قطار توسعه هواپیمایی

 روزنامه شرق در شماره شنبه 15 اسفند در یادداشتی با قلم محسن شورگشتی، کارشناس هوانوردی، می نویسد: اگر توسعه در بخش هواپیمایی را به قطاری تشبیه کنیم، اجزای این قطار را چنین می توان برشمرد.

در این یادداشت می خوانیم: واگن اول، مراحل اجرائی شدن طرح توسعه فرودگاه امام خمینی (ره) و آغاز به کار شهر فرودگاهی، واگن دوم، برگزاری بزرگ ترین اجلاس هوانوردی تاریخ کشور با حضور قریب به صد شرکت خارجی در تهران پس از مذاکرات هسته ای، واگن سوم، امضای قراردادهای خرید ١٤٠ فروند هواپیمای نو در سفر رئیس جمهور و هیأت همراه به ایتالیا و فرانسه و در نهایت واگن چهارم، افتتاح فاز اول طرح تحول فضای هوایی کشور با حضور وزیر راه و شهرسازی.

سخنان آخوندی درباره آسمان ایران، ازجمله «فضای ایران منبع ثروت است» و «می خواهیم آسمان مزیت رقابتی داشته باشد» نویدبخش بروز تغییرات جدی در ساختار و ماهیت بخش های مرتبط با مدیریت آسمان ایران است. افتتاح شش مسیر هوایی بین المللی و ٩ مسیر داخلی جدید یکی از همین تغییرات است. 

مسیرهای جدید به صورت یک طرفه و مستقیم طراحی شده اند تا شرکت های خارجی برای استفاده از فضای هوایی کشور ترغیب شوند و با عبور از آسمان ایران، علاوه بر دریافت خدمات مراقبت پرواز استاندارد، با پیمودن مسیر کوتاه تر، در زمانی سریع تر و با مصرف سوخت کمتر به مقصد برسند. از موضوعات درخور توجه آخوندی، احیای جاده ابریشم هوایی است؛ جاده ای که ایران را قلب تپنده منطقه خواهد کرد و درآمد ارزی حاصل از پروازهای عبوری را به شدت افزایش خواهد داد. براساس شواهد و قراین، قطار توسعه صنعت هوانوردی شکل گرفته است؛ اما این قطار برای حرکت سریع، مطمئن و ایمن نیازمند ریل گذاری های دقیق و صحیحی است که از این امر مهم و حیاتی غفلت شده است.

ریل صنعت حمل ونقل هوایی که در تمام مراحل پرواز، خلبان ها را گام به گام هدایت می کند، مدیریت و کنترل ترافیک هوایی است. افزایش بیش از صد درصدی پروازهای عبوری از آسمان ایران در ماه های گذشته به روزانه هزار و ١٠٠ پرواز، افزایش تعداد و طول مسیرهای هوایی به بیش از ٧٧ هزار کیلومتر و افزایش تعداد سکتورهای مرکز کنترل از هفت به ١١ سکتور در کنار کمبود نیروی متخصص، همگی حاکی از افزایش چندین برابری حجم کار کنترلرها و متعاقب آن استرس شدیدتر، بیماری های گوارشی بیشتر و از کار افتادگی زودتر در امر خطیر کنترل ترافیک هوایی است. 

اولویت هر شرکت هواپیمایی بعد از مسائل اقتصادی، حفظ ایمنی است. کنترلرهای ترافیک هوایی به عنوان طلایه داران ایمنی هوایی، در خط مقدم عملیات هوانوردی به منظور فراهم کردن ایمنی پروازها فعالیت می کنند. دولت قصد دارد تا قطار توسعه هواپیمایی را که به واگن های مدرن مجهز کرده است، به مقاصدی دوردست برساند که علاوه بر اینکه در منطقه مرکز تبادل و جا به جایی کالا و مسافر باشد، بتواند به جایگاه اول منطقه در این حوزه دست یابد. بدون شک این قطار زمانی می تواند به مقصد برسد که زمینه حرکت آن، مستحکم و قوی ساخته شود و کاستی ها و نواقص موجود برطرف شود.

 در حرفه پرمسئولیت کنترل ترافیک هوایی اقدام برای ایجاد دسترسی مداوم به دستگاه های ارتباطی مطمئن، افزایش تعداد آنتن های رادار و ارتقای سامانه های نظارتی، وجود سامانه های پشتیبانی (back up) به روز و قابل اتکا و تصویب و به کارگیری اصول پدافند غیرعامل در حوزه مدیریت ترافیک هوایی می تواند بخشی از مسئله را حل کند. بخش دیگری که در این عرصه از اهمیت حیاتی برخوردار است، نیروی انسانی متخصص و ماهر است؛ همان گونه که هر خلبان باید از سیمولاتور (شبیه ساز) برای یادگیری و حفظ آمادگی خود بهره ببرد، کنترلرها نیز باید تغییر مسیرها و دستورالعمل جدید را در سیمولاتورهای مجهز تجربه کنند تا در محیط واقعی بتوانند مطابق استانداردهای جهانی سرعت هواپیماها را تنظیم کنند، ارتفاع آنها را کم و زیاد کنند و جهت پروازها را مدیریت کنند تا مقدار جدایی بین آنها خدشه دار نشود. بررسی اجمالی وضعیت کنترلرهای ترافیک هوایی در ایران و جهان با در نظر گرفتن نرخ رشد بالای ترافیک هوایی در منطقه خاورمیانه، به خوبی بیانگر فوریت و ضرورت بازنگری در قوانین و اصلاح نظام پرداخت در این بخش از صنعت هوانوردی است. از بالای برج دوردست ها بهتر دیده می شود.

*منبع: روزنامه شرق