سیاست نیوزیلند مستقل ازامریکا و انگلیس

 روزنامه اعتماد در صفحه دیپلماسی در گفت و گو با سیدمجید تفرشی خامنه به بررسی سفر محمدجواد ظریف به کشورهای حوزه اقیانوسیه و دیدار او با وزیر امور خارجه نیوزیلند پرداخت.

نیوزیلند چشم به فرمان امریکا و انگلیس نیست

آخرین مقاصد در تور ١١ روزه محمدجواد ظریف متعلق به نیوزیلند و استرالیا است. محمدجواد ظریف پس از سفر به اندونزی، سنگاپور، برونئی و تایلند، روز شنبه راهی نیوزیلند شد.

او طی این سفر، روز گذشته با جامعه ایرانیان مقیم نیوزیلند دیدار کرد و بر سر میز ناهار با آنهابه گفت وگو نشست. همچنین او دیروز با وزیر امور خارجه نیوزیلند به رایزنی پرداخت. قرار است ظریف امروز با وزرای تجارت و صنایع و همچنین نخست وزیر این کشور دیدار کند. 

البته دیدارهای ظریف تنها این موارد نیستند و ظریف با اعضای شورای بازرگانی خاورمیانه هم دیدار می کند و در موسسه امور بین الملل نیوزیلند با حضور صاحبنظران و رسانه ها سخنرانی می کند. 

رییس دستگاه دیپلماسی قرار است طی این دیدارها، راه های توسعه مناسبات را به ویژه در ابعاد اقتصادی پس از اجرایی شدن برجام مورد بحث و تبادل نظر قرار دهد. ظریف قرار است امشب، ولینگتون را به مقصد کانبرا پایتخت استرالیا ترک کند. 

درباره سفر محمدجواد ظریف به کشورهای حوزه اقیانوسیه گفت وگویی با سیدمجید تفرشی خامنه، سفیر سابق ایران در نیوزیلند که در زمان مسوولیت او ایران و فیجی روابط برقرار کردند و وی سفیر آکردیته ایران در فیجی را هم بر عهده گرفت، داشته ایم که مشروح آن در ادامه می آید.

**کشورهای اقیانوسیه در سیاست خارجی ایران از چه جایگاهی برخوردارند؟

کشورهای حوزه اقیانوسیه در موقعیت ژئوپولتیک و ژئواستراتژیکی قرار گرفته اند و این مساله موجب شده است تا کشورهای مختلف دنیا مانند امریکا و اروپا و حتی چین نسبت به این موقعیت بی توجه نباشند و برای حضور در این جغرافیا سرمایه گذاری کنند. 

شما در همین رابطه شاهد هستید که رشد حضور چینی ها در استرالیا و نیوزیلند افزایش یافته و حتی چند نماینده چینی الاصل در پارلمان نیوزیلند حضور دارند. کشورهای این منطقه، سیزده، چهار رای در سازمان ملل و دیگر مجامع بین المللی دارند و همین موجب شده تا جمهوری اسلامی ایران نیز مانند سایر کشورهای دنیا، نسبت به این کشورها بی تفاوت نباشد و سعی کنیم روابط مان را با آنها گسترش دهیم.

**روابط دوجانبه ایران با کشورهای حوزه اقیانوسیه در سال های اخیر چگونه بوده است؟

ایران برای نخستین بار سفارت خود در کشورهای حوزه اقیانوسیه را در سال ٤٧ در استرالیا افتتاح کرد و در سال ٥١ سفیر مقیم برای آنها فرستادیم. برای دیگر کشورهای این حوزه نیز سفیر ما در استرالیا، سفیر آکردیته محسوب می شد. با این حال، با پیروزی انقلاب اسلامی روابط ایران با کشورهای حوزه آسیا پاسفیک گسترش یافت. 

در زمان کنونی نیز ایران با کشورهای این حوزه در زمینه های اقتصادی، دانشگاهی، فرهنگی، پزشکی و... همکاری هایی دارد. عمده روابط ایران با دو کشور بزرگ این منطقه یعنی استرالیا و نیوزیلند، در حوزه واردات گوشت و لبنیات از آنها است که توانستیم سیستم گوشت حلال و ذبح شرعی را در آنجا راه اندازی کنیم و اکنون می توان گفت که سیستم گوشتی این کشورها حلال است. با این حال، ایران با استرالیا و نیوزیلند در زمینه های دامداری، کشاورزی، باغداری، بذرهای اصلاح شده و پزشکی مراودات خوبی دارند. 

من به یاد دارم در زمانی که بنده مسوولیت سفارت ایران در ولینگتون را برعهده داشتم چندین هیات از نیوزیلند به ایران آمدند و زمینه برای همکاری های دو کشور در زمینه های کشاورزی و دامداری فراهم شد. همکاری های فرهنگی، علمی و آموزشی نیز میان ایران و این کشورها در سطح خوبی قرار دارد. هزاران دانشجوی ایرانی در دانشگاه های استرالیا و نیوزیلند مشغول به تحصیل هستند.

**در دوران پسابرجام، ایران با کشورهای حوزه اقیانوسیه و به ویژه با نیوزیلند و استرالیا در چه مسائلی می تواند روابطش را گسترش دهد؟

استرالیا از کشورهای قدرتمند اقتصادی دنیا است و جزو گروه G٢٠(٢٠کشور صنعتی دنیا) محسوب می شود. حدود ١٠ هزار ایرانی در نیوزیلند و چندین برابر از آن در استرالیا هستند که این ایرانی ها در بخش های مختلف این دو کشور مشغول به فعالیت هستند. هم استرالیا و هم نیوزیلند در زمینه های مختلف اقتصادی مانند فناوری اطلاعات رشد بسیار زیادی داشته اند. چون این کشورها در گسل های زلزله خیر قرار دارند، ما شاهد هستیم که صنعت بسیار قدرتمندی در مقاوم سازی ساختمان ها دارند و حتی در سال های گذشته هیات هایی از نیوزیلند به ایران آمدند و در مقاوم سازی ساختمان های ایرانی مشارکت کردند. 

آنها در مسائل آب و هوایی و گرمایش زمین و راه های مبارزه با این مساله نیز پیشرفت داشته اند. هم استرالیا و هم نیوزیلند در زمینه های مدیریتی و مبارزه با فساد و اقتصاد پوپا و شاخصه های رفاه و توسعه در جایگاه بالایی قرار دارند به گونه ای که یکی از سالم ترین اقتصادهای دنیا که میزان فساد آن بسیار کم است، متعلق به نیوزیلندی ها است. 

ما در دوران پسابرجام می توانیم از طریق تبادل هیات ها از تجارب آنها در این زمینه ها استفاده کنیم و شرایط را برای همکاری های بیشتر فراهم آوریم. از سوی دیگر، این کشورها از سرمایه های بسیاری برخوردار هستند و به نوعی کشورهای سرمایه فرست هم محسوب می شوند و افزایش روابط با این کشورها می تواند منجر به سرمایه گذاری بیشتر آنها در صنایع ایرانی شود. 

از سوی دیگر، استرالیا در سال های گذشته عضو غیردایم شورای امنیت بود. اکنون نیز نیوزیلند جزو اعضای غیردایم شورای امنیت محسوب می شود و همین موجب اهمیت یافتن جایگاه سیاسی این کشور و افزایش مناسبات با آنها می شود. آنها در سال های گذشته توانستند ترک ها را برای ورود به شورای امنیت سازمان ملل شکست دهند و همین نشان دهنده وزن این کشور در سطح بین المللی است. 

البته نیوزیلندی ها جزو بلوک غرب محسوب می شوند و از روابط خوبی با امریکا، کانادا و انگلیس برخوردار هستند ولی این مساله موجب نمی شود تا آنها چشم بسته و گوش به فرمان امریکا و اروپا باشند. به طور مثال، نیوزیلند در خصوص مساله فلسطین، برخلاف نظر امریکا و اروپا، کشور فلسطین را مورد شناسایی قرار داد که این مساله موجب شد تا اسراییل سفیر آکردیته نیوزیلند را نپذیرند.

**نگاه استرالیا و نیوزیلند در رابطه با پرونده هسته ای ایران چگونه بود؟

هر دو کشور و به ویژه نیوزیلند خواستار حل و فصل پرونده هسته ای ایران و عادی شدن این پرونده بودند. ما در این راستا شاهد بودیم که نیوزیلند در مجامع مهم بین المللی از مذاکرات هسته ای دفاع می کردند.

**پس می توان گفت دستیابی به برجام در گسترش روابط ما با این کشورها موثر بوده است؟

من دستیابی به توافق هسته ای و اجرایی شدن برجام را در گسترش روابط با این کشورها بی تاثیر نمی دانم. البته وزرای امور خارجه نیوزیلند و استرالیا تا پیش از دستیابی به توافق و اجرایی شدن برجام هم به ایران سفر کرده اند و آقای ظریف را برای سفر به این کشورها دعوت کرده اند ولی چون مسافت دور بوده، نیاز بود تا سفر به این کشورها به شکل یک تور انجام شود. 

با این حال، برجام در گسترش روابط ایران با کشورهای اقیانوسیه تسریع ایجاد کرد ولی این گسترش روابط وابسته به برجام هم نبود. در سال های گذشته، تهران با این کشورها روابط سیاسی خود را حفظ کرده بود و حتی موری مک کالی، وزیر امور خارجه نیوزیلند حوادث تروریستی که توسط گروهک تروریستی ریگی انجام می شد را محکوم و جان باختگان را شهید خطاب کرد. پس از ٢٠ سال و در زمانی که من سفیر ایران در ولینگتون بودم، ایران و فیجی روابط شان برقرار شد و سفیر ایران در نیوزیلند، به عنوان سفیر آکردیته انتخاب شد. 

دادستان و معاون نخست وزیر فیجی هم به تهران آمد و سفیر فیجی در امارات، به عنوان سفیر آکردیته در ایران انتخاب شد. فیجی رییس گروه ٧٧ است و ایران هم سفیر گروه غیرمتعهدها است. نیوزیلند هم تنها کشوری در بلوک غرب بود که به گروه تحریم های یکجانبه علیه ایران نپیوست.

**استرالیا و نیوزیلند جزو متحدان بریتانیا محسوب می شود. ایران و انگلیس طی سال های اخیر در روابط شان دست به عادی سازی زده اند. این مساله چقدر در گسترش روابط ما با آنها تاثیر داشته است؟

سیاست خارجی نیوزیلند و استرالیا تابع اروپا و امریکا است و بی تردید بهبود و گسترش روابط ایران و انگلیس در گسترش روابط ما با آنها تاثیر داشته است. آنها برخلاف اروپا و امریکا شنا نمی کنند. استرالیا به نوعی کارگزار امریکا در اقیانوسیه است و اوامر امریکا در این منطقه را مدیریت می کند، چون چین یک تهدید بالقوه برای امریکاست و امریکایی ها درصدد بالانس آنها هستند. با این وجود، نمی توان این انتظار را داشت که آنها از گسترش روابط ایران و غرب تاثیر نپذیرند.

**نگاه این کشورها به بحران های خاورمیانه و از جمله بحران سوریه چیست؟

هر دو کشور و به ویژه نیوزیلند برای حل بحران های خاورمیانه معتقد به زور نیستند و می گویند باید از راهکارهای نظامی فاصله گرفت و اولویت را به راهکارهای سیاسی داد. آنها گفت وگو را برای حل بحران ها پیشنهاد می کنند و همین موجب شده تا از عضویت در ائتلاف های نظامی سرباز بزنند. در مساله افغانستان هم شما شاهد بودید که نیوزیلند در خصوص آموزش پلیس های شهری فعالیت می کرد.

**یکی از مشکلات ایران با کشورهای حوزه اقیانوسیه و به ویژه استرالیا، مربوط به مساله مهاجران ایرانی است. چگونه می توان این مساله را حل و فصل کرد؟

ایران و نیوزیلند در خصوص مساله مهاجران مشکلی با یکدیگر ندارند و عمده مشکل مربوط به استرالیاست. ما شاهد بودیم که در دولت استرالیا در این باره در سال های گذشته شیطنت هایی نیز انجام داد و با دولت اندونزی رایزنی کرد و از آنها خواست تا قانون لغو روادید با ایران را کنسل کنند تا از این طریق شاهد حضور کمتر ایرانی ها باشند. 

براساس قوانین بین المللی و حتی قانون خود این کشور، کانبرا باید بسیاری از مهاجران ایرانی را بپذیرد ولی متاسفانه این کشور به تعهدات بین المللی هم پایبند نیست و ما برخورد مناسب و مبتنی بر حقوق بشر را از سوی دولت این کشور نمی بینیم. 

وقتی هم به جامعه ایرانیان استرالیا می نگریم، مشاهده می کنیم که ایرانی های مقیم جزو سرباران جامعه نیستند. اکثریت قاطع آنها جزو اقشار تحصیلکرده و موثر هستند که در بهبود اقتصاد این کشور کمک کرده اند. دانشجویان ایرانی بسیاری در این کشور تحصیل می کنند که موجب شده تا سطح عملی دانشگاه های استرالیا افزایش یابد. من معتقدم تنها راه حل در این باره پایبندی استرالیا به تعهدات بین المللی و عرف جهانی است.

*منبع: روزنامه اعتماد