«هوره» آواز اساطیری و اصیل با قدمتی به بلندای تاریخ در سرزمین کرمانشاه است که اکنون در ورطه فراموشی رها شده است.
«هوره» آواز اساطیری و اصیل با قدمتی به بلندای تاریخ در سرزمین کرمانشاه است که اکنون در ورطه فراموشی رها شده است.
«هوره» کهن‌ترین آواز این سرزمین و موسیقی اصیل دیار کرمانشاه است و قدمتی به بلندای تاریخ دارد که از گذشته‌های دور تاکنون سینه‌به‌سینه نقل‌شده و کمتر به‌صورت نوشته مکتوب موجود بوده و شاید این مسئله یکی از دلایل ناآشنایی نسل جدید از این آواز پرهیبت است.
هوره به‌صورت کلی سبک‌ها و مقامات متعددی دارد و پیران و کهنسالان با این سبک‌ها و مقامات آشنا هستند.
آواز هوره کهن‌ترین جلوه هنر در استان کرمانشاه است
این آواز اصیل سنتی در مناطق غرب نشین شامل منطقه لک ستان در استان لرستان، منطقه کلهر نشین در استان ایلام و در مناطق کلهر نشین اقلیم کردستان عراق مانند خانقین، بدره جسان، جلولا، سعدیه، مندلی و قسمتی از بغداد رواج دارد.
هوره در میان لک زبانان و کلهر زبانان به «کزه» معروف است و با توجه به تنوع قومی در استان کرمانشاه هر منطقه، هوره مخصوص به خود دارد که با لهجه‌های خاص هر منطقه خوانده می‌شود. مثلاً هوره منطقه گوران با هرسین فرق دارد اما در ساختار آوازی تفاوتی ندارند.
آواز هوره تحسین‌برانگیزترین جلوه هنر و کهن‌ترین و ستبرترین ستون کاخ برافراشته هنر است و از گذشته‌های دور آواهای سنتی در بیشتر مناطق جهان به‌ویژه ایران رواج داشته و در منطقه زاگرس نشین به‌عنوان فرهنگ و آیین مردم کلهر نهادینه‌شده است.
رخنه فرهنگی و نفوذ موسیقی‌های بی‌ارزش و سطحی سبب شده تا هوره آرام‌آرام در تاریخ این سرزمین محو و بستر برای نفوذ آواز بیگانه مهیا شود.
بسیاری از مقام‌ها و سبک‌های آواز تاریخی هوره به دست فراموشی سپرده‌شده و کسی از آن نام و نشانی ندارد اما جالب است که بخشی از این آواز سنتی و مقام‌های آن به همت انستیتو کله پور فرانسه جمع‌آوری و تدوین‌شده است.
«هوره» آوای اصیل نسل‌های فراموش‌شده
نام هنر: «هوره» آواز اساطیری
قدمت: بیش از ۴ هزار سال
شهر زادگاه: سرزمین کرمانشاه
معرفی کوتاه هنر: هوره آواز رمزگونه همراه با ریتم سنگین و کشداری است که خواننده اشعار و ادبیات کردی را در این شیوه می‌خواند.
بیشترین کاربرد: درگذشته مضمون ادبیات مذهبی بود و هوره‌سرایان بیشتر به آواز کردن آیات کتب آسمانی یا آموزه‌های منظم مذهبی پرداختند اما امروز اشعار آن معنای عشق و عاشقی، شادی، غربت، دوری و دل‌تنگی است.
هنرمندان بنام و مشهور: عشایر و طوایف گوناگون، مرحوم استاد علی نظر منوچهری، سید قلی، مرحوم ابراهیم حسینی.
هنرمندان بازمانده: سید قلی کشاورز ماهیدشتی
وضعیت این هنر در استان: آواز هوره در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و در مناطق مختلف استان کرمانشاه به انواع مختلف مقامات اجرا می‌شود.
علل رکود و مهم‌ترین چالش پیش‌روی احیا: عدم استقبال جوانان از این آواز، بی‌توجهی رسانه‌های دیداری و شنیداری در معرفی این آواز اصیل، نفوذ فرهنگ بیگانه و ترویج آهنگ‌های نامناسب و غیر عرف در میان جوانان.
ارائه راهکار برای حفظ و احیا: مستندنگاری مقام‌ها و سبک‌های باقیمانده این نوع موسیقی، مستندسازی این موسیقی و مقام‌های آن، گنجاندن آن در دروس دانشگاهی، ضبط و ثبت مقام‌های مختلف هوره و ترویج آن در میان مردم، برگزاری همایش، سمینار، جشنواره و تجلیل از پیشکسوتان و نام‌آوران این هنر.
هوره از آوازهای پرکاربرد به‌ویژه در آیین‌های عزاداری کردنشین‌ها است
مدیرکل سابق میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان کرمانشاه در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: هوره از آوازهای پرکاربرد به‌ویژه در آیین‌های عزاداری کردنشین‌ها محسوب می‌شود، در دوران حکومت ساسانیان دو موسیقیدان به نام‌های باربد و نکیسا در دربار بودند که بسیاری از مقام‌های آواز هوره را به این دو نسبت می‌دهند.
علی فعله‌گری در ادامه گفت: هوره شامل بخش‌های مختلفی است ازجمله بخش «مذهبی» که مقامی نیایشی و مربوط به دوران پیش از اسلام است و اکنون منسوخ‌شده، هوره «دلداری یا عاشقانه» شامل ۷۳ مقام که بسیاری از آن از بین رفته، هوره «موسیقی کار»، موسیقی «لاوه لاوه یا لالایی» و «مور» که بخش غم و سوگ است.
البته بخشی از مقام‌های مور و سوگواری در مناطق مختلف همراه با ساز و بیشتر تنبور و در بعضی مناطق همراه سورنا و دهل است مثل «مقام آقا میرو» که با همراهی دهل و سورنا اجرا می‌شود.
هوره از باستانی‌ترین آواهای دنیاست
نویسنده و پژوهشگر استان کرمانشاه در گفتگو با خبرنگار مهر، هوره را برگرفته از کلمه اهورا می‌داند.
رضا موزونی احیاگران آواز هوره را آنهایی می‌داند که به هویت و ریشه فرهنگی خود پایبندند.
این نویسنده و پژوهشگر آینده را از آن درختانی می‌داند که چون بلوط ریشه در خاک هویت خویش دارند.
موزونی در ادامه می‌افزاید: هوره از کهن‌ترین گونه‌های آوازی دیار زاگرس و به‌ویژه کرمانشاه و از باستانی‌ترین آواهای دنیاست که به نظر می‌رسد درگذشته‌های دور برای خواندن متون نیایشی بکار می‌رفته و از زمان زرتشت نیز فراتر است.
وی درون‌مایه اشعار هوره را نیایش، عشق، طبیعت و... عنوان کرد و گفت: اقدامات متعددی همچون انجام پژوهش‌های دانشگاهی پیرامون آواز هوره سبب شده تا امروزه نگاهی از سر حرمت به هوره و نواهای باستانی این دیار شکل گیرد و آن‌ها که گاه با دیده ریشخند به این بخش از هویت دیر سال فرهنگی استان می‌نگریستند، به خود آمده و اشتباه خود را بپذیرند.
به گزارش خبرنگار مهر، روزگاری است که عده‌ای این آواز اصیل باستانی را حقیر پنداشته و منزلت و جایگاهی برای آن قائل نیستند اما باید بدانیم که هوره هویت و ریشه فرهنگی ما است.
هوره، کهکشان بی‌پایان کلمات است و از سینه هنرمندان این سرزمین نسل به نسل منتقل‌شده و اکنون می‌رود تا در ازدحام ترانه‌های پاپ و جاز و راک گم شود./مهر
نظر شما
