روزنامه قدس در صفحه خط زندگی در گفت و گو با علی اصغر مولوی به وظایفی که استادان دانشگاه در محیط علمی به عهده دارند و چگونگی تبیین نقش پژوهش در کشور اشاره کرد.
روزنامه قدس در صفحه خط زندگی در گفت و گو با علی اصغر مولوی به وظایفی که استادان دانشگاه در محیط علمی به عهده دارند و چگونگی تبیین نقش پژوهش در کشور اشاره کرد.
در این گفت و گو که در شماره سه شنبه 27 بهمن 1394 خورشیدی با محقق برتر مرکز بین المللی فیزیک نظری عبدالسلام در تریست ایتالیا منتشر شد، آمده است: دکتر علی اصغر مولوی، استاد تمام گروه فیزیک دانشگاه حکیم سبزواری و عضو محقق مرکز بین المللی فیزیک نظری عبدالسلام در تریست ایتالیاست که توانسته است جایزه TRIL Prize in Medical Physics 2010 را از این مرکز بین المللی به خود اختصاص دهد.
این پژوهشگر جوان همچنین برنده جایزه و مدال محقق جوان از سازمان بین المللی فیزیک پزشکی (IOMP) در سال 2006 (سئول کره جنوبی) نیز هست. با دکتر مولوی در خصوص وظایفی که استادان دانشگاه در محیط علمی به عهده دارند، گفت و گو کرده ایم که ملاحظه می فرمایید.
**آقای دکتر! استاد تمام شدن چه تعهداتی را برای فرد ایجاد می کند؟
هر چه فرد به لحاظ علمی ارتقا پیدا می کند، ابتدا باید برای حفظ حرمت این جایگاه علمی تلاش کند و علاوه بر این باید کار خود را کیفیتی تر از گذشته ارایه دهد.جامعه علمی از یک استاد انتظارات بیشتری دارد. بویژه دانشجویان از کسی که استاد تمام است، انتظار بیشتری دارند.
بنابر این استاد باید بیش از همه بر روی پرورش و تربیت دانشجویان نخبه و مفید برای جامعه تلاش کند. طرح های مفید پژوهشی و مؤثر برای جامعه علمی و کشور ارایه دهد.این تعهدات بیش از همه جنبه وجدانی دارد و مبتنی بر مقررات نیست.باید همکاران جوان تر را راهنمایی کرد و دانشجویان دوره های ارشد و دکتری را به سوی تحقیق و پژوهش در عرصه های کاربردی سوق داد.
**در حال حاضر استادان ما چقدر به این تعهدات پایبند هستند؟
استادان باید استانداردهای بین المللی را رعایت کنند. یعنی با جدیت، سنجیدگی و رقابت سالم از مراحل مختلف عبور کنند. وقتی فردی در سطوح علمی بالا تر قرار می گیرد، باید از این استانداردها برخوردار باشد. این موضوع به هیأت ممیزها برمی گردد که باید قدری هم سختگیرانه تر برخورد کنند.امروز با رشد علمی کشور که شاهد آن هستیم، انگیزه برای ارتقای علمی بیش از گذشته شده است.
باید بیش از قبل تعهد وجدانی داشت. من این وضعیت را رو به رشد می بینم و انگیزه ها در میان استادان جوان بیش از گذشته شده است. چون میدان، رقابتی تر و مرزهای دانش قدری گسترده تر از قبل شده و همین موضوع سبب گسترش ارتباطات شده است. امروزه با امکانات نوین ارتباطی دیگر نیازی نیست که یک فرد تنها در یک دانشگاه بزرگ کشور از امکانات لازم برخوردار باشد.در بسیاری از دانشگاه های کوچک نیز امکان انجام تحقیقات و پژوهش های بزرگ فراهم است.
**می گویند، مستمع صاحب سخن را بر سر ذوق آورد. شما چقدر از آمادگی دانشجویان برای پیشبرد اهداف آموزشی تان استفاده می کنید؟
بخشی از فعالیت های ما تحقیقاتی و بخشی آموزشی است. آموزش نیز یک فرصت و غنیمت است.در ایام تعطیلی دانشگاه ها که محیط دانشگاه دیگر از آن نشاط علمی برخوردار نیست، می توان به اهمیت دانشجویان پر نشاط پی برد. دانشجویان گاهی استادان و اعضای هیأت علمی را ارزشیابی می کنند و در همان ارزیابی ها توقعات و نگرش خود را از هر استاد نشان می دهند.
من هم سعی می کنم تعامل مثبت و خوبی را با دانشجویانم داشته باشم و بیش از همه به آن ها انگیزه بدهم. امروز در شرایطی که آن ها فضای کار و اشتغال را برای دانش آموختگان مناسب نمی دانند و معتقدند، آینده شغلی شان چندان شفاف نیست، باید به آن ها اثبات کرد که کار خوب هیچ گاه گم نمی شود.بنابر این استادان باید به دانشجویان برای انجام تلاش بیشتر، انگیزه بدهند. باید با دانشجویان دوستانه تر برخورد کرد. دانشجوی خوب به استاد انگیزه بیشتری برای تلاش می دهد.
گاهی من در یک نیم سال درسی را با انگیزه بسیار بالایی تدریس می کنم، چون دانشجویان مشارکت بیشتری از خود نشان می دهند و برخی اوقات نیز ممکن است شرایط روحی و شغلی ما و یا دانشجویان نیز افت و خیز داشته باشد که چندان هم بی تأثیر نیست.
**خود شما چقدر از تدریس تان احساس رضایت می کنید و نوع تدریس تان چقدر می تواند شما را اقناع کند؟
تدریس، تمامی کار من نیست و من تلاش می کنم بخشی از وقتم را به فعالیت های تحقیقاتی و بخشی را به فعالیت های اجرایی اختصاص بدهم و بخش باقی مانده را صرف آموزش کنم. سر و کله زدن با جوان ها و کار جدید انجام دادن یک نعمت در کار ماست.
من معتقدم، چون در آموزش مقاطع پایین تر پژوهش، نوآوری، خلاقیت و تحول کمتر است، پس از مدتی ممکن است همکاران من خسته شوند، اما تدریس در سطوح عالیه و بویژه در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری متفاوت است.من درسی را که امسال تدریس کرده ام، در سال آینده با شیوه دیگری به دانشجویانم ارایه می کنم. خوشبختانه در سطوح عالی استاد آزادی عمل بیشتری دارد و همین موضوع موجب می شود شیوه تدریس به روزمرگی تبدیل نشود.
**دانشگاه های ما اولویت را به آموزش می دهند یا پژوهش؟
دانشگاه ها معمولاً با یک دبیرستان بزرگ و مبتنی بر آموزش محوری شروع می شوند و باید پوست اندازی کنند و به سمت آموزش توأم با پژوهش حرکت کنند و پس از مدتی باز هم با یک پوست اندازی دوباره به سمت پژوهش و آموزش تغییر جهت دهند.دانشگاه ها در مراحل اولیه نگاهی آموزشی را دنبال می کنند و آموزش محور هستند، سپس بتدریج تبدیل به دانشگاه های آموزشی و پژوهشی می شوند.
در دانشگاه های بزرگ باید اولویت با کارهای پژوهشی باشد، بویژه آموزش های کاربردی. البته آموزش های بنیادی هم از اولویت زیادی برخوردار است، ولی بخش هایی که می توانند پژوهش های کاربردی انجام دهند، باید بر این موضوع متمرکز شوند تا بتوانند مشکلات جامعه را نیز حل کنند.بنابر این عاقلانه تر این است که بر روی پژوهش سرمایه گذاری کنیم و خوشبختانه دولت نیز رویکرد خوبی در این خصوص داشته، ضمن اینکه بودجه های پژوهشی افزایش قابل ملاحظه ای داشته است.
تا زمانی که مشکلات جامعه نیز به صورت علمی حل نشود، کارها به شکل جدی حل نمی شود. بنابر این باید دانشگاه ها را در زمینه های تحقیقاتی تقویت کرد تا در عرصه های بین المللی نیز حرفی برای گفتن داشته باشیم.امروزه آمار مقالات خوبی ارایه می شود، اما تا زمانی که این مقالات نتوانند مشکلی از مشکلات جامعه را حل کنند، مؤثر و ثمر بخش نیستند.
پژوهش مثل کاشتن درخت گردوست؛ ممکن است دیرثمر باشد، اما پرثمر است. باید سال ها برای آن هزینه کرد تا پس از مدتی به ثمر بنشیند، اما متأسفانه این گونه نیست.سرانه بودجه تحقیقاتی کشور ما حدود هشت دهم درصد درآمد ناخالص ملی است، در صورتی که در کشور کره این مقدار پنج درصد و در مالزی هشت درصد است.در ایران نیز باید اولویت را به کارهای پژوهشی کاربردی اختصاص داد.بسیاری از کشورهای نوظهور مثل کره، مالزی و تایوان همین مسیر را پیموده اند.
**استادان ما چطور می توانند در تبیین نقش پژوهش در کشور مؤثر باشند؟
همه چیز تحقیق و پژوهش در پول خلاصه نمی شود، اما باید انگیزه های مختلف را تقویت کرد و زمینه های همکاری های بین المللی را گسترش داد.علم امروز تنها به من و شما اختصاص ندارد، بلکه به تمامی دنیا تعلق دارد.علم، میراث مشترک بشریت است.بنابر این چاره ای جز افزایش مناسبات بین المللی نداریم.چین در برهه ای تصمیم گرفته بود تعاملات بین المللی خود را در عرصه علمی افزایش دهد.
جهش علمی داشت و پس از آن با جهش اقتصادی مواجه شد و تا حدودی نیز به موفقیت رسید. ما نیز باید قدم در راهی بزرگ بگذاریم.باید محققان و پژوهشگران وقت بگذارند و با تلاش علمی موفقیت های بیشتری کسب کنند.من با افرایش بی رویه و بی کیفیت دانشگاه ها بویژه در سطح تحصیلات تکمیلی مخالفم.آموزش عالی نباید کیفیت خود را از دست بدهد، اما متأسفانه در چند سال اخیر تا توانسته ایم دانشگاه های بی کیفیت زیادی را تأسیس کرده ایم.
نظر شما
