حرکت پاندولی نفت حول 40 دلار

بعد از افت نفت به زیر 40 دلار در معاملات صبح روز گذشته، قیمت ها در ادامه معاملات اندکی رشد کرد اما سایه نگرانی از مازاد عرضه که مهم ترین عامل افت قیمت ها محسوب می شود همچنان بر بازار نفت سنگینی کرد. 

روز گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش(ساعت 16 به وقت تهران) قیمت نفت خام آمریکا 53 سنت نسبت افزایش یافت و به 40.59 دلار بر بشکه رسید. نفت برنت نیز با 74 سنت افزایش، 42.88 دلار معامله شد. تحلیلگران رشد قیمتی روز گذشته را به شناسایی سود توسط معامله گران مربوط می دانند. در واقع بعد از افت حدود 10 درصدی قیمت ها در حدود یک هفته، برخی اقدام به نقد کردن قرار دادهای خود کرده اند. از طرفی باید توجه داشت که قیمت 40 دلار کف حمایتی بازار نفت محسوب می شود، از این رو نوسان حول آن زیاد خواهد بود.

رشد تولید نفت اوپک به خصوص خبر توافق لیبی با شورشیان این کشور بر سر افزایش صادرات نفت، مازاد عرضه در بازار بنزین، افزایش موقعیت های انتظار برای افت قیمت نفت مهم ترین عوامل نگرانی در بازار آتی نفت و چشم انداز بدبینانه به آن است. برخی کارشناسان بر این باورند که تحت فشار این عوامل افت قیمت نفت تا مرز 35 دلار تا ماه سپتامبر (شهریور- مهر) را اجتناب ناپذیر کرده و احتمال اینکه قیمت نفت به کمتر از این میزان نیز برسد بسیار قوی است. با این حال چشم انداز بلند مدت به بازار نفت مثبت است و کارشناسان بر این باورند که نفت مجددا به کف 26 دلاری که ماه فوریه تجربه کرد، نخواهد رسید.

**مسیر صعودی سمت عرضه

یکی از نگرانی های معامله گران در بازار نفت به رشد عرضه باز می گردد. در حال حاضر نه تنها به نظر می رسد افت تولید نفت آمریکا متوقف شده و تولید نفت این کشور در هفته های اخیر صعودی شده است، تولیدکنندگان متعارف و سنتی نفت نیز مدام تولید خود را افزایش می دهند. تعداد جهانی دکل های فعال در میادین نفتی در ماه ژوئن 2 دستگاه افزایش یافته و به 1407 دستگاه رسیده است. این اولین بار است که تعداد دکل های جهانی در سال جاری افزایش می یابد. 

به گفته تحلیلگران این اتفاق تنها به دلیل چشم انداز مثبت به تولید نفت آمریکا رخ داده است. از سوی دیگر بر اساس آخرین گزارش ها، تولید نفت اوپک در ماه گذشته میلادی به رکورد قابل توجهی رسیده است. زیرا علاوه بر اینکه ایران بعد از لغو تحریم های غرب، تولید نفت خود را افزایش داده و در تلاش است به سطح قبل از تحریم ها باز گردد، تولید نفت در کشورهایی چون عربستان، عراق و نیجریه نیز در مسیر افزایشی قرار گرفته است. تولید نفت عربستان در ماه ژوئن به بیش از 10.5 میلیون بشکه در روز رسیده که رکوردی در سطح تولید نفت این کشور محسوب می شود. 

عراق نیز تولید روزانه نفت خود را 90 هزار بشکه و میزان صادرات خود را 100 هزار بشکه افزایش داده است. در این بین نیجریه نیز که به دلیل حملات تروریستی به تاسیسات نفت این کشور، با افت تولید حدود 600 هزار بشکه ای در نیمه اول سال مواجه شده بود و یکی از عوامل افزایش قیمت نفت محسوب می شد در حال افزایش تولید نفت خود است. اما بدترین قسمت کار به افزایش تولید و صادرات نفت لیبی باز می گردد. دولت مرکزی این کشور به تازگی به توافقاتی با شورشیان دست‎یافته و قصد دارد تولید نفت خود را افزایش دهد.

این شرایط رقابت بر سر سهم بازار را بیشتر خواهد کرد. برخی از کشورهای عضو اوپک چون عراق، کویت و ایران بر اساس قیمت نفت عربستان، نفت خود را در بازارهای جهانی قیمت‎گذاری می کنند. اما عربستان در آخرین اقدام بهای نفت خود سر رسید ماه سپتامبر را برای مشتریان آسیایی خود 1.3 دلار نسبت به فرمول قیمت گذاری ماه آگوست کاهش داد. بر این اساس قیمت نفت عربستان به 1.1 دلار زیر بهای نفت شاخص عمان- دبی رسید. این میزان بیشترین تخفیفی است که عربستان طی یک سال گذشته در نفت خود لحاظ کرده است.

از سویی بازار فرآورده های نفتی با اشباع مواجه شده است، به عنوان مثال در حالی که آمریکا در اوج تقاضا برای بنزین قرار دارد ذخایر بنزین مدام در حال افزایش است اما در حال حاضر به پایان فصل تقاضای بنزین نزدیک می شویم که کاهش فعالیت پالایشگاه ها و افت تقاضای نفت خام را به دنبال خواهد داشت.

**سفته بازی در بازار نفت

از دهه 80 میلادی، تقاضای غیر تجاری وارد بازار نفت شد. به این ترتیب که برخی از نفت به عنوان کالای سرمایه ای استفاده می کنند و سعی بر این دارند که از نوسانات قیمتی نفت برای سودگیری خود استفاده کنند. این موضوع تا حدود زیادی شرایط معاملاتی را در بازار نفت تغییر داده است. زیرا علاوه بر تقاضای واقعی و تجاری که از سوی پالایشگاه ها رخ می دهد، تقاضای غیرتجاری نیز در بازار نفت اثر گذار است. 

تقاضای غیر تجاری نفت از سوی سفته بازان، صندق های پوشش ریسک، بانک های سرمایه گذاری و... رخ می دهد. تقاضای غیر تجاری تاثیر زیادی بر قیمت نفت دارد زیرا حجم بزرگی از معاملات روزانه نفت را به خود اختصاص می دهند، به طوری که ممکن است تا 20 برابر یا بیشتر حجم معاملات غیر تجاری نیز برسد. بنابراین رفتار این افراد که برخی از آنها سوداگرند بر قیمت ها اثرگذار است. اما تقاضای غیرتجاری به شدت تحت تاثیر عوامل انتظاری است. 

در حال حاضر نیز ایجاد مازاد عرضه در بازار نفت در پی کاهش احتمالی تقاضای پالایشگاه ها و همچنین احتمال افزایش تولید نفت آمریکا از عوامل انتظاری بازار نفت هستند. به این ترتیب، معامله گران و صندوق های پوشش ریسک در ماه فوریه و مه بعد از اینکه قیمت نفت به کف 13 ساله خود رسید، آغاز به سرمایه گذاری در موقعیت های انتظار برای رشد قیمت (LONG POSITION)کردند به طوری که اوایل ماه مه، خالص موقعیت های انتظار برای رشد قیمت به بیشترین سطح خود رسید. 

این عامل بر افزایش قیمت نفت اثر گذار بود و افزایش قیمت نفت را تسهیل کرد. بهای نفت در ماه ژوئن به بیش از 50 دلار رسید که نسبت به کف قیمتی فوریه حدود 90 درصد رشد داشت. اما با احتمال بازگشت تولیدکنندگان نفت شیل به عرصه تولید و افزایش تولید نفت آمریکا مجددا صندوق های پوشش ریسک شروع به سرمایه گذاری در موقعیت های انتظار برای افت قیمت نفت (SHORT POSITION) کردند تا بلکه بتوانند از افت قیمت ها نیز سودگیری کنند یا ریسک سرمایه گذاری خود را کاهش دهند. 

بر این اساس، در حال حاضر حجم معاملات در موقعیت انتظار برای افت قیمت نفت در بازار نفت خام آمریکا به بیشترین سطح تاریخی خود رسیده و در مقابل خالص موقعیت های انتظار برای رشد قیمت نفت به کمترین سطح از فوریه رسیده است. به گزارش رویترز این شرایط تنها در بازار نفت خام برقرار نیست و در بازار آتی بنزین نیز موقعیت های انتظار برای افت قیمت ها رشد قابل توجهی داشته و به رکوردی دست یافته است، چراکه معامله گران بر این باورند که مازاد عرضه در بازار بنزین مدام در حال افزایش است.

تحلیلگران بر این باورند که رشد تولید نفت خام و فرآورده های نفتی بر قیمت نفت فشار خواهد آورد. در حال حاضر قیمت ها نسبت به ماه ژوئن 20 درصد افت کرده است. با این دیدگاه، به احتمال خیلی زیاد پالایشگران حجم سفارش های جدید خود در بازار نفت خام را کاهش خواهند داد. بر این اساس تقاضا برای نفت کاهش خواهد یافت که خود فشار مضاعفی بر بازار نفت محسوب می شود. در حال حاضر حاشیه سود پالایشگران به 3.53 دلار بر بشکه رسیده که حدود یک سوم حاشیه سود آنها در ماه ژوئن است.

با این حال تحلیلگران بر این باورند که در بلند مدت سمت عرضه و تقاضای بازار نفت به تعادل خواهد رسید. هرچند که آنها می گویند که به دلیل سطح بالای موجودی انبارهای نفت خام و بنزین، قیمت ها رشد نخواهد کرد. به طور مثال گلدمن ساکس در آخرین گزارش خود پیش بینی کرده است که تا میانه های سال 2017 قیمت نفت حدود 40 تا 45 دلار نوسان کند و رشدی در قیمت ها حاصل نشود.

*منبع: روزنامه دنیای اقتصاد