آقای پاک آیین سفیر جمهوری اسلامی ایران در آذربایجان در گفتگوی اختصاصی با ماهنامه اقتصاد گردشگری مطرح کرد : س : جناب پاک آیین، به عنوان سفیر ج.ا.. در جمهوری آذربایجان، چه اقداماتی برای گسترش همکاریهای گردشگری دو کشور دوست و همسایه انجام داده اید؟ آیا آحساس نمی کنید در شرایطی که دو کشور صادر کننده نفت و گاز هستند، با توجه به کاهش قیمت نفت، گردشگری می تواند منبع درآمدزای قابل اتکایی برای دو کشور باشد. به ویژه با بحث گسترش همکاریهای گردشگری ایران و روسیه و نقش آذربایجان در این زمینه.
به نظر شما نقش رسانه ها در توسعه همکاریهای گردشگری و فرهنگی دو کشور، به ویژه رسانه های حوزه گردشگری چه می تواند باشد. ؟ در دوره ماموریت شما که همزمان با روی کار آمدن دولت جدید بوده است، با توجه به دیدارهای متعدد مقامات مسوول دو کشور چند سند همکاری در این زمینه منعقدشده است؟ آیا اقدامی در جهت تسهیل صدور روادید و یا حذف آن، انجام شده است؟
ج : جمهوری آذربایجان به عنوان کشوری که نفت و گاز دارد، طی سال های گذشته عملکرد نسبتا خوبی در زمینه گردشگری داشته و تعداد گردشگران ورودی به این کشور از سال 2008 به بعد سیر صعودی گرفته است. تعداد گردشگران ورودی به جمهوری آذربایجان از حدود 1 میلیون نفر در سال 2009 به بیش از 1/3 میلیون نفر در سال 2013 رسیده است. در این مدت درآمدهای این کشور از بخش گردشگری رشد سریع تری داشته است. دلیل آن هم بهبود زیرساخت ها و شرایط اقامتی و تفریحی بوده که سبب اقامت طولانی تر گردشگران و مخارج بالاتر آن ها شده است. البته از نظر آماری، جمهوری آذربایجان هنوز هم راهی طولانی برای رسیدن به صف کشورهای توریستی جهان دارد ولی با ادامه این روند و در صورت دستیابی به اهداف برنامه های تعیین شده تا سال 2020 تبدیل به یکی از قطب های گردشگری اروپا می شود.
طبق گزارش مجمع جهانی اقتصاد از «رقابت پذیری گردشگری کشورهای جهان» آذربایجان در رتبه سی-وششم امن ترین کشورهای جهان جای گرفته است. از سوی دیگر هدف جمهوری اسلامی ایران نیز معرفی مناطق بالقوه گردشگری، جذب سرمایه گذاران آذری برای ساخت هتل و اماکن تفریحی و افزایش مناطقی توریستی است. به این منظور، سفارت ایران در آذربایجان، در دو سال گذشته ده هیات رسانه ای را از جمهوری آذربایجان برای معرفی ظرفیت های گردشگری،به استان های مختلف ایران از جمله آذربایجان های شرقی و غربی،اردبیل،گیلان،زنجان،خراسان رضوی،گلستان،مازندران و جزیره کیش اعزام نموده است. هدف دیگر از این اقدام، حداکثر استفاده از پتانسیل های گردشگری در ایران، استفاده سودآور از آن ها بوده است.
تاکنون یک موافقتنامه گردشگری بین دو کشور امضا شده و تفاهمنامه دیگری نیز آماده شده که در آینده امضا خواهد شد.در رابطه با ویزا،اتباع آذری نیاز به دریافت ویزای ایران ندارند.برای اتباع ایرانی که قصد سفر به نخجوان دارند نیز در مبادی ورودی مرزهای جلفا و پلدشت ویزا صادر می شود و ما در حال گفتگو برای لغو کامل روادید برای گردشگران هستیم. همکاری های دوجانبه می تواند سیاست برد - برد برای طرفین داشته باشد.
س : جناب سفیر، فرصتهای گسترش همکاری گردشگری دو کشور را در پساتحریم چگونه ارزیابی می کنید؟ سفارت چه کمک و حمایتی از نهادهای بخش خصوصی که متولی دیپلماسی گردشگری عمومی هستند، به عمل آورده است؟ به نظر شما چه چالشهایی در این مسیر وجود دارد؟
ج : در دوره پسا تحریم فرصت های تازه ای برای همکاری ایران و جمهوری آذربایجان ایجاد شده و طرفین برای تقویت مناسبات همه جانبه خود، باید از ظرفیتهای موجود اقتصادی استفاده نمایند. عزم مسئوولان دو کشور برای توسعه گردشگری جزم است و تعاملات جدید کشورمان با جهان و رویکرد مثبت بین المللی دولت، همچنین ظرفیت های بزرگ اقتصادی ایران ، زمینه همکاری های مشترک با جمهوری آذربایجان در حوزه گردشگری را مهیا کرده است. در این حوزه بخش های خصوصی دو کشور می بایست ظرفیت های همکاری را در حوزه گردشگری شناسایی کرده و با در نظر گرفتن نزدیکی مسافت و اقتصادی بودن هزینه ها ارتباطات خود را تداوم بخشند. ایران منتظر سرمایه‌گذاری های خارجی در حوزه هتل‌سازی و دیگر امکانات گردشگری است. شرکت‌های خوبی در ترکیه وجود دارند که می توانند در ایران سرمایه‌گذاری کنند. ما منتظر سرمایه‌گذاری آن‌ها هستیم.
س: با توجه به اینکه جمهوری آذربایجان، دومین کشور با جمعیت شیعه در دنیاست؛ گردشگری دینی (زیارات از اماکن مقدسه مذهبی در مشهد، قم، شیراز و...) چه تاثیری در گسترش روابط فرهنگی دو کشور داشته است؟
ج : جمهوری آذربایجان و جمهوری اسلامی ایران در زمینه گردشگری در سه حوزه زیارتی،سیاحتی و سلامت همکاری دارند.حدود 85 در صد از مردم آذربایجان شیعه بوده و مشتاق زیارت اماکن مقدسه در مشهد و قم بخصوص مرقد مطهر حضرت امام رضا(ع) هستند. هر هفته کاروان هائی با اتوبوس از شهرهای مختلف آذربایجان عازم مشهد و قم می شوند و در نظر است پرواز باکو – مشهد نیز دایر گردد.در مجموع افراد زیادی از کشور آذربایجان همه ساله برای زیارت به ایران و مشهد مقدس سفر می کنند که این خود نشانگر دوستی و نزدیکی تمدن و فرهنگ بین دو کشور است.
س : به نظر شما زمینه های تاریخی، فرهنگی مشترک دو کشور چه نقشی می تواند در گسترش روابط گردشگری دو کشور و برقراری صلح و ثبات در منطقه داشته باشد؟ مقامات دو طرف تاکید زیادی بر ثبت میراث فرهنگی مشترک دو کشور به صورت مشترک داشته اند در این زمینه چه نظری دارید؟
ج : ما معتقدیم مشترکات فرهنگی عمیق و ریشه دار بین ایران و جمهوری آذربایجان می تواند به توسعه گردشگری پایدار در هر دو کشور منجر شود. منابع اجتماعی و فرهنگی مهم ترین عامل در جذب گردشگران دو کشور هستند و اراده سیاسی رؤسای جمهوری ایران و آذربایجان و توافق ها و گفت وگوها ، مبتنی بر اشتراکات فرهنگی بوده و نشان دهنده مذاکرات آینده خوب دو کشور است. در سازمان یونسکو نیز برای ثبت و معرفی مواریث مشترک فرهنگی همکاری های خوبی بین دو کشور انجام می شود.
س : نقش همکاریهای استانی در گردشگری سلامت را چگونه ارزیابی می کنید؟-سفارت چه اقداماتی در گسترش گردشگری تجاری میان استانهای همجوار دو کشور داشته است؟
ج: توسعه همکاری استانی با محور گردشگری از برنامه های سفارت است. چهار استان اردبیل، گیلان، آذربایجان غربی و شرقی مرز زمینی با جمهوری آذربایجان دارند و تقویت استان های همجوار با آذربایجان از دستورات رییس جمهور است. با توجه به اهمیت گردشگری سلامت و درمان در استانهای همجوار با جمهوری آذربایجان استان های آذربایجان شرقی و غربی ، اردبیل و گیلان به عنوان قطب های توریسم سلامت کشور از ظرفیت پزشکی خوبی برخوردار هستند که می بایست بیش از گذشته مورد توجه قرار گیرد . گردشگری سلامت نوعی گردشگری است که با هدف حفظ، بهبود و حصول مجدد سلامت جسمی و ذهنی فرد صورت می گیرد. به ازای هر گردشگر 9 شغل ایجاد می شود و اگر جاذبه‌های گردشگری سلامت تقویت شود قدم بزرگی در جهت ساماندهی گردشگری پزشکی در این استان ها برداشته شده است.
استان گیلان با داشتن شهرستان هایی مانند آستارا، انزلی، رشت، ماسوله و لاهیجان از جمله استان های گردشگر پذیر ایران محسوب می شود، شهرهای آستارا، انزلی و رشت نام هایی آشنا برای مردم جمهوری آذربایجان هستند. گیلان بهترین فرصت برای توسعه صنعت گردشگری را دارد. گیلان علاوه بر منطقه آزاد انزلی که بزرگترین منطقه آزاد دریای خزر است، طرح های بندرکاسپین و بندرآستارا را نیز در دست توسعه دارد و با فعال شدن منطقه ویژه اقتصادی آستارا، روند توسعه اقتصادی و تجاری این استان بیش از پیش شتاب می گیرد.
رشد صنعت گردشگری در کنار دیگر حوزه ها برای توسعه دو کشور جمهوری آذربایجان و جمهوری اسلامی ایران مهم و ضروری است و باید رسانه های دو کشور در شناساندن مناطق گردشگری یکدیگر به مردم کشورهای خود تلاش کنند تا آمار ورودی گردشگران این دو کشور همسایه بیش از این افزایش یابد. با توسعه صنعت گردشگری دریایی، شاهد فرصت لازم برای حضور گردشگران در منطقه خواهیم بود. بی تردید با احیای خط گردشگری دریایی در محدوده یادشده، می توانیم رونق و توسعه صنعت گردشگری را بیش از پیش شاهد باشیم.
در همین جهت با مسوولان بلند پایه جمهوری آذربایجان در خصوص گردشگری سلامت رایزنی هایی انجام شد و در آینده ای نزدیک با انجام اقداماتی مشترک این نوع گردشگری سازمان یافته خواهد شد. حضور پررنگ بخش خصوصی در این حوزه نیز مهم می باشد.
بیمارستان ها و تورهای مسافربری و شرکت های هواپیمایی از جمله مراکز خدماتی هستند که به صورت مستقیم با گردشگری سلامت در ارتباطند و می توانند توسط بخش خصوصی فعال شوند. وظیفه سفارت در اغلب امور، بسترسازی است، نه تصدی‌گری. هدف ما در اصل جلب توجه عمومی و نشان دادن پتانسیل‌های تبریز است و تبلیغات مهم‌ترین رمز موفقیت ما در زمینه گردشگری خواهد بود. امید می‌رود با افزایش بودجه‌ها و اشتیاق همگانی به مبحث گردشگری، شاهد جذب بسیاری از گردشگران خارجی به شهر خود باشیم. در صورت حضور بخش خصوصی و با ایجاد کارآفرینی در بخش‌های مختلف به واسطه ورود گردشگران داخلی و خارجی و افزایش میزان درآمد پایدار سالیانه مردم از این طریق، می‌توان شاهد تحول مثبت باشیم. ما از گردشگری نه تنها به عنوان درآمد بلکه برای بالا بردن فرهنگ جامعه استفاده می‌کنیم. تبادل فرهنگ‌ها همیشه سازنده است.
س : جناب سفیر، در پایان آینده روابط ج.ا.ا. و ج.آذربایجان را در حوزه های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی چگونه می بینید؟ آیا حجم 1 میلیارد دلاری تجارت دو کشور می تواند برازنده دو کشور با ظرفیتهای اقتصادی و تجاری فوق العاده باشد؟
ج : دو کشور ایران و آذربایجان دارای ارزش های مشترک تاریخی،دینی، مذهبی ،فرهنگی و حتی زبانی هستند و تقویت مناسبات کشورمان با همسایگان از جمله دستاوردهای مهم دولت یازدهم بوده و این دولت با اتخاذ سیاست اصولی در مناسبات بین المللی، جایگاه خوبی در عرصه جهانی کسب کرده است.
در واقع سیاست خارجی درست دولت دکتر روحانی، آثار مثبتی را عاید کشورمان کرده و این سیاست ها در گسترش روابط ایران با کشورهای همسایه بیشتر مشهود است. در منطقه قفقاز جمهوری آذربایجان دروازه ورود به این منطقه است و بیش از دیگران، توجه ایران را به خود معطوف می کند. ایران نیز با دارا بودن محیط استراتژیک حساس و مهم، کشوری است که آسیای مرکزی و قفقاز را به آب های آزاد خلیج فارس و دریای عمان متصل می کند.
معتقدم که ایران و جمهوری آذربایجان با توجه به اشتراکات و ظرفیت های موجود، می توانند متحدان همیشگی یکدیگر در منطقه باشند و برنامه های بلند دولت برای تقویت روابط با جمهوری آذربایجان، نویدبخش دوستی دائمی بین دو ملت خواهد بود.
تردد از مرز زمینی آستارا به جمهوری آذربایجان و نیز مسافرت از طریق مرز دریایی ازآستارا به باکو و نیز از بندر انزلی به باکو به معنی احیاء گردشگری دریایی ، یکی از اهداف طرفین می باشد.
س : با توجه به اینکه آیسسکو ، "تبریز” را به عنوان شهر نمونه گردشگری جهان اسلام در سال 2018 انتخاب کرده است، چه فرصتی می تواند برای دو کشور فراهم کند. نگاه مسوولان جمهوری آذربایجان به این انتخاب چه بوده است؟
ج : بله نهمین کنفرانس وزیران گردشگری سازمان همکاریهای اسلامی كه از30 آذر تا 2 دی 1394 در شهر نیامی پایتخت نیجر برگزار شد، با انتخاب شهر تبریز به عنوان شهر نمونه گردشگری كشورهاي إسلامي برای سال 2018 اقدام مهمی انجام داد.
انتخاب تبریز به علت تاریخ، تمدن و فرهنگ دیرینه این دیار بوده و این شهر از دیرباز مهد ادب، عرفان و هنر است و امروز هم مقبره‌الشعرا و مقبره‌العرفا سابقه تاریخ تمدن این شهر را نشان می دهد. دلیل دیگر انتخاب تبریز تعدد موزه‌های این شهر بود، این شهر ۲۶۶ اثر ملی را به نام خود ثبت کرده و ثبت جهانی بازار تبریز، ارگ علیشاه، مجموعه ربع رشیدی و خانه‌های تاریخی اسناد معتبر دیگری برای اثبات نمونه بودن تبریز در میان شهرهای اسلامی جهان است. وجود ۱۷ هتل، پنج هتل آپارتمان و ۳۵ مهمانپذیر و کمپ گردشگری و حضور نزدیک به یک میلیون نفر گردشگر از تبریز که حدود ۲۵۰ هزار نفر از این گردشگران خارجی بودند.
از نکات قابل توجه است. تمرکز و توجه به راه‌اندازی تورهای مسافرتی از جمهوری آذربایجان باید مدنظر باشد.در عین حال استان آذربایجان شرقی ظرفیت های درمانی و پزشکی قابل توجهی دارد و وجود بیمارستان های تخصصی، پزشکان مجرب و متخصص و هزینه های مناسب درمان نسبت به کشورهای همجوار، شرایط مناسبی را فراهم کرده تا این استان میزبان متقاضیان درمان آذربایجانی باشد.
نظر شما
