توسعه بیش از آنکه مفهومی اقتصادی باشد، امری است فرهنگی و دانشگاه به‌عنوان نهادی فرهنگ‌ساز می‌تواند در فرآیند توسعه، نقش ممتازی را ایفا کند. اساس و بنیاد توسعه‌یافتگی بر تولید دانش و پژوهش اصیل استوار است، بنابراین دانشگاه مهم‌ترین نهاد مدنی‌ای بوده که عهده‌دار این کار بزرگ است.
روزنامه فرهیختگان در صفحه دانشگاه در گفت و گو با مدیران و مسئولان فرهنگی دانشگاه ها به بررسی نقش این نهادها در توسعه فرهنگی کشور پرداخت.
در این گزارش که در شماره چهارشنبه 29 اردیبهشت 1395 خورشیدی به قلم فاطمه عسکری منتشر شد، می خوانیم: توسعه بیش از آنکه مفهومی اقتصادی باشد، امری است فرهنگی و دانشگاه به‌عنوان نهادی فرهنگ‌ساز می‌تواند در فرآیند توسعه، نقش ممتازی را ایفا کند. اساس و بنیاد توسعه‌یافتگی بر تولید دانش و پژوهش اصیل استوار است، بنابراین دانشگاه مهم‌ترین نهاد مدنی‌ای بوده که عهده‌دار این کار بزرگ است.
توسعه فرهنگی امسال یکی از اولویت‌های کاری دانشگاه آزاد اسلامی است. برنامه‌ای که معاون دانشجویی و فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی چندی پیش در جشنواره «صلح و سلام- جشنواره ملی دانشجویی فرهنگ اقوام و میراث معنوی» که در واحد دانشگاهی کرمان برگزار شد، در این باره گفته است تمرکز بر این بخش موجب حفظ هویت ملی شده و برای تحققش باید بر خرده‌فرهنگ‌های نقاط مختلف کشور توجه ویژه کرد. سید‌طه هاشمی با بیان اینکه حفظ خرده‌فرهنگ‌ها که در‌واقع، پاره‌ای از حوزه فرهنگی و تمدن ایرانی- اسلامی است کمک خواهد کرد هویت ملی حفظ شود، افزوده است: «یعنی ما باید مراقب باشیم؛ چراکه با این تهاجمی که در حوزه فرهنگی شروع شده، اگر خرده‌فرهنگ‌ها را نادیده بگیریم دیگر فرهنگ ملی، جایگزین نخواهد شد و در نتیجه یک فرهنگ بیگانه جایگزین می‌شود. به همین دلیل باید در این حوزه همه دستگاه‌های فرهنگی حساس و فعال باشند.» به گفته او، این خرده‌فرهنگ‌ها، فرهنگ ملی را می‌سازند و از این منظر نیز دانشگاه آزاد اسلامی، رسالت بزرگی بر دوش دارد.
**تمرکز بر کرسی‌های آزاد‌اندیشی در مهاباد
رئیس دفتر فرهنگستان دانشگاه مهاباد در گفت‌وگو با «فرهیختگان» در این باره می‌گوید: «توسعه حوزه فرهنگی دانشگاه از جمله کارهای مهم واحد مهاباد است. در این راستا می‌کوشیم با برگزاری کرسی‌های آزاد‌اندیشی ویژه استادان و دانشجویان که همواره مور تاکید مقام معظم رهبری است شاهد ترویج گفتمان دینی، جلسات پرسش و پاسخ دانشجویان و گفتمان‌های دینی بین دانشجویان و استادان در فضای دانشگاه باشیم.»
شهرام فتحی معتقد است تمرکز دانشگاه بر کرسی‌های آزاد‌اندیشی دانشجویان و استادان می‌تواند ضمن جلب مشارکت این قشر، زمینه‌های توسعه فرهنگی را بیش از پیش فراهم کند، بنابراین در تلاش هستیم با دعوت از استادان مطرح دانشگاهی به دانشگاه آزاد اسلامی مهاباد برنامه‌های پیش‌بینی شده در این حوزه را با جدیت و کیفیت بالایی دنبال کنیم.
به گفته او در حال حاضر 6 کانون فرهنگی دارای مجوز شورای فرهنگی در این واحد دانشگاهی فعال است و افزایش این کانون‌ها تا پایان سال جاری از اولویت‌های فرهنگی آن است. رئیس دفتر فرهنگستان دانشگاه مهاباد با مطلوب ارزیابی کردن اعتبارات فرهنگی دانشگاه می‌گوید: «اگر چه حجم اعتبارات حوزه فرهنگی خوب است اما این وضعیت موجب نمی‌شود ما از ضرورت صرفه‌جویی در بودجه غافل شویم. اصل صرفه‌جویی در اولویت کارهای ما قرار دارد و می‌کوشیم ضمن رعایت آن برنامه‌های فرهنگی دانشگاه را با کیفیتی قابل قبول دنبال کنیم.»
**توسعه فرهنگی در گرو توسعه زیرساخت‌های فرهنگی دانشگاه
معاون فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی شیراز هم در گفت‌وگو با «فرهیختگان» می‌گوید اگر دانشگاه آزاد اسلامی برنامه توسعه فرهنگی را در اولویت کاری خود قرار داده باید با تمرکز بر توسعه زیرساخت‌های فرهنگی بکوشد راه دسترسی به این اهداف را هموار کند.
حبیب‌الله ابراهیمی می‌گوید: «در سال گذشته ما شاهد افزایش 10 برابری اعتبارات بخش فرهنگی بوده‌ایم اما در کنار این اتفاق خوب باید گفت چارت فرهنگی دانشگاه‌ها تغییری نکرده، در واقع توسعه فرهنگی نیازمند غلبه تفکر فرهنگی در دانشگاه‌هاست، این در حالی است که نبود کارشناسان متخصص فرهنگی در این حوزه باعث شده فعالیت‌های این بخش به صورت تخصصی دنبال نشود.»
به اعتقاد او، واگذار کردن تعیین چارت فرهنگی به واحدهای دانشگاهی نتوانسته به اهداف این بخش جامه‌عمل بپوشاند و این عملکرد باعث شده در بسیاری از واحدهای دانشگاهی شاهد ناهمخوانی چارت با مسئولیت‌های این بخش باشیم، چراکه این بخش نیازمند مدیرانی است که توانایی برنامه‌ریزی پنج ساله برای حوزه فرهنگی دانشگاه داشته باشند.
معاون دانشجویی و فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز ادامه می‌دهد: «غلبه تفکر مناسبت‌گرا در میان نیروهای حوزه فرهنگی به جای تفکر علمی- پژوهشی باعث شده نتوانیم از یک سو در این بخش شاهد رشد و توسعه قابل‌توجهی باشیم و از سوی دیگر شاهد هزینه‌کرد اعتبارات خوب بخش فرهنگی در سایر حوزه‌ها یا برگشت این اعتبارات در پایان هر سال باشیم.» ابراهیمی می‌گوید: «از دیگر مولفه‌های توسعه فرهنگی دانشگاه‌ها نوع نگاه روسای واحدها به حوزه فرهنگی است؛ چراکه یک نگاه فرهنگی غالب در این بخش می‌تواند زمینه توسعه این بخش را فراهم کند، در غیر این صورت نمی‌توان انتظار داشت برنامه‌های فرهنگی پیش‌بینی شده با قوت و قدرت قابل قبولی دنبال شوند.»
او معتقد است که باید در حوزه فرهنگ روی شنیده‌ها و برنامه‌های فرهنگی متمرکز شد تا بتوانیم قابلیت‌های منطقه‌ای و بومی را تقویت کرده و زمینه توسعه فرهنگی را فراهم کنیم و این کار محقق نمی‌شود مگر در سایه برگزاری کارگاه‌های آموزشی، برنامه‌ریزی و بومی‌سازی فرهنگی؛ رئوسی مهمی که حالا در اولویت کاری حوزه فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز قرار گرفته است.
به گفته معاون دانشجویی و فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی شیراز هم‌اکنون 19 کانون فرهنگی دارای مجوز هستند که از این تعداد 12 کانون فعال است.
**توجه به ارزش‌های فرهنگی جامعه ضروری است
معــــــاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم هم چندی پیش در نشست با شورای فرهنگی و اتاق فکر دانشگاه رازی کرمانشاه بر تقویت نقش دانشگاه‌ها در حوزه فرهنگ تاکید کرده و گفته است: «فرهنگ از ضروریات هر جامعه‌ای برای دستیابی به رشد و بالندگی است و در دانشگاه نیز باید این امر مورد توجه قرار گیرد و حتی دانشگاه‌ها پیشگام و الگویی برای جامعه در این راستا باشند.»
سید‌ضیاء هاشمی معتقد است که ارزش‌های فرهنگی جامعه ما که شامل فرهنگ ارزشمند ایرانی اسلامی است باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد و بکوشیم با پرهیز از تنش‌آفرینی در برنامه‌های دانشگاه‌ها ضمن برگزاری همایش‌ها و انجام گفت‌وگوهای سازنده که موجب انتقال پیام می‌شود زمینه‌های رشد فرهنگی جامعه را فراهم کنیم. او یادآور شده است: «مواردی که موجب رشد و تعالی جامعه هستند از جمله فرهنگ آگاهی، دانش، مهارت و... باید در دانشگاه‌ها نهادینه شوند، ضمن اینکه در این زمینه مبانی دینی اسلامی و سنت‌های اجتماعی نیز کمک‌کننده خواهند بود.»
معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم با بیان اینکه ارتباط میان دانشگاه با جامعه را ناگسستنی است، تصریح کرد: «دانشگاه با تنوع درونی خود، یک رسالت اجتماعی در زمینه فرهنگ‌سازی برعهده داشته که نمی‌تواند نسبت به آن بی‌تفاوت باشد؛ چراکه معتقدیم اگر ارتباط دانشگاه با جامعه از بین برود، این نهاد قادر به تداوم حیات خود نخواهد بود.»
موضوع حجاب و عفاف به‌عنوان یکی از دغدغه‌های امروز جامعه از دیگر مواردی است که هاشمی برآن اشاره داشته و می‌گوید: «حجاب یکی از مسائل مهم در زمینه فرهنگ است. در این راستا باید عفاف و حجاب در دانشگاه‌ها جا انداخته شود. بنابراین باید باور حجاب و عفاف را شکل دهیم و با رویکردهای آموزشی، فرهنگی و اجتماعی آن را ترویج کنیم.»
**توسعه طرح‌های ماندگار فرهنگی در واحد نجف‌آباد
معاون دانشجویی و فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد نیز در این باره به «فرهیختگان» می‌گوید: «این واحد دانشگاهی می‌کوشد با تمرکز بر توسعه طرح‌های ماندگار فرهنگی و شناسایی مفاخر استان و شهرستان گام بلندی در راستای تحقق اهداف توسعه فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی در سطح کلان بردارد.»
حسین سلیمانی می‌افزاید: «علاوه‌بر این می‌کوشیم با توسعه فعالیت کانون‌های فرهنگی و هنری دانشگاه ضمن تقویت فعالیت این مجموعه‌ها، زمینه توسعه نشریات دانشجویی را نیز فراهم کنیم تا شاهد افزایش این نشریات از 15 به 25 نشریه فعال در حوزه‌های مختلف علمی، فرهنگی، اجتماعی، صنفی، هنری و... طی سال آینده باشیم.»
او توسعه و پاسداشت زبان فارسی با همکاری گروه زبان و ادبیات فارسی، شاعران و نویسندگان را از دیگر اولویت‌های کاری دانشگاه در حوزه فرهنگی برمی‌شمارد و ادامه می‌دهد: «برگزاری کارگاه‌های آموزشی، اخلاق حرفه‌ای و ارائه خدمات مشاوره و روانشناختی از دیگر برنامه‌های کاری ما در راستای توسعه و تقویت حوزه فرهنگی دانشگاه است.»
معاون دانشجویی و فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد در حالی که به ظرفیت‌های تاریخی و گردشگری استان اصفهان اشاره می‌کند، می‌گوید: «توسعه گردشگری دانشجویی، توسعه بازارچه‌های فرهنگی دانشجویی با هدف معرفی تولیدات خلاقانه دانشجویان در بخش صنایع‌دستی و دستاوردهای علمی از دیگر برنامه‌های دانشگاه در بخش توسعه فرهنگی است.»
به گفته سلیمانی هم‌اکنون 50 درصد دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد در برنامه‌های فرهنگی این دانشگاه مشارکت جدی دارند، این در حالی است که بخش قابل‌توجهی از دانشجویان نیز در برنامه‌های فرهنگی دانشگاه مشارکت دارند.
نظر شما
