفه، ابتدا در کرج انجام شد و این کاروان به زودی راهی تهران می شود.
*منبع: روزنامه اطلاعات
نظر شما
