خیلی دیر شروع کردیم

 «انسان ها از مدت ها پیش می دانستند که سوادآموزی باید از حدود هفت سالگی آغاز شود. کشف این موضوع مربوط به جوامع مدرن نیست. براساس شواهد تاریخی می توان رد پای این کشف را در دوهزارو ٥٠٠ سال پیش نیز دید.» این مطلب سرآغاز یادداشتی در روزنامه شرق است.

در ادامه این مطلب که در شماره شنبه 16مرداد به قلم مهدی محسنیان راد منتشر شده، می خوانیم: اگر این کار به تأخیر بیفتد، مشکلاتی را به همراه خواهد داشت. زبان آموزی از این هم حساس تر است. همه کودکان در سن خاصی زبان آموزی را آغاز می کنند.

اگر به هر دلیل کودکی از ارتباط با دیگران محروم شود، در بزرگسالی برای زبان آموزی با مشکلات جدی و گاه حل ناشدنی مواجه خواهد شد. این بلایی است که در کار روزنامه نگاری بر سر ما آمده است. ما خیلی دیر شروع کردیم. ٢٣٢ سال دیر تر از اولین کشور دارنده روزنامه، صاحب روزنامه شدیم؛ آن هم به اراده ملوکانه و آن گونه که ایشان (محمدشاه قاجار) فرمودند به منظور تربیت مردم. از آن موقع تاکنون نیز جز چند مقطع کوتاه، اغلب شرایط اجازه نداده روزنامه نویسی مبتنی بر گزارش دیده بانی قدرت را تمرین کنیم. 

در واقع فرصت ١٧٩ساله را از دست داده ایم و رسیده ایم به زمانی که دیگر دیر شده و انواع شبکه های اجتماعی و فرستنده های ماهواره ای شرایطی را فراهم کرده اند که اگر هم بخواهیم روزنامه نگاری صحیح را بیاموزیم، دیگران دارند مشتریان ما را می قاپند. البته آنها نیز با ظهور فضای مجازی و شبکه های اجتماعی با چالش هایی مواجه شده اند که سه دهه پیش با آن مواجه نبودند. 

اما آنها به واسطه پیشینه ای که در کار خبرنویسی، خبرنگاری و روزنامه نگاری صحیح کسب کرده و به واسطه خرده فرهنگی که در این زمینه پیرامون حرفه شان شکل گرفته است، می توانند با وجود این رقبا به حیات خود ادامه دهند. مثلا با توسعه روزنامه نگاری تحقیقی ، کماکان در سپهر ارتباطی انسان معاصر کم وبیش جای خود را حفظ کرده اند و روی پای خود ایستاده اند. 

اما خبرنگار ایرانی را فرسنگ ها از این تغییرات و راه حل ها دور نگه داشته اند. در نتیجه او اکنون مانند همان کودکی است که زبان را خیلی دیر و بدتر از آن بد آموخته است. زیرا آنچه را دیرهنگام آموخته، عملا آمیخته به خودسانسوری، بسازوبفروشی خبری و گاه مجیزگویی منابع قدرت است. ضمن آنکه ترس ازدست دادن شغل نیز رهایش نمی کند. 

*پروفسور مهدی محسنیان راد دارای ٤٢ سال تجربه تدریس و تحقیق در حوزه ارتباطات و انتشار ١٦ کتاب در این زمینه است.

*منبع: روزنامه شرق،16مرداد 1395